علت گاز گرفتن کودک اوتیسم چیست و چطورآن را کنترل کنیم؟

کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است برای برقراری ارتباط و رفع نیازها و احساسات خود (حتی اگر قادر به صحبت کردن باشند) به گاز گرفتن متوسل شوند. آن‌ها احتمالاً به‌دلیل کمبودهای ارتباطی، در ابراز کلامی با مشکل مواجه می‌شوند. درنتیجه به ناامیدی، اضطراب، یا حتی حملات خشم بی‌دلیل دچار می‌شوند. گاز گرفتن برای آن‌ها، وسیله‌ای برای برقراری ارتباط یا نشان دادن پریشانی و ناراحتی است. والدین و مراقبان باید رفتارهای فرزند خود را با دقت مشاهده کرده و محرک‌هایی را که منجر به گاز گرفتن می‌شوند، شناسایی کنند. آن‌ها می‌توانند با درک موقعیت‌ها یا شرایط خاص، روی اجرای استراتژی‌های مناسب و رفع چالش‌های ارتباطی کار کنند. 

تمایز بین گاز گرفتن حسی و گاز گرفتن رفتاری 

بهتر است بین گاز گرفتن حسی و گاز گرفتن با انگیزه رفتاری تفاوت قائل شویم. درنتیجه می‌توانیم در هر موقعیت بهترین روش مقابله را انتخاب کنیم. 

گاز گرفتن حسی معمولاً زمانی اتفاق میفتد که کودک ورودی حسی بیش‌ازحدی را احساس می‌کند. او ممکن است برای کمک به مدیریت احساسات خود یا به دست آوردن تجربه‌ای حسی، گاز بگیرد. کودکانی که به‌دلایل حسی گاز می‌گیرند ممکن است علائم پریشانی مانند پوشاندن گوش‌ها، تکان خوردن به جلو و عقب، یا تمایل به تنها بودن را نشان دهند.

گاز گرفتن با انگیزه رفتاری، متفاوت است. این نوع گاز گرفتن، برنامه‌ریزی‌شده‌تر است و برای هدفی مانند جلب توجه، اجتناب از کاری خاص یا دستیابی به اسباب‌بازی انجام می‌شود.

دانستن این تفاوت کلیدی است؛ زیرا درمان اوتیسم برای اینگونه رفتارها متفاوت است. برای یافتن علت گاز گرفتن، بهتر است با متخصص یا رفتاردرمانگر صحبت کنید. آن‌ها می‌توانند به شما راهنمایی‌هایی ارائه دهند تا برنامه‌ای روشن برای کودکتان طراحی کنید.

شناسایی محرک‌های گاز گرفتن

شناسایی محرک‌های گاز گرفتن در کودکان مبتلا به اوتیسم بسیار مهم است و به یافتن راه‌هایی برای جلوگیری از این رفتار کمک می‌کند. والدین و مراقبان می‌توانند با درک عوامل اساسی، استراتژی‌های مناسبی را برای جلوگیری از گاز گرفتن اجرا کنند. در این وضعیت دو محرک رایج وجود دارند که باید در نظر گرفته شوند:

عوامل پزشکی و دندانپزشکی 

گاز گرفتن در کودکان اوتیسمی ممکن است با علل پزشکی یا دندانپزشکی مرتبط باشد. ابتدا باید هرگونه مشکل فیزیکی اساسی که ممکن است به این رفتار کمک کند، رد شود. برخی از کودکان اوتیسمی ممکن است حساسیت بیش‌ازحد یا مشکلاتی دهانی داشته باشند که منجر به ناراحتی یا درد ‌شوند. درنتیجه رفتار گاز گرفتن به‌عنوان راهی برای تسکین پریشانی آن‌ها است. اگر متوجه شدید که رفتار گاز گرفتن ناگهانی بوده یا با علائم ناراحتی همراه است، توصیه می‌شود با متخصص یا دندانپزشک مشورت کنید. آن‌ها می‌توانند سلامت دهان و دندان کودک را ارزیابی کرده و هرگونه عامل پزشکی یا دندانپزشکی بالقوه را که باعث بروز رفتار گاز گرفتن می‌شود، شناسایی کنند. پرداختن به این مسائل اساسی می‌تواند به کاهش ناراحتی و احتمال گاز گرفتن کمک کند.

حساسیت‌های حسی 

حساسیت‌های حسی در میان افراد مبتلا به اوتیسم رایج هستند. رفتار گاز گرفتن ممکن است به‌عنوان فعالیت جستجوی حسی یا پاسخی به اضافه بار حسی باشد. افراد اوتیسمی ممکن است از گاز گرفتن به‌عنوان راهی برای تنظیم ورودی حسی خود یا جستجوی تجربه‌ای حسی استفاده کنند. معرفی ابزارهای حسی می‌تواند راه‌های جایگزینی را برای کودکان اوتیسمی فراهم کند تا نیازهای حسی خود را برآورده کنند و به‌طور بالقوه تمایل به گاز گرفتن آن‌ها کاهش یابد. این ابزارها می‌توانند شامل مواردی مانند غذاهای ترد، اقلام جویدنی یا اسباب‌بازی‌های تحریک حسی باشند. 

استراتژی‌های فوری برای جلوگیری از گاز گرفتن کودک مبتلا به اوتیسم 

هنگامی که گاز گرفتن اتفاق میفتد، اولین کاری که باید انجام دهید این است که مطمئن شوید همه در امان هستند. سعی کنید آرام و قاطعانه واکنش نشان دهید. حتی اگر عصبانی یا ناراحت هستید، سعی کنید اوضاع را بدتر نکنید.

تنبیه کودک در بیشتر موارد مؤثر نیست و می‌تواند شرایط را پیچیده‌تر کند. در عوض، درصورت لزوم، روی دور کردن کودک از موقعیت تمرکز کنید. مطمئن شوید همه در امان هستند و با آرامش درمورد رفتار کودک صحبت کنید. روش‌های سریع برای جلوگیری از گاز گرفتن کودک مبتلا به اوتیسم عبارت‌اند از:

واکنش آرام و مؤثر 

واکنش آرام هنگام گاز گرفتن فرزندتان می‌تواند سخت باشد. اما به یاد داشته باشید، کودک قصد ندارد عمداً به شما آسیب برساند. او ممکن است گاز بگیرد؛ زیرا نمی‌تواند نیازهای خود را برآورده کرده یا احساساتش را کنترل کند. 

نفس عمیقی بکشید و سعی کنید آرام بمانید. فریاد نزنید یا کودک خود را محکم نگه ندارید؛ زیرا این کار می‌تواند اوضاع را بدتر کند.

در عوض، از صدای آرام و کلمات ساده برای صحبت درمورد گاز گرفتن استفاده کنید. مثلاً بگویید: «گاز گرفتن درد داره» یا «ما گاز نمی‌گیریم». 

سعی کنید با دور کردن فرزندتان از فرد یا چیزی که گاز می‌گیرد، همه را در امان نگه دارید. اگر خشمگین هستید یا احساس ناراحتی دارید، کمی صبر کنید و پیش از رسیدگی به رفتار کودک، برای آرام کردن خودتان وقت بگذارید. آرامش شما در این لحظه بیشترین کمک را به کودک می‌کند.

تکنیک‌هایی برای پرت کردن حواس کودک

پرت کردن حواس فرزندتان و تغییر تمرکز او می‌تواند به توقف رفتار گاز گرفتن کمک کند. وقتی می‌بینید فرزندتان ناامید یا ناراحت است، او را درگیر فعالیت مورد علاقه‌اش کنید. به‌عنوان مثال او را تشویق کنید با اسباب‌بازی‌هایش بازی کند، کتاب بخواند یا موسیقی گوش بدهد.

استفاده از ابزارهای حسی مانند توپ‌های استرس، پتوهای سنگین یا جواهرات جویدنی نیز می‌تواند مؤثر باشد. 

استراتژ‌ی‌های بلندمدت برای جلوگیری از گاز گرفتن 

درمان رفتار گاز گرفتن در کودکان اوتیسمی به برنامه‌ای جامع نیاز دارد که فراتر از حل مشکل به‌محض وقوع آن است. درحالی‌که رسیدگی به لحظات گاز گرفتن در هنگام وقوع ضروری بوده، یافتن پاسخ‌های بلندمدت نیز حیاتی است. این پاسخ‌ها به کودک کمک می‌کنند تا نیازهای خود را بیان کرده و احساسات خود را بهتر مدیریت کند.

این رویکرد بر کاهش دفعات و شدت گاز گرفتن تمرکز دارد و بر روی ایجاد فضایی مهربان‌تر و حمایت‌کننده‌تر برای کودک و افراد پیرامون او کار می‌کند. بیایید چند راه‌حل بلندمدت مفید را بررسی کنیم:

توسعه مهارت‌های ارتباطی برای ابراز نیازها 

یکی از بهترین راه‌ها برای جلوگیری از گاز گرفتن، کمک به فرزندتان برای یافتن راه‌های مختلف برای بیان خواسته‌ها و احساساتشان است. این کار برای کودکان مبتلا به اوتیسم بسیار مهم است؛ زیرا آن‌ها ممکن است زیاد صحبت نکنند یا در بیان احساسات خود مشکل داشته باشند.

ابتدا بفهمید چه چیزی باعث گاز گرفتن فرزندتان می‌شود. دلایل رایج شامل گرسنگی، تشنگی، ناامیدی یا نیاز به استراحت هستند. در مرحله بعد، علائم، حرکات یا تصاویر ساده‌ای را به فرزندتان نشان دهید تا از آن‌ها برای برقراری ارتباط و بیان نیازهای خود استفاده کنند. ابزارهایی مانند برنامه‌های بصری، داستان‌های اجتماعی و سیستم‌های ارتباط تصویری نیز می‌توانند واقعاً مؤثر باشند.

ادغام ابزارهای حسی و جایگزین‌های گاز گرفتن 

برای کودکان اوتیسمی، اضافه بار حسی می‌تواند باعث گاز گرفتن آن‌ها شود. به نیازهای حسی خاص فرزندتان توجه کرده تا به کاهش اضطراب و گاز گرفتن آن‌ها کمک کنید. با مشاهده نحوه واکنش فرزندتان به چیزهای حسی مختلف شروع کنید تا متوجه شوید چه چیزی آن‌ها را آزار می‌دهد و چه چیزی را دوست دارند. 

استفاده از ابزارهای حسی برای آرام کردن کودک، تفاوت بزرگی ایجاد می‌کند. این ابزارها می‌توانند شامل پتوهای سنگین، هدفون‌های حذف نویز، اسباب‌بازی‌های فیجت، یا فضاهای آرامی باشند که فرزندتان می‌تواند به آنجا برود. همچنین ارائه چیزهایی که نیاز آن‌ها به لمس را برآورده می‌کند، مانند اسباب‌بازی‌های جویدنی، تنقلات ترد، یا حباب بازی، نیز مؤثر است. داشتن اتاق حسی نیز گزینه‌ای عالی است. بنابراین کودکان می‌توانند فضای امن خود را داشته باشند. 

نقش تقویت مثبت در کاهش گاز گرفتن کودک اوتیسم

تقویت مثبت برای تشویق رفتارهای خوب و توقف رفتارهای بد، مانند گاز گرفتن، بسیار مهم است. استفاده منظم و درست از تقویت مثبت به کودکان کمک می‌کند کارهای خوب انجام دهند. آن‌ها یاد می‌گیرند که اقدامات خوب می‌توانند منجر به پاداش‌های خوب شوند. این کار باعث می‌شود که آن‌ها احساس موفقیت کنند و بفهمند که رفتار خوب نتایج خوبی به همراه دارد.

می‌توانید از تقویت مثبت با تحسین، پاداش، یا اجازه دادن به کودکان برای انجام فعالیت‌هایی که دوست دارند، استفاده کنید. اکنون بیایید به چند روش برای ایجاد سیستم پاداش و یافتن رفتارهای بهتر بپردازیم:

ایجاد سیستم پاداش برای جلوگیری از گاز گرفتن کودک

• برای فرزندتان سیستم پاداش ایجاد کنید. او می‌تواند درصورت گاز نگرفتن، امتیاز، برچسب یا جایزه‌های کوچک دریافت کند.
• به‌عنوان مثال نموداری بسازید. برای هر بار که گاز نمی‌گیرد، یک ستاره یا برچسب به کودک بدهید.
• هنگامی که به‌اندازه کافی ستاره دریافت کرد، به او اجازه دهید پاداشش را انتخاب کند. پاداش می‌تواند اسباب‌بازی‌ای کوچک، فعالیتی سرگرم‌کننده، یا زمان بیشتر برای استفاده از تلفن همراه باشد.
• پاداش‌ها را با علایق فرزندتان مطابقت دهید. پاداش‌ها باید هیجان‌انگیز باشند تا به کودک در انجام رفتار خوب کمک کنند.
• سیستم را ثابت نگه دارید. کودکان اوتیسمی معمولاً زمانی بهتر عمل می‌کنند که همه چیز قابل پیش‌بینی و واضح باشند.

رفتار جایگزین برای گاز گرفتن 

آموزش رفتارهای جایگزین به فرزندتان کمک می‌کند تا راه‌های بهتری برای ابراز خود یا برآوردن نیازهایش پیدا کند. این رفتارها، جایگزین گاز گرفتن می‌شوند و راه خوبی برای مقابله با احساسات یا نیازهای حسی کودکان هستند.

به‌عنوان مثال، اگر فرزندتان هنگام احساس ناامیدی گاز می‌گیرد، به او نشان دهید که چگونه درخواست استراحت کرده یا از علامت یا عبارتی خاص برای ابراز احساسات خود استفاده کند. اگر گاز گرفتن از نیاز به ورودی حسی دهانی است، گزینه‌های ایمنی مانند اسباب‌بازی جویدنی یا میان وعده‌ای ترد به او بدهید. همیشه وقتی از این گزینه‌ها استفاده می‌کند، او را تشویق و تحسین کنید.

روش‌های درمان گاز گرفتن

بسیاری از موارد گاز گرفتن را می‌توان با استراتژی‌های منظم و تغییرات در محیط به‌خوبی مدیریت کرد. بااین‌حال، اگر گاز گرفتن به‌صورت مکرر اتفاق میفتد و آسیب جدی ایجاد می‌کند، باید به متخصص مراجعه کنید. 

کمک زودهنگام می‌تواند منجر به نتایج بهتر شود. همچنین می‌تواند به کودک و والدین کمک کند تا ابزارها و حمایت مناسب را برای مقابله با دلایل پشت رفتار بیاموزند. 

رفتاردرمانی برای مدیریت گاز گرفتن 

رفتار درمانی، به‌ویژه تحلیل رفتار کاربردی (ABA)، در کمک به کودکان اوتیسمی بسیار مؤثر است. درمانگران ABA بر این تمرکز می‌کنند که چرا کودک به روش خاصی رفتار می‌کند. آن‌ها برنامه‌های ویژه‌ای را بر اساس نیازهای هر کودک و آنچه باعث تحریک رفتار آن‌ها می‌شود، ایجاد می‌کنند.

این درمانگران از نزدیک با خانواده‌ها کار کرده تا به مدیریت رفتار گاز گرفتن در کودکان اوتیسمی کمک کنند. آن‌ها برنامه‌های ساختاریافته‌ای را برای آموزش رفتارهای خوب، کمک به تشویق ارتباط مثبت و کاهش گاز گرفتن طراحی می‌کنند.

آن‌ها از روش‌هایی مانند آموزش ارتباط عملکردی، تقویت افتراقی رفتارهای جایگزین (DRA) و ... را برای ترویج زندگی محبت‌آمیز و پذیرش برای کودک و خانواده‌شان استفاده می‌کنند. 

مشاوره با متخصصان: از متخصصان اطفال تا کاردرمانگران 

مشاوره با متخصصان مناسب می‌تواند به شما در درک دلیل گاز گرفتن فرزندتان و ارائه راه‌های مختلف برای رسیدگی به آن کمک کند. با صحبت با پزشک فرزندتان شروع کنید. آن‌ها می‌توانند بررسی کنند که آیا مشکلات سلامتی می‌توانند باعث این رفتار شوند یا خیر. پزشک ممکن است شما را به متخصصان دیگر، مانند روانشناس کودک، برای حمایت در مدیریت هرگونه مشکل سلامت روان، مانند اضطراب یا مشکلات پردازش حسی، ارجاع دهد. کاردرمانگر که بر یکپارچگی حسی تمرکز دارد، می‌تواند نیازهای حسی فرزندتان را بررسی کند. آن‌ها می‌توانند برنامه‌هایی برای کمک به هرگونه حساسیت حسی که ممکن است منجر به رفتار گاز گرفتن شوند، ارائه دهند.

جمع‌بندی

درک آنچه باعث رفتار گاز گرفتن در کودکان اوتیستیک می‌شود، مهم است. برای این کار، به رویکردی ترکیبی نیاز داریم. استفاده از اقدامات سریع، مانند آرام ماندن و تغییر تمرکز از گاز گرفتن، مفید است. راه‌حل‌های بلندمدت نیز مهم هستند. این راه‌ها شامل کمک به کودکان در توسعه مهارت‌های ارتباطی و استفاده از تقویت مثبت هستند. والدین می‌توانند رفتار گاز گرفتن را با موفقیت مدیریت کنند و کاهش دهند. درصورت لزوم، جستجوی کمک از متخصصان نیز حیاتی است. همه این‌ها به کودکان اوتیسمی کمک می‌کنند تا با چالش‌های رفتار گاز گرفتن کنار بیایند. به یاد داشته باشید، صبور بودن، ثبات و ارائه حمایتی که با نیازهای آن‌ها مطابقت دارد، مهم است. این روش به ترویج رفتار خوب و بهبود رفاه کودکان اوتیسمی کمک می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما در کلینیک توانبخشی رسش تماس بگیرید.

منابع

levelaheadaba.com

goldencaretherapy.com