آیا درمان اوتیسم واقعیت دارد ؟ برای درمان اوتیسم به چه پزشکی مراجعه کنیم ؟

در حال حاضر ، هیچ درمانی برای بهبود اختلال طیف اتیسم یا ASD وجود ندارد، اما مداخلات زیادی برای استفاده جهت کودکان خردسال ایجاد و مورد مطالعه قرار گرفته است. این مداخلات ممکن است علائم را کاهش دهند ، توانایی شناختی و مهارت های زندگی روزمره کودک را بهبود ببخشند و توانایی او را برای عملکرد و مشارکت در جامعه به حداکثر برسانند.

تفاوت در چگونگی تأثیر اوتیسم بر هر فرد بدین معنی است که افراد مبتلا به اوتیسم از نقاط قوت و چالش‌های منحصر‌به‌فردی در ارتباطات اجتماعی، توانایی رفتاری و شناختی برخوردار هستند. بنابراین، برنامه‌های درمانی معمولاً چندمنظوره هستند و می‌توانند شامل مداخلات والدمحور باشند و نیازهای فردی کودک را هدف قرار دهند.

استراتژی‌های مداخلات رفتاری بر توسعه مهارت‌های ارتباطی-اجتماعی و کاهش علایق شدید و رفتارهای تکراری و چالش‌برانگیز کودک (به‌ویژه در سنین پایین که کودک به‌طور طبیعی این مهارت‌ها را کسب می‌کند) متمرکز هستند. کاردرمانی و گفتاردرمانی می‌توانند برای برخی از کودکان و آموزش مهارت‌های اجتماعی و دارودرمانی می‌توانند در کودکان بزرگ‌تر مفید باشند. بهترین درمان یا مداخله می‌تواند بسته به سن، نقاط قوت، چالش‌ها و تفاوت‌های فرد متفاوت باشد.

همچنین لازم به یادآوری است که کودکان مبتلا به اوتیسم می‌توانند همانند کودکان بدون اوتیسم بیمار شوند یا آسیب ببینند. معاینات منظم پزشکی و دندانپزشکی باید بخشی از برنامه درمانی کودک باشد. اغلب تشخیص اینکه رفتار کودک ناشی از اوتیسم یا بیماری دیگری است، کار آسانی نیست. به‌عنوان مثال، کوبیدن سر می‌تواند یکی از علائم اوتیسم یا نشانه‌ای از سردرد یا گوش‌درد در کودک باشد. در چنین شرایطی، یک معاینه بدنی کامل لازم است. نظارت بر رشد سالم نه‌تنها به معنای توجه به علائم مرتبط با اوتیسم بوده، بلکه همچنین به معنای توجه به سلامت جسمی و روانی کودک است.

حتما مطالعه کنید :راهنمای علائم اوتیسم در نوزادان

درخصوص بهترین مداخلات درمانی در کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم، اطلاعات زیادی در دست نیست. برخی تحقیقات درمورد گروه‌های مهارت اجتماعی برای کودکان بزرگ‌تر انجام شده‌اند، اما شواهد کافی برای اثبات مؤثر بودن آن‌ها وجود ندارند. برای ارزیابی مداخلات درمانی جهت بهبود نتایج در بزرگسالی، باید پژوهش‌های بیشتری صورت بگیرند. علاوه بر این، ارائه خدمات برای کمک به افراد مبتلا به اوتیسم در تکمیل تحصیلات یا آموزش شغلی، یافتن شغل، مسکن و حمل‌و‌نقل ایمن، مراقبت از سلامتی، بهبود عملکرد روزانه و مشارکت هرچه بیشتر در جوامع، بسیار مهم است.

بهترین زمان درمان اوتیسم

باتوجه به شیوع بالای اختلال طیف اوتیسم، خصوصاً در سال‌های اخیر، بهتر است والدین کودک مهارت‌های رشدی او را زیر نظر داشته باشند و به محض شک و تردید نسبت به آن‌ها، به متخصصان این امر مراجعه کنند. در واقع بهتر است والدین گرامی، کودک را در 12ماهگی، 18ماهگی و 2سالگی مورد غربالگری و بررسی انجام دهند تا درصورت وجود مشکل، درمان سریع‌تر آغاز شود. غربالگری و پایش، گام‌هایی ضروری در تشخیص و درمان به‌هنگام این اختلال هستند.

اگر اختلال طیف اوتیسم در کودکان سریع‌تر و زودتر تشخیص داده شده و درمان آن به‌موقع آغاز شود، بسیاری از مشکلات آنان قابل‌جبران خواهند بود. بنابراین لازم است تمام پدران و مادران به محض اینکه در مراحل رشدی کودک تأخیری مشاهده کردند، به مراکز توانبخشی، متخصصان مغز و اعصاب کودک یا روانپزشک کودک و نوجوان مراجعه کنند. درمان به‌موقع به‌حدی تأثیرگذار است که می‌تواند 90 الی 95 درصد از مشکلات کودک را جبران کند.

بنابراین آنچه که در درمان اختلال طیف اوتیسم اهمیت ویژه‌ای دارد، شروع زودهنگام درمان است که می‌توان آن را درصورت تشخیص صحیح و مشاهده تأخیرات رشدی در کودک، حتی از 12ماهگی آغاز کرد. از دست دادن زمان طلایی در درمان می‌تواند در رشد مهارت‌های ذهنی، درکی و شناختی و همچنین مهم‌ترین آن، در رشد گفتار کودک تأثیر به‌سزایی داشته باشد. درمان در سنین بالاتر هم زمان بیشتری خواهد برد، هم هزینه بیشتری را بر خانواده‌ها تحمیل خواهد کرد، و هم سرعت پیشرفت کودک در سنین بالاتر به نسبت سن طلایی کمتر خواهد بود.

بنابراین با توجه به شیوع بالای اختلال طیف اوتیسم، لازم است تمامی خانواده‌ها روند رشد کودک خود را مرتباً مورد ارزیابی قرار دهند تا درصورت وجود مشکل، درمان سریع‌تر آغاز شده و اثربخشی آن بیشتر شود. اوتیسم بیماری نیست بلکه یک اختلال است و در صورت رسیدگی به‌موقع قابل‌درمان خواهد بود.

بهترین راه درمان اوتیسم

بهترین راه درمان اختلالی با علائم مختلف و چندوجهی، نیاز به برنامه جامعی دارد که بتواند تمام جنبه‌های این اختلال را تحت تأثیر قرار دهد. درمانی که بتواند علائم اختلال را کم کند و مشکلات کودک را به حداقل برساند، به‌عنوان یک درمان جامع و تأثیرگذار پذیرفته می‌شود. کودکان دارای اختلال اتیسم به 3 سطح تقسیم بندی می شوند که سطح 1 خفیف ترین، سطح 2 اختلال اتیسم متوسط و سطح 3 دارای شدید ترین میزان اختلال می باشد.بنابراین درمان این اختلال بسته به سطحی که کودک در ان وجود دارد نیز بستگی دارد.

به‌طور کلی برنامه جامع و مدونی که بتواند تمامی جنبه‌های یک کودک دارای اختلال را از بعدهای مختلف رفتار، گفتار و زبان و ارتباط، مهارت‌های شناختی و ذهنی و حسی مورد بررسی و درمان قرار دهد، بسیار مهم است. متاسفانه اوتیسم داروی خاصی ندارد و داروهایی که در اختلال طیف اوتیسم به کار می‌روند، داروهایی جنرال و کلی هستند که جهت کاهش علائم به کار می‌روند.

مثلاً کودکی که نقص توجه دارد، ممکن است داروی رسپریدون برای او تجویز شود. رسپریدون داروی خاص اختلال طیف اوتیسم نیست و در تمامی اختلالات رشدی دیگر نیز کاربرد دارد. بنابراین در حال حاضر در تمام دنیا بهترین راه درمان اختلال طیف اوتیسم، درمان‌های توانبخشی هستند که در کنار دارودرمانی و روانشناسی به درمان این اختلال کمک بزرگی می‌کنند. در تیم درمانی این اختلال، متخصص نورولوژیست کودکان، روانپزشک کودک و نوجوان، کاردرمان، گفتاردرمان، روانشناس حضور دارند. درمانی که به‌صورت تیم‌ورک یا کار گروهی صورت می‌گیرد، بسیار بسیار بهتر و تأثیرگذارتر از درمان‌های انفرادی خواهد بود. بنابراین به‌طور کلی بهترین راه درمان این اختلال، توانبخشی (کاردرمانی، گفتاردرمانی، روانشناسی) در کنار دارودرمانی است. با توانبخشی مدون می‌توان تا حدود 90 تا 95 درصد از علائم آن را کاهش داد.

هزینه های درمان اوتیسم

معمولاً کودکان اوتیسم به‌خصوص کودکانی که در سطح 2 و 3 قرار دارند، برای آموزش مداوم و مستمر به زمان خیلی بیشتری نسبت به سایر اختلالات نظیر تأخیر گفتار، بیش‌فعالی و ... نیاز دارند.

متأسفانه هزینه‌های توانبخشی در ایران تحت پوشش بیمه نمی‌باشند و آزاد حساب می‌شوند. اما برای والدینی که بیمه تکمیلی دارند می‌تواند تا حدودی کمک‌کننده باشد. ‌کودکان دارای اوتیسم ممکن است در هفته حداقل به 25 تا 30 ساعت آموزش نیاز داشته باشند، درنتیجه هزینه آموزش این ‌اختلال بالا است. همچنین نیاز به ویزیت‌های دوره‌ای توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب کودک یا روانپزشک اطفال، دارودرمانی انجام‌شده، و متأسفانه هزینه‌های گاهاً بالای داروی این کودکان، باعث می‌شوند والدین آن‌ها متحمل پرداخت هزینه‌های سنگین درمانی ‌شوند‌. بنابراین لازم است درمان این کودکان را با برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب پیگیری نمود. هزینه‌های توانبخشی این کودکان با احتساب حداقل تعداد جلسات، حدوداً ماهی 2 میلیون تومان تا گاهاً 10 میلیون تومان متغیر هستند. ناگفته نماند در ایران مراکز دولتی نظیر بیمارستان‌ها و مراکز بهزیستی و خیریه نیز با دریافت هزینه‌های پایین‌تر از مراکز خصوصی خدمات توانبخشی را ارائه می‌دهند، اما متاسفانه این مراکز هم چالش‌های بسیار زیادی را برای خانواده‌ها به همراه می‌آورند. استفاده از دانشجو در درمان، استفاده از درمانگران تازه فارغ‌التحصیل و کم‌تجربه، عوض شدن پی‌در‌پی درمانگران کودک، مدت زمان کمتر ارائه خدمات و ... از چالش‌های استفاده از مراکز دولتی هستند. به‌طور کلی اختلال طیف اوتیسم با توجه به شیوع بالای آن (از 55 کودک یک کودک به این اختلال مبتلاست)، نیازمند ارائه خدمات بیمه‌ای و رسیدگی قابل‌توجهی از طرف دولت و کشور است تا تمامی کودکان به‌طور یکسان از این خدمات بهره‌مند شوند و کودکی بخاطر هزینه‌های بالای درمان از رشد عقب نماند.

بهترین روش درمان اوتیسم

روش درمان هر کودک با کودک دیگر در عین یکسان بودن هدف، متفاوت خواهد بود. با توجه به ناشناخته بودن علت دقیق اوتیسم و مطرح شدن علت‌های احتمالی، متأسفانه افراد سودجوی بسیاری در طول سال‌ها سعی کرده‌اند با روش‌های بی‌اساس و بیهوده هزینه‌های بسیار زیادی را بر خانواده‌ها تحمیل کنند.

در حال حاضر روش‌های درمانی زیادی برای اختلال طیف اوتیسم وجود دارند که نسبی هستند و منجر به درمان قطعی نخواهند شد، اما به‌کارگیری روش منحصر‌به‌فرد و مناسب هر کودک، به‌شرط شروع به‌موقع درمان، می‌تواند تا 90 درصد از مشکلات او را جبران کند.

در حال حاضر بهترین روش‌های درمان اوتیسم شامل کاردرمانی، گفتاردرمانی، روانشناسی، بازی‌درمانی، درمان روانشناختی مثلABA ، تغذیه‌درمانی، دارودرمانی و موسیقی‌درمانی هستند که می‌توانند بسیاری از علائم این اختلال را کاهش دهند. انتخاب روش درمانی مناسب هر کودک بستگی به نظرات تیم درمان دارد و کار تیمی و گروهی در درمان این اختلال بسیار تأثیرگذار خواهد بود. روش‌های دیگر به‌لحاظ علمی اثبات نشده‌اند، اما گاهی ممکن است به‌دلیل برخی تجاربی که والدین گزارش کرده‌اند، مؤثر واقع شوند.

بنابراین ما در اینجا درمورد روش‌های معتبر و موثقی صحبت می‌کنیم که هم به‌لحاظ منابع معتبر علمی و هم به‌لحاظ تجربی اثبات شدهأاند. آنچه که علاوه بر انتخاب روش درمانی، در درمان اوتیسم بسیار مؤثر است، صبر و شکیبایی والدین است. درمان‌های اوتیسم کمی زمان‌بر هستند و نیاز به صبوری و شکیبایی دارند.

انواع روش های درمانی

انواع مختلفی از درمان‌ها در دسترس‌ بوده و شامل تجزیه و تحلیل رفتار کاربردی، آموزش مهارت‌های اجتماعی، کاردرمانی، فیزیوتراپی، درمان یکپارچگی حسی و استفاده از تکنولوژی کمکی هستند.

انواع درمان ها به طور کلی می تواند به دسته های زیر تقسیم شوند:

• رویکردهای رفتاری و ارتباطی
• رویکردهای رژیم غذایی
• دارو
• طب مکمل و جایگزین

حتما مطالعه کنید:آشنایی کامل با اتیسم در بزرگسالان

رویکردهای رفتاری و ارتباطی

طبق تحقیقات، رویکردهای رفتاری و ارتباطی‌ای که به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک می‌کنند، روش‌هایی هستند که علاوه بر مشارکت خانوادگی، ساختار، جهت و سازماندهی کودک را نیز در نظر می‌گیرند.

تحلیل رفتار کاربردی (ABA)

یکی از روش‌های درمانی مهم برای افراد مبتلا به اوتیسم، تجزیه و تحلیل رفتار کاربردی (ABA) است. این روش به‌طور گسترده‌ در میان پزشکان پذیرفته شده است و در بسیاری از مدارس و کلینیک‌های درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ABA رفتارهای مثبت را تشویق می‌کند و رفتارهای منفی را در جهت بهبود مهارت‌های مختلف نادیده می‌گیرد. پیشرفت کودک در حین درمان پیگیری و اندازه‌گیری می‌شود.

تحلیل رفتار کاربردی انواع مختلفی دارد که در اینجا به چند نمونه از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• مداخله رفتاری فشرده اولیه (EIBI): این نوعی ABA برای کودکان بسیار کوچک مبتلا به اوتیسم، (معمولاً کمتر از 5 سال و اغلب کمتر از 3 سال) استفاده می‌شود. EIBI از یک روش آموزشی بسیار ساختاریافته برای ایجاد رفتارهای مثبت (مانند ارتباطات اجتماعی) و کاهش رفتارهای ناخواسته (مانند احساسات خشن، پرخاشگری و آسیب به خود) استفاده می‌کند. این روش درمانی در یک محیط مخصوص بزرگسالان و کودکان و تحت نظارت یک متخصص آموزش‌دیده انجام می‌شود.
• مداخله زودهنگام مدل دنور (ESDM): مداخله زودهنگام مدل دنور رویکردی است که برای کودکان 12 تا 48ماهه بهترین تأثیر را دارد و از شیوه‌های ABA پیروی می‌کند. جلسات حول محور بازی‌های طبیعی و فعالیت‌های مشترک با درمانگران و والدین هستند. می‌توان از آواز خواندن برای تشویق کودک مبتلا به اوتیسم به آواز خواندن یا از یک بازی تقلیدی برای آموزش شناسایی اعضای بدن به کودک استفاده کرد. دنور بر ایجاد تعاملات اجتماعی مثبت، افزایش مهارت های ارتباطی و شناختی در این فرایند تمرکز دارد.

شما به‌عنوان والدین باید در جلسات ESDM فرزندتان شرکت کنید. مطالعات، ازجمله تحقیقات اسکن مغز، نشان می‌دهند که این روش مهارت‌های زبانی و ارتباطی و همچنین رفتارهای سازگار را بهبود می‌بخشد.

• آموزش پاسخ‌محور (PRT): آموزش پاسخ‌محور یکی دیگر از رویکردهای مبتنی بر بازی است که از شیوه‌های ABA پیروی می‌کند. این روش به‌جای توجه به رفتارهای خاص، بر حوزه‌های گسترده‌تری ازجمله انگیزه، خودمدیریتی، پاسخ به نشانه‌های متعدد و آغاز تعاملات اجتماعی تمرکز می‌کند. بنابراین با تمرکز بر این حوزه‌های محوری به کودکان کمک می‌کند تا درزمینه مهارت‌های اجتماعی و ارتباطات پیشرفت کنند.

درمانگر در طول یک جلسه ممکن است غذا یا اسباب‌بازی مورد‌علاقه کودک را در دید اما دور از دسترس او قرار دهد. چنین موقعیتی کودک را تشویق می‌کند که صحبت کرده و آن را درخواست کند.

PRT از دهه 1970 مورد مطالعه قرار گرفته است و در جلسات فردی و گروهی از آن استفاده می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند که این روش می‌تواند در ایجاد مهارت‌های ارتباطی در کودکان مؤثر باشد.

• آموزش آزمایشی گسسته (DTT): آموزش آزمایشی گسسته رویکرد مبتنی بر ABA است که نسبت به PRT ساختارمندتر است. این روش با استفاده از یک‌سری تست‌ها، مراحل مختلف رفتار یا پاسخ موردنظر را آموزش می‌دهد. درس‌ها به قسمت‌های ساده تقسیم می‌شوند و از تشویق مثبت برای پاداش دادن به پاسخ‌ها و رفتارهای صحیح استفاده می‌شود. پاسخ‌های نادرست نادیده گرفته می‌شوند. 

DTT در آموزش مهارت‌ها به کودکان مبتلا به اوتیسم مؤثر بوده و از دهه 1970 استفاده شده است. این نوع تمرین به‌اندازه مدل دنور یا آموزش پاسخ‌محور شامل بازی طبیعی نمی‌شود.

• مداخله کلامی (VBI): مداخله کلامی نوعی ABA است که تمرکز آن بر روی آموزش مهارت‌های کلامی است.

روش های درمانی دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند بخشی از یک برنامه درمانی کامل برای کودک مبتلا به اوتیسم باشند:

رفتاردرمانی شناختی (CBT)

رفتاردرمانی شناختی می‌تواند به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کند تا نحوه تأثیر افکار بر رفتار را درک کنند. درمانگر به کودک نشان می‌دهد که چگونه احساساتی مانند اضطراب را تشخیص دهد و آن را دوباره ارزیابی و تنظیم کند. این نوع درمان برای آموزش کودکان برای مقابله با موقعیت‌های اجتماعی دشوار و سایر چالش‌های زندگی مفید است.

مانند سایر گزینه‌های درمانی اوتیسم، جلسات CBT برای رفع نیازهای کودک شخصی‌سازی می‌شوند. این رویکرد حتی ممکن است در رفع اختلالات خواب مفید باشد، اگرچه تحقیقات بیشتری درمورد آن موردنیازند.

یکپارچگی حسی (SI)

هدف یکپارگی حسی، شناسایی بی‌نظمی‌ها در نحوه پردازش حرکات، مناظر، صداها یا سایر ورودی‌های حسی خاص کودک مبتلا به اوتیسم و ​​کمک به او در درک آن سیگنال‌ها به روشی سازنده‌تر است. درمانگر پس بررسی نحوه واکنش کودک به برخی مناظر یا صداها، یک برنامه درمانی فردی تنظیم می‌کند.

تکنولوژی کمکی

فناوری کمکی، ازجمله دستگاه‌هایی مانند تابلوهای ارتباطی و تبلت‌های الکترونیکی، می‌توانند به افراد مبتلا به اوتیسم در برقراری ارتباط و تعامل با دیگران کمک کنند. به‌عنوان مثال، سیستم ارتباطی تبادل تصویر (PECS) از نمادهای تصویری برای آموزش مهارت‌های ارتباطی استفاده می‌کند. نحوه استفاده از نمادهای تصویری برای گفتگو و سؤال پرسیدن و پاسخ به آن‌ها، به کودک آموزش داده می‌شود. برخی دیگر ممکن است از یک تبلت به‌عنوان دستگاهی برای تولید گفتار یا ارتباط استفاده کنند.

تفاوت‌های فردی، توسعه‌ای مبتنی بر رابطه (فلورتایم)

فلورتایم بر رشد عاطفی و ارتباطی (احساسات و روابط با مراقبان) متمرکز است. این روش همچنین بر روی نحوه برخورد کودک با مناظر، صدا و بو نیز تمرکز دارد.

کلینیک رسش برای آموزش مهارت‌ها از نشانه‌های بصری استفاده می‌کند. به‌عنوان مثال، کارت‌های تصویری می‌توانند با تقسیم اطلاعات به قسمت‌های کوچک، به کودک بیاموزند که چگونه لباس بپوشد.

کاردرمانی

کاردرمانی مهارت‌هایی را آموزش می‌دهد که به فرد کمک می‌کنند تا حد امکان مستقل زندگی کند. این مهارت‌ها می‌توانند شامل لباس پوشیدن، غذا خوردن، استحمام و ارتباط با افراد باشند. کاردرمانی به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک می‌کند تا مهارت‌های روزمره‌ مانند تغذیه، نظافت و لباس پوشیدن را که برای مدرسه یا خانه مفید هستند، تقویت کنند. کاردرمانی مانند فیزیوتراپی می‌تواند مهارت‌های حرکتی را افزایش دهد.

جلسات بر روی نیازهای منحصر‌به‌فرد فرد تمرکز می‌کنند، بنابراین فرزند شما ممکن است یاد بگیرد که از وسایل کمکی برای سازگاری با موقعیت‌ها و انجام وظایف استفاده کند. برنامه تبدیل گفتار به متن، نمونه‌‌ای از این دستگاه‌ها است که کودکی با دست‌خط مشکل دارد، می‌تواند از آن استفاده کند.

آموزش مهارت‌های اجتماعی

آموزش مهارت‌های اجتماعی، مهارت‌های لازم برای تعامل با دیگران ازجمله مهارت‌های مکالمه و حل مسئله را به کودکان می‌آموزد.

گفتاردرمانی

گفتاردرمانی به بهبود مهارت‌های ارتباطی فرد کمک می‌کند. برخی از افراد قادر به یادگیری مهارت‌های ارتباط کلامی هستند. برای برخی دیگر، استفاده از حرکت بدن یا تصاویر واقع‌بینانه‌تر است. اگر کودک شما با برقراری ارتباط مشکل دارد، گفتار‌درمانی می‌تواند به او کمک کند تا مهارت‌های کلامی و غیرکلامی خود را بهبود بخشد. گفتاردرمانگر برای بهبود مهارت‌های کلامی ممکن است کودک شما را ازطریق تمرین‌هایی که شامل توصیف احساسات و شناسایی اشیاء و اشخاص است، راهنمایی کند. سایر تمرین‌ها، ریتم گفتار، ساختار جمله و واژگان کودک را بهبود می‌بخشند. به‌عنوان مثال، در طول یک تمرین ممکن است به فرزند شما یاد داده شود که در حین صحبت کردن، کف بزند تا توجه او به تعداد هجاها و سرعت جلب شود.

وقتی صحبت از مهارت‌های ارتباط غیرکلامی به میان می‌آید، گفتاردرمانگر می‌تواند به کودک شما درمورد زبان اشاره، نشانه‌های دست یا ارتباط ازطریق تصاویر آموزش دهد. سایر نشانه‌های غیرکلامی مانند برقراری تماس چشمی نیز می‌توانند با گفتاردرمانی بهبود یابند.

حتما مطالعه کنید:علائم و نشانه های اتیسم در دختران

فیزیوتراپی

برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم در کنترل اعمال فیزیکی با مشکل مواجه می‌شوند. برای مثال، ممکن است راه رفتن غیرعادی داشته یا با دست‌خط مشکل داشته باشند. فیزیوتراپی می‌‌تواند مهارت‌های حرکتی کودک شما را تقویت کند. تمرکز بر وضعیت بدن، هماهنگی، تعادل و کنترل ماهیچه‌ها می‌توانند زندگی اجتماعی و احساس رفاه کودک را بهبود بخشند.

تغذیه‌درمانی

برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم با مشکلات گوارشی و همچنین مشکلات تراکم استخوان دست و پنجه نرم می‌کنند. علاوه بر این، برخی از کودکان ممکن است از طعم‌ها یا بافت‌های خاص، مانند لطافت و نرمی گوجه‌فرنگی یا بافت توده‌ای جو دوسر، متنفر باشند. بنابراین، تأمین نیازهای غذایی آن‌ها در عین ضروری بودن می‌تواند دشوار نیز باشد.

اگر کودک شما اهل غذا خوردن است، تغذیه‌درمانی می‌تواند به شما کمک کند تا از رژیم غذایی سالم کودک‌تان اطمینان حاصل کنید. متخصص تغذیه می‌تواند با شما و فرزندتان برای ایجاد یک برنامه غذایی که نیازها و ترجیحات خاص او را برآورده می‌کند، همکاری کند.

دارودرمانی

هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند اوتیسم یا علائم اصلی آن را درمان کند. با‌این‌حال، داروهایی وجود دارند که می‌توانند به برخی از افراد مبتلا به اوتیسم کمک کنند تا عملکرد بهتری داشته باشند. به‌عنوان مثال، دارو ممکن است به مدیریت سطح بالای انرژی، عدم توانایی در تمرکز، اضطراب و افسردگی، واکنش رفتاری، خودزنی یا تشنج کمک کند.

داروها ممکن است به‌طور یکسان روی همه کودکان تأثیر نگذارند. همکاری با یک متخصص درمانی باتجربه درزمینه درمان کودکان مبتلا به اوتیسم، بسیار مهم است. والدین و متخصصان درمانی باید از نزدیک مراقب پیشرفت و واکنش‌های کودک در هنگام مصرف دارو باشند تا مطمئن شوند که عوارض جانبی منفی این درمان بیشتر از فواید آن نیستند.

در ادامه به برخی از داروهایی اشاره می‌کنیم که ممکن است برای کمک به مدیریت علائم اوتیسم استفاده شوند:

• مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs): مهارکننده‌های انتخاب بازجذب سروتونین داروهای ضدافسردگی هستند که می‌توانند دفعات رفتارهای تکراری را کاهش دهند و به کاهش اضطراب، پرخاشگری یا عصبانیت کمک کنند. کودکی که از SSRI استفاده می‌کند نیز ممکن است در تماس چشمی نیز بهبود یابد.
• داروهای سه‌حلقه‌ای: نوع دیگری از داروهای ضدافسردگی، داروهای سه‌حلقه‌ای هستند که برای رفع افسردگی و رفتارهای وسواسی جبری که کودکان مبتلا به اوتیسم می‌توانند گاهی از خود نشان دهند، استفاده می‌شوند.
• داروهای روانگردان یا ضدروان‌پریشی: این داروها می‌توانند به کاهش بیش‌فعالی، کاهش رفتارهای کلیشه‌ای و به حداقل رساندن گوشه‌گیری اجتماعی و پرخاشگری کمک کنند.
• محرک‌ها: محرک‌ها به افزایش تمرکز و کاهش بیش‌فعالی کمک می‌کنند. آن‌ها برای کودکانی که علائم خفیف‌تری دارند، مفیدتر هستند.
• داروهای ضداضطراب: این داروها به اختلالات اضطرابی‌ای کمک می‌کنند که می‌توانند با اوتیسم مرتبط باشند.
• داروهای ضدتشنج: این دسته از داروها، تشنج یا اختلالات تشنجی ازجمله صرع را درمان می‌کنند.

درمان‌های مکمل و دارویی جایگزین

برای تسکین علائم اوتیسم، برخی از والدین و متخصصان درمانی از روش‌های درمانی دیگر، جدا از آنچه معمولاً توسط متخصصان اطفال توصیه می‌شود، استفاده می‌کنند. این درمان‌ها به‌عنوان درمان‌های مکمل و دارویی جایگزین (CAM) شناخته می‌شوند. درمان‌های CAM به محصولات یا خدماتی گفته می‌شوند که در کنار داروهای سنتی یا به‌جای آن‌ها استفاده می‌شوند. این رژیم‌ها ممکن است شامل رژیم‌های غذایی خاص، مکمل‌های غذایی، کلاته (درمانی برای حذف فلزات سنگین مانند سرب از بدن)، داروهای بیولوژیک (به‌عنوان مثال سکرتین) یا داروهای ذهن و بدن باشند.

بسیاری از این درمان‌ها هنوز برای اثربخشی مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند. علاوه بر این، طبق مطالعات مربوط به کلاته، شواهدی از آسیب نشان داده داده‌اند و هیچ مدرکی دال بر مؤثر بودن آن در درمان کودکان مبتلا به اوتیسم وجود ندارد. تحقیقات فعلی نشان می‌دهند که شاید یک‌سوم والدین کودکان مبتلا به اوتیسم درمان CAM را امتحان کرده باشند و تا 10٪ ممکن است از یک درمان بالقوه خطرناک استفاده کنند. لذا قبل از شروع چنین درمانی، حتما با پزشک کودک خود صحبت کنید.

ب

رفع مشکلاتی که اغلب با اوتیسم همراه هستند

برخی از مشکلات با اوتیسم همراه می‌شوند. در ادامه به چند نمونه از این مشکلات و روش‌های رفع آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• پرخاشگری: برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم از رفتارهای پرخاشگرانه مانند فریاد زدن یا کتک زدن برای بیان ناراحتی خود استفاده می‌کنند. برای مدیریت این مشکل، ابتدا باید بفهمید که فرزندتان می‌خواهد به شما چه بگوید. ممکن است موقعیت‌ها یا محرک‌های خاصی مانند صداها باعث ناراحتی آن‌ها شود. شیوه‌های رفتاردرمانی می‌توانند به آن‌ها کمک کنند تا راه‌های مثبت‌تری برای بیان نیازهای خود پیدا کنند.
• اضطراب: کودکان مبتلا به ASD ممکن است با اضطراب بالا یا اختلالاتی مانند اختلال وسواسی جبری (OCD) دست و پنجه نرم کنند. اضطراب می‌تواند در ایجاد مشکل در معاشرت یا بروز رفتارهای منفی مانند عصبانیت تأثیرگذار باشد. با‌این‌حال، راه‌های مختلفی برای مدیریت اضطراب وجود دارند. یکی از راهبردهای مفید شامل آموزش شناسایی احساسات استرس‌آور به کودک شما است. قرار دادن تدریجی کودکان در معرض اضطراب در یک محیط امن نیز ممکن است کمک‌کننده باشد.
• اختلالات خواب: بی‌قراری و سایر اختلالات خواب می‌توانند مانع از خواب کافی کودکان مبتلا به اوتیسم در شب شوند. کم‌خوابی می‌تواند تأثیری منفی بر تمرکز و خلق‌و‌خو داشته باشد. بنابراین، مهم است که از شیوه‌های بهداشت خواب مانند ایجاد برنامه آرام‌بخش قبل از خواب استفاده کنید.
• اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD): اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی در کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است شامل رفتار تکانشی یا بی‌توجهی باشد که می‌تواند بر عملکرد در مدرسه یا در موقعیت‌های اجتماعی تأثیر بگذارد. استراتژی‌هایی مانند تشویق به خواب سالم و تمرینات ورزشی می‌توانند به بهبود تمرکز کمک کنند.
• مشکلات گوارشی: کودکان مبتلا به ASD اغلب با علائم مشکلات دستگاه گوارش، ازجمله یبوست، نفخ، و درد شکم مواجه هستند. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که علائم گوارشی ممکن است باعث مشکلات دیگری مانند پرخاشگری و اختلالات خواب شوند. به حداقل رساندن استرس، تشویق به فعالیت بدنی، افزایش مصرف فیبر و آب، و حذف غذاهای مضر، از روش‌هایی هستند که می‌توان از آن‌ها برای کاهش و رفع مشکلات گوارشی کودکان استفاده کرد.

چگونه می‌توان از درمان بیشترین بهره را برد؟

اگرچه درمانگران حرفه‌ای کلینیک ما، فرزند شما را ازطریق روش‌های درمانی مختلف کمک می‌کنند، شما به‌عنوان والدین نقش مهمی را ایفا می‌کنید. به هنگام بررسی گزینه‌های درمانی برای کودک خود، می‌توانید اقدامات ذیل را انجام دهید تا اطمینان حاصل کنید که جلسات تا حد امکان مؤثر عمل می‌کنند:

زود شروع کنید.

مداخله زودهنگام می‌تواند اثربخشی درمان‌ها را افزایش دهد. قبل از شروع به بررسی گزینه‌های درمانی یا حتی به‌کارگیری برخی استراتژی‌های اساسی در خانه، لزوماً لازم نیست منتظر تشخیص رسمی باشید. پس از تشخیص رسمی و در دسترس بودن گزینه‌های درمانی، در شروع درمان تردید نکنید.

چندین درمان را به‌طور همزمان امتحان کنید.

هر درمانی که امتحان می‌کنید، شاید برای فرزندتان مؤثر نباشد. با‌این‌حال، می‌توانید چندین درمان را به‌طور همزمان امتحان کنید و به دنبال علائم بهبود باشید. هر درمانی که تأثیرگذار نباشد، شما را یک قدم به تعیین درمان مؤثر نزدیک‌تر می‌کند. درمان‌هایی مانند تغذیه‌درمانی و گفتاردرمانی می‌توانند بدون ایجاد آسیب با یکدیگر همپوشانی داشته باشند.

درمان‌های خانگی را دنبال کنید.

در برخی موارد، درمانگر به شما فعالیت‌هایی را پیشنهاد می‌دهد که شما و فرزندتان می‌توانید آن‌ها را در خانه انجام دهید. برای مثال، ممکن است بتوانید فعالیت‌های مبتنی بر بازی را از روش‌های آموزش پاسخ‌محور و مداخله زودهنگام مدل دنور در خانه اعمال کنید. این امر به دلایل ذیل حائز اهمیت است:

1. به شما زمان بیشتری برای تعامل و یادگیری بیشتر در مورد فرزندتان می‌دهد.
2. درمان‌های خانگی همچنین می‌توانند به تقویت مهارت‌های آموخته‌شده در طول جلسات کمک کنند.
3. آن‌ها می‌توانند به شما به‌عنوان یک والدین کمک کنند.

برنامه منظم تنظیم کنید.

همانطور که گزینه‌های درمانی را بررسی می‌کنید، به سطح راحتی کودک خود توجه داشته باشید. کودکان مبتلا به ASD با پیروی از یک برنامه منظم رشد می‌کنند. هر زمان که ممکن است، به یک روتین که شامل جلسات درمانی است، پایبند باشید و درصورت تغییر آن، به کودک خود اطلاع دهید.

نقاط قوت فرزندتان را بشناسید.

به زمینه‌های که کودک‌تان در آن‌ها استعداد دارد، توجه کنید. به‌عنوان مثال، ممکن است در موسیقی مهارت داشته یا در مشاهده جزئیات دقت بسیار بالایی داشته باشد. با نقاط قوت و ترجیحات او بازی کنید.

با یافتن راه‌هایی برای گنجاندن نقاط قوت آن‌ها در پاداش‌ها و درمان ASD در خانه، می‌توانید به حفظ مشارکت آن‌ها نیز کمک کنید. همیشه به یاد داشته باشید که با هر موانعی که ممکن است فرزندتان با آن روبرو شود، فضای زیادی برای رشد خواهد داشت.

بهترین کشور برای درمان اوتیسم

در تمامی کشورهای دنیا استراتژی‌های مختلفی برای درمان این اختلال وجود دارند. درمان‌های نظیر کاردرمانی، گفتاردرمانی روانشناسی، ABA، تغذیه‌درمانی، گروه‌درمانی و غیره به همراه دارودرمانی از درمان‌های رایج در تمامی کشورها هستند. معمولاً میزان پیشرفت درمان در این کودکان به میزان آموزش آن‌ها و تمرین و تکرار بستگی دارد. یعنی هرچه بیشتر تحت آموزش‌های مختلف و صحیح قرار بگیرند، پیشرفت‌شان بهتر و بیشتر خواهد بود. اما نکته مهم و قابل اهمیت در درمان این کودکان این است که درمان اختلال اوتیسم وابسته به فرهنگ و زبان است. بنابراین بهتر است هر کودک متناسب با زبان مادری و زبان رایج کشور خود درمان را شروع کند تا زبان اول در کودک تکمیل شود.

بنابراین برای یک کودک فارسی‌زبان بهترین کشور برای درمان ایران است. توانبخشی در ایران بسیار خلاقانه‌تر و پیشرفته‌تر از کشورهای اروپایی است و خلاقیت‌های موجود در به‌کارگیری متدها و روش‌های درمانی کشور عزیزمان را در هیچ کشور دیگری مشاهده نخواهید کرد. چه بسا بسیاری از هموطنان گرامی ما در سایر کشورهای اروپایی و حتی آمریکا برای درمان کودکان خود به ایران مراجعه می‌کنند؛ زیرا همانطور که گفتیم درمان این اختلال وابسته به زبان است و در ایران خدمات توانبخشی گسترده‌تر هستند. خدمات توانبخشی در ایران سال‌های مدیدی در حال خدمت به توان‌خواهان و مراجعان عزیز بوده و به‌لحاظ قدمت نیز از سوابق درخشانی برخوردار هستند.

درمان کودکان اوتیسمی در کلینیک توانبخشی رسش

بیماری اوتیسم می‌تواند بر تمام جنبه‌های زندگی کودکان تأثیر بگذارد. بنابراین درمان به‌موقع آن از اهمیت بالایی برخوردار است. کلینیک جامع توانبخشی رسش با برخورداری از کادر حرفه‌ای متشکل از کاردرمانگران، گفتاردرمانگران، فیزیوتراپ‌ها، متخصصان تغذیه، روانشناسان و سایر متخصصان آماده خدمت‌رسانی به شماست. تیم درمانی این مجموعه پس از معاینه و بررسی کودک دلبند شما، برنامه درمانی هدفمندی ایجاد می‌کنند. پس اگر کودک شما به این اختلال مبتلاست، هر چه سریع‌تر به کلینک ما مراجعه کنید و از خدمات درمانی ما بهره‌مند شوید.

برای دریافت مشاوره رایگان برای درمان اتیسم و رزرو وقت می توانید با شماره های 09362020364، 02166013282 و یا شماره واتساپ 09364904632 تماس حاصل فرمایید‌. کلینیک رسش همیشه پاسخگو و در کنار شما می باشد.