اتیسم تفاوت اوتیسم و موتیسم (لالی انتخابی) در چیست؟
لالی انتخابی و اختلال طیف اوتیسم دو وضعیت متمایز هستند که معمولاً با هم اشتباه گرفته می‌شوند. هر دو اختلال شامل چالش‌هایی در ارتباط هستند، اما برای تشخیص دقیق و ارائه مداخلات مناسب، شناخت ویژگی‌های منحصربهفرد آن‌ها مهم است.
لالی انتخابی چیست؟
لالی انتخابی (موتیسم) زمانی رخ می‌دهد که کودکان در موقعیت‌های راحت یا آشنا با افرادی که می‌شناسند صحبت کرده، اما در محیط‌های خاص نمی‌توانند با دیگران ارتباط برقرار کنند. بر خلاف لالی که در آن کودک اصلاً نمی‌تواند صحبت کند، لالی انتخابی فقط در موقعیت‌های خاصی رخ می‌دهد. توجه داشته باشید که لالی انتخابی به این معنی نیست که فرزند شما تمایلی به صحبت کردن ندارد و همچنین ممکن است وضعیتی مادام‌العمر نباشد.
ویژگی‌های لالی انتخابی عبارت‌اند از:
- عدم توانایی کودک در صحبت کردن به‌دلیل عدم تسلط به زبان نیست.
- این وضعیت حداقل یک ماه (به جز ماه اول مدرسه) طول می‌کشد؛ زیرا در یک ماه اول مدرسه، خجالتی بودن کودکان امری رایج است.
- عدم ارتباط کودک بر موفقیت اجتماعی، تحصیلی یا شخصی او تأثیر می‌گذارد.
- نمی‌توان آن را با اختلال روانی گفتار یا ارتباط توضیح داد.
- این بیماری به‌دلیل تشخیص اوتیسم، اسکیزوفرنی یا هر بیماری دیگری رخ نمی‌دهد.
اختلال طیف اوتیسم چیست؟
اختلال طیف اوتیسم، وضعیت پیچیده عصبی-رشدی است که با چالش‌هایی در ارتباط اجتماعی و رفتارهای تکراری مشخص می‌شود. اوتیسم، اختلالی طیفی است؛ یعنی در هر فرد به‌طور متفاوتی ظاهر می‌شود. این مسئله منجر به طیف گسترده‌ای از ناتوانی‌ها و چالش‌ها می‌شود.
چه چیزی باعث لالی انتخابی در کودکان می‌شود؟
اضطراب اجتماعی به‌عنوان علت اصلی لالی انتخابی در نظر گرفته می‌شود. این نوع اختلال اضطراب می‌تواند منجر به استرس بیش‌ازحد و ترس از خجالت‌زدگی شود. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که شایع‌ترین بیماری همزمان با لالی انتخابی، اختلال اضطراب اجتماعی است. حتی استدلال‌هایی وجود داشته‌اند که نشان می‌دهند موتیسم به خودی خود اختلال نیست بلکه شکلی از اضطراب اجتماعی است.
آیا ممکن است به‌صورت همزمان به موتیسم و اوتیسم مبتلا باشید؟
پاسخ این سؤال کمی پیچیده است. DSM-5 مرزی بین این دو اختلال قائل شده، اما این موضوع باعث سردرگمی‌هایی در جامعه بالینی شده است.
استفنبرگ و همکاران (2018) شیوع احتمالی اوتیسم را در کودکان مبتلا به موتیسم بررسی کردند. در مطالعه آن‌ها، 97 شرکت‌کننده چهار تا 18 ساله با تشخیص قطعی لالی انتخابی وجود داشتند. در هیچ یک از آن‌ها قبلاً اوتیسم تشخیص داده نشده بود، اما پس از غربالگری اوتیسم در طول مطالعه، محققان به این نتیجه رسیدند که 63٪ از آن‌ها، معیارهای تشخیصی اوتیسم را برآورده می‌کنند.
استفنبرگ و همکاران معتقدند که علائم اوتیسم ممکن است نادیده گرفته شوند؛ زیرا عدم ارتباط کلامی به تمرکز اصلی والدین و پزشکان تبدیل می‌شود. این مقاله نشان می‌دهد که اوتیسم و موتیسم ممکن است درنهایت متقابلاً منحصربهفرد نباشند و متخصصان باید به‌دنبال علائم هر دو باشند.
استفنبرگ و همکاران متوجه انگیزه متفاوتی در شرکت‌کنندگان خود که هم اوتیسم و هم لالی انتخابی داشتند، شدند. اگرچه تصور می‌شد کودکان مبتلا به لالی انتخابی در محیط گروهی بیشتر از ترس خشکشان بزند، محققان متوجه شدند عدم صحبت کردن این کودکان بیشتر ریشه در لجبازی و عدم علاقه اجتماعی آن‌ها دارد.
پیتر موریس و توماس اچ. اولندیک نیز در مقاله خود با عنوان «لالی انتخابی و ارتباط آن با اختلال اضطراب اجتماعی و اختلال طیف اوتیسم» تأکید کردند که اضطراب تنها عامل ممکن برای کودکان مبتلا به اوتیسم نیست. آن‌ها همچنین ممکن است علائم لالی انتخابی را نشان دهند؛ زیرا «موقعیت‌های اجتماعی خاص را به‌درستی درک نمی‌کنند، در خواندن افکار دیگران مشکل دارند، نمی‌دانند چگونه به افراد دیگر واکنش نشان دهند یا علاقه کمتری به مشارکت در تعاملات اجتماعی دارند».
شباهت‌ها و تفاوت‌های بین اوتیسم و لالی انتخابی چیست؟
درحالی‌که لالی انتخابی در کودکان مبتلا به اوتیسم می‌تواند رخ دهد، و این دو اختلال ویژگی‌های مشابهی دارند، اما هنوز به‌عنوان دو تشخیص جداگانه شناخته می‌شوند. در ادامه نمایی کلی و مختصر از تفاوت‌ها و شباهت‌های این دو اختلال ارائه شده است:
زمینه‌های تأثیر
اوتیسم ناتوانی رشدی طولانی‌مدتی است که بر نحوه ارتباط فرد با دنیای اطرافش، نحوه برقراری ارتباط و تعامل با دیگران تأثیر می‌گذارد. اگرچه راه‌های زیادی برای بهبود کیفیت زندگی فرد اوتیستیک ازطریق درمان ABA وجود داشته، اما هیچ درمان شناخته شده‌ای برای این تشخیص وجود ندارد. همچنین هیچ درکی از علت اوتیسم وجود ندارد.
در مقابل، لالی انتخابی رفتاری است که از علل زمینه‌ای ناشی می‌شود؛ بنابراین، اگر زود تشخیص داده شود، می‌توان آن را درمان کرد و کودک می‌تواند صرف‌نظر از موقعیت، به‌طور کامل در صحبت کردن توانمند شود.
الگوهای ارتباطی
کودکان مبتلا به لالی انتخابی نمی‌توانند در موقعیت‌های اجتماعی خاصی مانند مدرسه یا در اطراف بزرگسالان خاص صحبت کنند، اما با اعضای خانواده یا دوستان آشنا پرحرف هستند.
در مقایسه، کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم نیز در زبان و صحبت کردن مشکل مشابهی دارند، اما این مشکل صرف‌نظر از موقعیت است و در برخی موارد ممکن است کاملاً غیرکلامی باشند. اگرچه راه‌هایی برای بهبود ارتباط با کودک اوتیستیک وجود دارد، اما تربیت کودک غیرکلامی به فعالیت‌ها و رویکردهای کاملاً متفاوتی در زندگی روزمره نیاز دارد.
تعامل اجتماعی
اگرچه لالی انتخابی در محیط‌های خاص بر کودکان تأثیر می‌گذارد، اما آن‌ها همچنان مهارت‌های اجتماعی برای ایجاد روابط خانوادگی و دوستانه قوی را دارند.
در مقابل، اوتیسم می‌تواند چالش‌های عظیمی در تعاملات اجتماعی ایجاد کرده و مهارت‌های اجتماعی کلی فرد مبتلا را مختل کند. کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب نمی‌توانند نشانه‌های غیرکلامی را درک کرده، تعاملات اجتماعی را پیش برده و مکالمات را حفظ کنند.
اضطراب
اضطراب یکی از شایع‌ترین بیماری‌های همراه برای کودکان مبتلا به موتیسم و اوتیسم است. علائم اضطراب برای هر دو گروه می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- سرخ شدن
- لرزش
- افزایش ضربان قلب
- اجتناب از تماس چشمی
- فریز شدن یا یخ‌زدگی
بااین‌حال، برای کودکان مبتلا به موتیسم، اضطراب آن‌ها اغلب نتیجه اختلال اضطراب است که منجر به ترس از تعامل اجتماعی، قضاوت و محیط‌های اجتماعی طاقت‌فرسا می‌شود.
بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم در مقطعی از زندگی خود از اضطراب رنج می‌برند. علت اضطراب کودک اوتیستیک می‌تواند منابع بسیار بیشتری، مانند اضافه بار حسی یا تحریک بیش‌ازحد داشته باشد، که باعث استرس شدید و در برخی موارد، عصبانیت و یا توقف کامل می‌شود.
نقاط عطف رشدی
تأخیرهای رشدی یکی از تفاوت‌های مهم بین کودکان مبتلا به اوتیسم و لالی انتخابی هستند. یکی از ویژگی‌های بارز اوتیسم این است که کودکان ممکن است در رسیدن به نقاط عطف رشدی مختلف تأخیر داشته باشند. این امر به‌ویژه در صورتی صادق است که شما فرزندی با اوتیسم با عملکرد پایین داشته باشید که به‌دلیل اختلالات عصبی قابل توجه، در انجام زندگی روزمره خود با مشکل شدید مواجه است.
کودکان مبتلا به لالی انتخابی معمولاً به‌معنای کلی تأخیر رشدی را تجربه نمی‌کنند. در عوض، ممکن است ازنظر تحصیلی دچار تأخیر شوند؛ زیرا نمی‌توانند در فعالیت‌های کلاس درس، ارائه‌های شفاهی و سایر فعالیت‌های گروهی شرکت کنند که این مسئله می‌تواند بر یادگیری آن‌ها تأثیر بگذارد.
رفتارهای تکراری و حرکات محدود
یکی از شایع‌ترین علائم اوتیسم، رفتارهای محدودکننده یا حرکات بدنی تکراری است. اکثر کودکان در طیف اوتیسم نوعی گفتار یا حرکت تکراری را انجام می‌دهند که به آن استیمینگ (stimming) می‌گویند. این رفتارها ازجمله بالا و پایین بردن دست، چرخش یا تکان دادن انگشتان برای خودتنظیمی یا مدیریت احساساتشان طراحی شده‌اند. کودکان مبتلا به اوتیسم همچنین علایق وسواسی محدود را نشان می‌دهند و اغلب به روال‌های سخت‌گیرانه پایبند هستند.
کودکان مبتلا به لالی انتخابی ممکن است الگوهای رفتاری سفت و سختی را به‌عنوان مکانیسم‌های مقابله با اضطراب خود ایجاد کنند. به‌عنوان مثال سکوت مداوم در محیط‌های خاص یا روال‌هایی که به آن‌ها احساس امنیت می‌دهد، جزو رفتارهای آن‌ها هستند.
درمان لالی انتخابی
کودکان مبتلا به این عارضه معمولاً توسط متخصصان سلامت روان، آسیب‌شناسان گفتار و زبان (SLP) یا هر دو گروه درمان می‌شوند.
گفتاردرمانی
آسیب‌شناس گفتار و زبان می‌تواند دهان، فک و زبان کودک را بررسی کند تا ببیند آیا مشکل فیزیکی وجود دارد یا خیر. آن‌ها احتمالاً آزمایش شنوایی نیز انجام می‌دهند تا مطمئن شوند که لالی کودک به‌دلیل مشکل در درک دیگران نیست.
در گفتاردرمانی از تاکتیک‌های مختلفی برای تشویق فرزند شما به صحبت کردن بیشتر استفاده می شود. یکی از روش‌ها، که «شکل‌دهی» نامیده می‌شود، به تمام تلاش‌ها برای برقراری ارتباط ازجمله تماس چشمی، اشاره کردن، ادا کردن کلمات با لب، پچ‌پچ کردن و غیره پاداش می‌دهد. این روش به کودک کمک می‌کند تا به‌تدریج در به اشتراک گذاشتن افکار خود راحت‌تر عمل کند. فعالیت‌هایی مانند بلندخوانی نیز ممکن است برای رسیدن به مرحله صحبت کردن در مکالمه استفاده شود.
تکنیک دیگر با عنوان «محو کردن محرک» زمانی است که کودک شروع به صحبت کردن با شخصی می‌کند که به او نزدیک است و سپس شخص دیگری به‌آرامی به جمع آن‌ها ملحق می‌شود.
درمان شناختی رفتاری (CBT)
رفتاردرمانی شناختی که درمانی رایج برای افراد در طیف اوتیسم است، برای کودکان مبتلا به موتیسم نیز بسیار مؤثر می‌باشد. این درمان به بیماران قدرت می‌دهد تا احساسات و الگوهای فکری خود را شناسایی و تنظیم کنند. در این مورد، به کودکان آموزش می‌دهد که چگونه ناراحتی خود را در موقعیت‌های ترسناک مدیریت کنند.
دارودرمانی
برخی از متخصصان بالینی دارودرمانی را برای نوجوانان مبتلا به این عارضه توصیه می‌کنند، به‌ویژه اگر افسردگی نیز داشته باشند. در موارد شدیدتر، دارو ممکن است برای کنترل اعصاب آن‌ها ضروری باشد.
جمع‌بندی
اگر فرزند شما فقط در موقعیت‌های خاصی صحبت می‌کند، طبیعی است که نگران باشید که این موضوع چیزی فراتر از خجالتی بودن باشد. هر زمان که درمورد صحبت کردن فرزندتان نگرانی داشتید، بهتر است در اسرع وقت با پزشک خود مشورت کنید.
موتیسم لزوماً به این معنی نیست که فرزند شما اوتیسم دارد. اما برخی تحقیقات نشان می‌دهند که تعداد کودکانی که هر دو وضعیت را دارند، بیشتر از آنچه قبلاً تصور می‌شد، است. بنابراین، درخواست ارزیابی برای اختلال طیف اوتیسم را نیز در نظر بگیرید.
فرزندتان را برای صحبت کردن تحت فشار قرار ندهید؛ زیرا این کار می‌تواند استرس او را افزایش دهد. به تمام اشکال ارتباطی، چه کلامی و چه غیرکلامی، پاسخ مثبت دهید. درنهایت، بهترین کاری که می‌توانید به‌عنوان والد انجام دهید، حمایت از فرزندتان در هر مرحله‌ای از مسیر ارتباطی او است.
منابع
