گفتاردرمانی
گفتاردرمانی چیست ؟
گفتاردرمانی ارزیابی و درمان مشکلات ارتباطی و اختلالات گفتاری است. این کار توسط آسیب شناسان گفتار زبان (SLP) انجام می شود که اغلب از آنها به عنوان گفتاردرمانگر یاد می شود.
از تکنیک های گفتاردرمانی برای بهبود ارتباطات استفاده می شود. این تکنیک ها شامل درمان حرکت دهانی ، فعالیتهای مداخله ای زبان و سایر موارد بستگی به نوع اختلال گفتاری یا زبانی دارد.
گفتاردرمانی ممکن است برای اختلالات گفتاری در کودکان یا در بزرگسالانی که به دلیل آسیب یا بیماری مانند سکته مغزی یا آسیب مغزی دچار مشکل شده اند ، مورد نیاز باشد.
حتما بخوانید: گفتار درمانی شکاف کام
چه کسانی به گفتاردرمانی نیاز دارند؟
چندین اختلال گفتار و زبان وجود دارد که با گفتاردرمانی قابل درمان هستند.
- اختلالات حرکتی. یک اختلال مفصلی (حرکتی)، ناتوانی در شکل دادن صحیح صدای خاص کلمه است. کودک مبتلا به این اختلال گفتاری ممکن است صدای کلمه ای را رها کند ، عوض کند ، تحریف کند یا اضافه کند.
- اختلالات روان بودن. اختلال روان بودن گفتار بر جریان ، سرعت و ریتم گفتار تأثیر می گذارد. لکنت و بریده گویی از اختلالات روان بودن گفتار است. فردی که دچار لکنت است در بیرون آوردن صدا مشکل دارد و ممکن است گفتار او مسدود یا قطع شود یا ممکن است بخشی از کل کلمه را تکرار کند. فردی که بریده گو است اغلب سریع صحبت می کند و کلمات را با هم ادغام می کند.
- اختلالات تشدید. اختلال تشدید هنگامی رخ می دهد که انسداد یا بلاک شدن جریان هوای منظم در حفره های بینی یا دهان ، ارتعاشات مسئول کیفیت صدا را تغییر می دهد. همچنین اگر دریچه ولوفارنکس به درستی بسته نشود ، این اتفاق روی می دهد. اختلالات رزونانس اغلب با شکاف کام ، اختلالات عصبی و لوزه های متورم همراه است.
- اختلالات گیرایی. فرد مبتلا به اختلال گیرایی در درک و پردازش گفته های دیگران مشکل دارد. این می تواند باعث شود وقتی شخصی صحبت می کند بی علاقه به نظر برسید ، در پیروی از دستورالعمل ها مشکل داشته باشید یا واژگان محدودی داشته باشید. سایر اختلالات زبان ، اوتیسم ، کم شنوایی و آسیب به سر می تواند منجر به اختلال گیرایی زبان شود.
- اختلالات بیانی. اختلال زبان بیانی مشکل در انتقال یا بیان اطلاعات است. اگر به اختلال بیانی مبتلا هستید ، ممکن است در تشکیل جملات دقیق مانند استفاده از زمان فعل صحیح مشکل داشته باشید. این بیماری با اختلالات رشد ، مانند سندرم داون و کاهش شنوایی همراه است. همچنین می تواند ناشی از ضربه به سر یا یک بیماری پزشکی باشد.
- اختلالات شناختی-ارتباطی. مشکل در برقراری ارتباط به دلیل آسیب دیدگی در بخشی از مغز که توانایی تفکر شما را کنترل می کند ، اختلال شناختی-ارتباطی نامیده می شود. این می تواند منجر به مشکلات حافظه ، حل مسئله ، مشکل در صحبت کردن ، یا گوش دادن شود. این مشکل می تواند به دلیل مشکلات بیولوژیکی ، از جمله رشد غیر طبیعی مغز ، برخی شرایط عصبی ، آسیب مغزی یا سکته مغزی ایجاد شود.
- آفازی. یک اختلال ارتباطی اکتسابی است که بر توانایی فرد در صحبت کردن و درک دیگران تأثیر می گذارد. همچنین اغلب بر توانایی خواندن و نوشتن فرد تأثیر می گذارد. سکته مغزی شایع ترین علت بروز آفازی است ، اگرچه سایر اختلالات مغزی نیز می توانند آن را ایجاد کنند.
- دیس آرتریا. این حالت به دلیل ضعف یا ناتوانی در کنترل عضلات مورد استفاده برای گفتار ، با گفتار کند یا نامفهموم مشخص می شود. این بیماری معمولاً به دلیل اختلالات سیستم عصبی و مشکلاتی است که باعث فلج صورت یا ضعف گلو و زبان می شود ، مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS) ، اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) و سکته مغزی.
کلینیک جامع توانبخشی رسش در سال 1395 در غرب تهران(خیابان آزادی)، توسط دکتر داریوش نیکبخت متخصص و اسیب شماس گفتار و زبان و آناتومیست در جهت ارائه ی خدمت به کودکان و بزرگسالان نیازمند خدمات توانبخشی تاسیس گردیده است.برای مشاوره رایگان با با شماره های 09362020364، 02166013282 و یا شماره واتساپ 09364904632 تماس بگیرید .
حتما مطالعه کنید : آشنایی کامل با کاردرمانی ذهنی و فواید آن
در طول گفتاردرمانی چه اتفاقی میفتد؟
گفتار درمانی معمولاً با ارزیابی اولیه توسط گفتار درمانگر آغاز میشود. در این مرحله، درمانگر نوع و شدت اختلال ارتباطی را بررسی کرده و یک برنامه درمانی شخصیسازی شده تهیه میکند. ارزیابی شامل بررسی سوابق پزشکی و رشد زبانی، ارزیابی مهارتهای زبانی، تلفظی، شنوایی و بلع و در صورت نیاز استفاده از آزمونهای استاندارد یا بازیهای آموزشی است. پس از ارزیابی، برنامهای با اهداف کوتاهمدت و بلندمدت طراحی میشود که نوع تمرینات، تعداد جلسات و تکنیکهای درمان را مشخص میکند.
جلسات گفتاردرمانی بسته به سن و نوع اختلال متفاوت هستند. برای کودکان، درمان معمولاً از طریق بازیهای آموزشی، داستانگویی، تقلید کلمات و تمرینات تقویت دهان و زبان انجام میشود. این فعالیتها به صورت غیرمستقیم و در قالب بازی، مهارتهای زبانی و گفتاری را بهبود میبخشند. برای بزرگسالان، تمرینات شامل تقویت عضلات دهان و زبان، تمرینات شناختی-زبانی، خواندن با صدای بلند، تمرینات آوایی و تنفسی و مکالمه هستند که به بهبود تلفظ، روانی گفتار و حافظه کمک میکنند.
در طول دوره درمان، گفتاردرمانگر به طور مرتب پیشرفت فرد را ارزیابی کرده و در صورت نیاز تغییراتی در برنامه ایجاد میکند. علاوه بر جلسات درمانی، تمرینات خانگی نیز بخش مهمی از گفتاردرمانی هستند که با مشارکت والدین یا اعضای خانواده انجام میشوند تا روند بهبود تسریع شود. گفتاردرمانی یک فرآیند مستمر است که نیاز به زمان، تمرین مداوم و همکاری دارد تا فرد بتواند مهارتهای ارتباطی خود را بهبود بخشد و کیفیت زندگی بهتری داشته باشد.
گفتاردرمانی برای کودکان
برای کودک شما ، گفتاردرمانی بسته به اختلال گفتاری ممکن است در یک کلاس یا یک گروه کوچک و یا به صورت فردی انجام شود. تمرینات و فعالیت های گفتاردرمانی بسته به اختلال ، سن و نیازهای کودک شما متفاوت است. در حین گفتاردرمانی برای کودکان ، گفتار درمانگر ممکن است:
- از طریق صحبت کردن و بازی کردن ، و استفاده از کتاب ، تصاویر و اشیا دیگر ارتباط برقرار کند تا به عنوان بخشی از مداخله زبانی، رشد زبان را تحریک کند.
- در هنگام بازی متناسب با سن ، صداها و هجاهای صحیح را برای کودک در نظر بگیرد تا نحوه تولید صداهای خاص را به کودک بیاموزد.
- استراتژی ها و تکالیف درسی برای کودک و والدین یا مراقب در مورد چگونگی انجام گفتاردرمانی در خانه ارائه دهد.
برای اطلاعات بیشتر مطلب " گفتاردرمانی کودکان" را مطالعه کنید.
گفتاردرمانی برای بزرگسالان
گفتاردرمانی برای بزرگسالان نیز با ارزیابی برای تعیین نیازهای شما و بهترین روش درمانی آغاز می شود. تمرینات گفتاردرمانی برای بزرگسالان می تواند به آنها در گفتار ، زبان و ارتباط شناختی کمک کند.
در صورت آسیب دیدگی یا بیماریهای پزشکی ، مانند بیماری پارکینسون یا سرطان دهان و بروز مشکلات بلع ، درمان می تواند شامل بازآموزی عملکرد بلع باشد.
تمرینات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- حل مسئله ، حافظه ، سازماندهی و سایر فعالیتهایی که در جهت بهبود ارتباطات شناختی می باشند
- تاکتیک های مکالمه برای بهبود ارتباطات اجتماعی
- تمرینات تنفسی برای تشدید
- تمرینات تقویت عضلات دهان
اگر می خواهید تمرینات گفتاردرمانی بزرگسالان را در خانه امتحان کنید منابع زیادی در دسترس است ، از جمله:
• برنامه های گفتاردرمانی
• بازی ها و اسباب بازی های توسعه زبان ، مانند کارت های چرخشی و فلش کارت ها
• کتاب کار
حتما مطالعه کنید : آشنایی کامل با بازی درمانی و فواید آن
تمرینات گفتاردرمانی
برخی از تمرینات رایج در گفتاردرمانی عبارتاند از:
- تمرینات زبان و دهان. گفتاردرمانگر مجموعهای از تمرینات را آموزش میدهد که به تقویت عضلات دهان، زبان و فک کمک میکند. این تمرینات شامل حرکات کنترلشدهای هستند که به زبان آموزش میدهد تا الگوهای حرکتی خاصی را دنبال کند.
- حرکات صورت. کنترل عضلات صورت بخش مهمی از گفتاردرمانی است. درمانگر ممکن است از فرد بخواهد لبخند بزند، لبها را جمع کند یا حرکت خاصی با دهان انجام دهد. این تمرینها به بهبود هماهنگی عضلات صورت کمک میکنند.
- خواندن با صدای بلند. بلند خواندن میتواند به افراد کمک کند تا حرکات صحیح دهان و زبان را تمرین کنند. این فعالیت باعث میشود مغز و دهان با هم هماهنگ شوند و مهارتهای گفتاری فرد تقویت شود.
- بازی با کلمات. فعالیتهایی مانند بازیهای حافظه، جستجوی کلمات و جدول کلمات متقاطع میتوانند به حفظ عملکرد شناختی کمک کنند. این نوع بازیها علاوه بر تقویت مهارتهای زبانی، توانایی حل مسئله و تفکر را نیز بهبود میبخشند.
مزایای گفتار درمانی چیست؟
گفتاردرمانی طیف گستردهای از فواید دارد که میتواند زندگی افراد را در ابعاد مختلف بهبود بخشد. این مزایا شامل موارد زیر هستند:
- افزایش اعتماد به نفس. توانایی بیان بهتر و واضحتر باعث میشود فرد احساس بهتری نسبت به خود داشته باشد.
- تقویت استقلال. مهارتهای ارتباطی قویتر به فرد کمک میکنند تا نیازها و خواستههای خود را بهطور مستقل بیان کند.
- بهبود توانایی درک و بیان. افراد میتوانند ایدهها، افکار و احساسات خود را بهراحتی انتقال دهند و ارتباط مؤثرتری با دیگران برقرار کنند.
- آمادگی برای مدرسه. برای کودکان خردسال، گفتاردرمانی میتواند مهارتهای زبانی و ارتباطی لازم برای ورود به مدرسه را تقویت کند.
- افزایش کیفیت صدا. گفتار درمانی میتواند به بهبود کیفیت صدا و رفع مشکلاتی مانند گرفتگی یا ناهنجاریهای صوتی کمک کند.
- توسعه مهارتهای زبان اولیه. کودکان در مراحل اولیه رشد، مهارتهای پایهای زبان را سریعتر و مؤثرتر یاد میگیرند.
- بهبود بلع.برای افرادی که مشکلات بلع دارند، گفتار درمانی میتواند عملکرد عضلات مربوط به بلع را تقویت کند.
- ارتقای کیفیت زندگی. توانایی بهتر در برقراری ارتباط و رفع مشکلات گفتاری، زندگی روزمره فرد را آسانتر کرده و روابط اجتماعی او را بهبود میبخشد.
گفتار درمانی نه تنها به بهبود مهارتهای گفتاری کمک میکند، بلکه سلامت روانی و اجتماعی فرد را نیز تحت تأثیر قرار میدهد.
چه مدت به گفتاردرمانی نیاز دارید ؟
مدت زمانی که فرد به گفتاردرمانی نیاز دارد به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله:
• سن آنها
• نوع و شدت اختلال گفتاری
• فواصل بین درمان
• پیش زمینه پزشکی
• درمان یک بیماری پزشکی زمینه ای
برخی از اختلالات گفتاری از کودکی شروع می شوند و با افزایش سن بهبود می یابند ، در حالی که برخی دیگر تا بزرگسالی ادامه پیدا می کنند و به درمان و مراقبت طولانی مدت نیاز دارند.
یک اختلال ارتباطی ناشی از سکته مغزی یا سایر مشکلات پزشکی ممکن است با درمان و با بهبود مشکلات زمینه ای بهبود یابد.
حتما مطالعه کنید : گفتاردرمانی برای مبتلایان به اتیسم
گفتار درمانی چقدر موفق است ؟
میزان موفقیت گفتار درمانی با توجه به اختلال تحت درمان و گروه های سنی متفاوت است. زمان شروع گفتار درمانی نیز می تواند در نتیجه کار تأثیر بگذارد.
گفتار درمانی برای کودکان خردسال در صورت شروع زود هنگام و با مشارکت والدین یا مراقب در خانه ، می تواند موفقیت آمیز باشد.
چه زمانی باید به پزشک یا متخصص گفتار درمانی مراجعه کنیم؟
به محض اینکه متوجه شدید مشکلی در توانایی صحبت کردن، شنیدن یا برقراری ارتباط وجود دارد، بهتر است با یک ارائهدهنده مراقبتهای بهداشتی مشورت کنید. اگر فکر میکنید فرزندتان در زبان یا درک مشکل دارد، مراجعه زودهنگام میتواند بسیار کمککننده باشد.
علائم هشدار دهنده در کودکان شامل موارد زیر هستند:
- کم صحبت کردن یا تأخیر در شروع گفتار.
- مشکل در استفاده از کلمات و زبان.
- عدم توانایی در درک جملات ساده.
- ناامیدی و کلافگی هنگام گوش دادن، صحبت کردن یا خواندن.
تشخیص و درمان زودهنگام، تأثیر زیادی در بهبود مهارتهای ارتباطی و جلوگیری از مشکلات آینده دارد.
سخن آخر
گفتاردرمانی میتواند اختلالات گفتاری و زبانی را در کودکان و بزرگسالان درمان کند و به بهبود ارتباطات، افزایش اعتماد به نفس و کیفیت زندگی کمک کند. این درمان به مشکلاتی مانند تأخیر در گفتار، مشکلات تلفظ، لکنت، آفازی و آپراکسی میپردازد. برای کودکان، گفتاردرمانی با بازی و تمرینات آموزشی انجام میشود، در حالی که برای بزرگسالان تمرکز بر بازسازی مهارتهای از دست رفته است.
مداخله زودهنگام، نتایج بهتری به دنبال دارد، به ویژه برای کودکانی که وارد مدرسه میشوند. اگر با مشکلات گفتاری یا زبانی مواجه هستید، کلینیک گفتاردرمانی رسش با متخصصان مجرب، بهترین گزینه برای درمان است.
برای دریافت مشاوره رایگان برای گفتار درمانی و رزرو وقت می توانید با شماره های 09362020364، 02166013282 و یا شماره واتساپ 09364904632 تماس حاصل فرمایید. کلینیک رسش همیشه درکنار شما و پاسخگوی شما هستیم.
منابع
سوالات متداول
بله، گفتار درمانی یک درمان اثبات شده و مؤثر است که به میلیونها نفر کمک کرده تا مهارتهای زبانی و ارتباطی خود را بهبود بخشند.
هر کسی که در زمینه مهارتهای گفتاری یا زبانی به کمک نیاز دارد میتواند از گفتار درمانی بهرهمند شود. هیچ سنی برای کمک گرفتن بهترین یا صحیحتر نیست. هم گفتار درمانی کودکان و هم گفتار درمانی برای بزرگسالان میتوانند به هر فردی که اختلال ارتباطی دارد کمک کند.