اختلالات گفتار و زبان تمرینات گفتار درمانی بزرگسالان - تمرین در منزل
گفتار ابزار ارتباطی فوق‌العاده قدرتمندی بوده و ناتوانی در واضح صحبت کردن عمیقاً ناامیدکننده است. گفتاردرمانی بزرگسالان به بزرگسالانی که با زبان مشکل دارند کمک می‌کند تا زندگی بهتری داشته باشند. گاهی‌اوقات مشکلات زبان به‌خاطر چالش‌های دوران کودکی ایجاد شده‌اند و گاهی نتیجه بیماری جدیدی هستند. در هر دو صورت آسیب‌شناس گفتار-زبان می‌تواند به بیمار کمک کند و زندگی او را تغییر دهد. در برخی موارد بزرگسالان برای کاهش لهجه و افزایش اعتمادبه‌نفس برای صحبت کردن در جمع به گفتاردرمانگر مراجعه می‌کنند. گفتاردرمانگر با کمک استراتژی‌های مختلف به بهبود موقعیت اجتماعی، تحصیلی و شغلی شما کمک می‌کند. در ادامه به بررسی گفتاردرمانی بزرگسالان و انواع تمرین‌های درمانی مورداستفاده برای آنها می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
حتما بخوانید: گفتار درمانی چیست؟
چرا بزرگسالان به گفتار درمانی نیاز پیدا می‌کنند؟
در اینجا برخی از رایج‌ترین دلایلی که بزرگسالان به‌دنبال گفتاردرمانی هستند آورده شده‌اند:
اصلاح لهجه
لهجه شما الگوی صحبت شما است که از ریتم، تلفظ، لحن و انرژی فردی شما تشکیل شده است. لهجه به اندازه اثر انگشت شما منحصربه‌فرد است و ازآنجایی‌که افراد مختلف دارای لهجه‌های متفاوت هستند، گاهی‌اوقات درک لهجه دشوار شده و باعث ایجاد اختلال در ارتباطات میشود. بسیاری از بزرگسالان به‌دنبال کاهش یا اصلاح لهجه خود با گفتار درمانی هستند تا موارد زیر را بهبود دهند:
- بهبود شفافیت و وضوح گفتار در هنگام صحبت کردن
- در نظر گرفته شدن به‌عنوان گویش‌گر طبیعی زبان خود
- کاهش ناامیدی
- افزایش اعتمادبه‌نفس
اختلال طیف اوتیسم
اوتیسم، ناتوانی‌ای رشدی است که معمولاً در دوران کودکی تشخیص داده میشود. اما بسیاری از مردم فراموش می‌کنند که کودکان اوتیسمی به بزرگسالان اوتیسمی تبدیل می‌شوند. ازآنجایی‌که اوتیسم اختلالی طیفی است، مهارت‌های مختلفی وجود دارند که می‌توان با کمک گفتار درمانی به درمان آنها پرداخت، ازجمله:
- توانایی استفاده از ارتباطات صحیح در موقعیت‌های مختلف اجتماعی
- ساختاربندی جمله
- پاسخ دادن و پرسیدن سؤالات پیچیده‌تر
- درک مطلب
- مهارت‌های نوشتن
- مهارت‌های مصاحبه
اطلاعات بیشتر را از مطلب " گفتار درمانی اوتیسم" بخوانید.
بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون، اختلالی در سیستم عصبی مرکزی است که بر حرکت تأثیر می‌گذارد. بزرگسالان مبتلا به پارکینسون ممکن است به گفتاردرمانی برای بهبود کیفیت و بیان صدای خود نیاز داشته باشند؛ زیرا ممکن است صدای آنها نرم، یکنواخت، نفس‌گیر یا خشن به نظر برسد.
اختلال(های) صوتی
این اختلال‌ها ممکن است به‌صورت گرفتگی صدا، خستگی صوتی، خشن بودن، از دست دادن دوره‌ای صدا، یا بلندی نامناسب تعریف شوند. اختلالات صوتی بسیار رایج هستند و اغلب در میان معلمان، خوانندگان، مربیان تناسب اندام، سخنرانان حرفه‌ای و سایر مشاغل مشاهده می‌شوند. اختلالات صوتی ممکن است در اثر استفاده نادرست از صدا، مانند صحبت کردن با صدای بلند، فریاد زدن، زور زدن، و صاف کردن مداوم گلو حتی در هنگام زمزمه کردن ایجاد شوند.
اختلالات صوتی همچنین می‌توانند ناشی از ویروس یا عمل جراحی و بیماری‌هایی مانند آسم، رفلاکس اسیدی، آلرژی، سیگار کشیدن، مصرف الکل و محدودیت هیدراتاسیون باشند.
زوال عقل
زوال عقل اصطلاحی کلی برای بیماری‌هایی است که منجر به از دست دادن عملکرد شناختی می‌شوند. زوال عقل می‌تواند تا حد زیادی در زندگی روزمره فرد اختلال ایجاد کند. این بیماری نه تنها بر حافظه بیمار تأثیر می‌گذارد، بلکه بر توانایی او در استفاده از زبان نیز تأثیرگذار است. گفتار درمانی می‌تواند به این امر کمک کند و همچنین برای مشکلات خوردن، آشامیدن و بلع که بسیاری از بیماران زوال عقل با آن مواجه هستند نیز راهکارهایی ارائه می‌دهد.
برای اطلاعات بیشتر مطلب " گفتار درمانی در زوال عقل و آلزایمر" را مطالعه کنید.
سرطان حنجره
سرطان حنجره و روش‌های درمان آن می‌توانند بر توانایی فرد در صحبت کردن تأثیر بگذارند. گفتاردرمانی می‌تواند به بیماران کمک کند پس از جراحی بهبود یابند و دوباره صحبت کردن را یاد بگیرند.
سخنرانی عمومی
بسیاری از بزرگسالان با «ترس از صحنه» یا «اضطراب اجرا» مواجه می‌شوند. آنها ترجیح می‌دهند هر کاری انجام دهند تا اینکه جلوی مردم بایستند و صحبت کنند. گفتاردرمانگر می‌تواند به این گونه افراد کمک کند و با استفاده از تمرین‌های مختلف به افزایش اعتمادبه‌نفس و کنترل موفقیت‌آمیز بر صحبت کردن در جمع بپردازد. گفتار درمانگر می‌تواند به شما آموزش دهد چگونه در شرایط استرس‌زا سخنرانی کرده، از لحن صوتی و هماهنگی ماهیچه‌ای مناسب برای بهبود کیفیت گفتار بهره‌مند شوید و حتی از زبان بدن مناسب برای سخنرانی در جمع استفاده کنید.
تمرینات گفتار درمانیتحت نظارت گفتاردرمانگر
این تمرینات می‌توانند به منظور بهبود مشکلات گفتاری، زبانی، و ارتباطی انجام شوند و به افراد کمک می‌کنند تا توانایی‌های زبانی خود را تقویت کرده و مشکلاتی مانند لکنت، اختلالات تلفظ، و مشکلات درک زبان را بهبود بخشند. در اینجا انواع مختلفی از تمرینات گفتار درمانی برای بزرگسالان آورده شده است:
مداخله زبانی
مداخله زبانی رویکردی عملی است که در آن به بیماران آموزش داده میشود که کلمات را به درستی تلفظ کرده و سپس این تلفظ را تمرین کنند. ایده اصلی مداخله زبانی این است که تلفظ صحیح را ماهیت دوم قرار دهیم و به فرد کمک کنیم یاد بگیرد چگونه یک جمله منسجم را کنار هم بگذارد.
این روش درمانی به‌عنوان تکنیکی رایج برای ناتوانی‌های زبانی و تأخیر گفتار استفاده میشود. ایفای نقش و فعالیت‌های مشابه اغلب برای عملی کردن این تکنیک استفاده می‌شوند.
درمان شیوه گفتار (بیان)
این روش درمانی رایج در مواقعی که مشکلات گفتاری یا زبانی ناشی از بیماری یا آسیب باشند، استفاده میشود. در اینجا، از بیماران خواسته میشود که بخش‌های خاصی از گفتار را بیان کرده و تولید صداهای خاص را به درستی تمرین کنند.
این تکنیک اغلب در عرض چند هفته بیمار را به نتیجه مطلوب می‌رساند. بنابراین می‌تواند نقطه خوبی برای شروع باشد. تمرین‌های مورداستفاده در این روش درمانی عبارت‌اند از:
- تمرین آینه: جلوی آینه بایستید و صداهایی را که با آنها دست‌وپنجه نرم می‌کنید بگویید. روی انجام حرکات صحیح دهان و زبان تمرکز کنید.
- پیچاندن زبان: چرخاندن زبان روشی سرگرم‌کننده و چالش‌برانگیز برای تمرین فن بیان است.
- توصیف تصاویر در کتاب: به تصاویر کتاب‌ها و مجلات نگاه کنید و آنچه را که می‌بینید توصیف کنید. آهسته صحبت کردن با صدای بلند در حین تمرکز بر صدا(های) گفتار می‌تواند به شما در تمرین فن بیان کمک کند.
درمان حرکتی‌دهانی
درمان حرکتی‌دهانی بیشتر بر روی قسمت‌های فیزیکی بدن که گفتار را تولید می‌کنند، تمرکز دارد. ماهیچه‌های اطراف دهان در این درمان قسمت‌های مرکزی هستند.
این درمان از تمرینات خاصی استفاده می‌کند و عضلات و قسمت‌هایی از بدن که گفتار را کنترل می‌کنند، تقویت می‌کند. با قوی‌تر کردن آنها، صحبت کردن و بیان صحیح برای بیمار آسان‌تر می‌شوند. همچنین زمانی که ماهیچه‌های لازم قوی‌تر باشند، پیشرفت در سایر اشکال درمانی آسان‌تر میشود.
این درمان برای کسانی که آسیب یا ضربه به اعضای بدن مربوط به گفتار متحمل شده‌اند، عالی است. از این نوع درمان می‌توان برای درمان مشکلات خوردن و بلع نیز که گاهی‌اوقات با مشکلات گفتاری همراه هستند، استفاده کرد.
تمرینات دهانی زیادی وجود دارند که قدرت و عملکرد حرکتی صورت و دهان را افزایش می‌دهند. درمانگر شما می‌تواند بر اساس مشکلات خاص شما بهترین‌ها را برای شما تعیین کند و به شما یاد می‌دهد که چگونه آنها را به درستی انجام دهید.
این تمرینات را می‌توان در منزل نیز انجام داد. تمرین و تکرار این حرکات باعث پیشرفت سریع‌تر و بهتر بیمار می‌شوند.
این تمرین‌ها همچنین می‌توانند اعتمادبه‌نفس شما را بهبود بخشند؛ زیرا برای تلفظ و بیان صحیح کلمات احساس آمادگی بیشتری می‌کنید.
تمرینات زبان
زبان نقش بسیار زیادی در تلفظ و بیان صحیح دارد. تمرینات زبان نه تنها می‌توانند به تقویت عضله کمک کنند، بلکه به بیمار می‌آموزند که کنترل بیشتری بر آن داشته باشد. با یادگیری کنترل بهتر زبان و صداهای آن، برقراری ارتباط مؤثر و گفتار مطمئن آسان‌تر می‌شوند.
تمرینات تنفسی
تمرینات تنفسی یکی دیگر از مواردی هستند که اغلب می‌توانید در منزل انجام دهید و خودتان روی آن کار کنید. تمرینات تنفسی همراه با گفتار درمانی برای کسانی که با صدا، هماهنگی صدا، بیان و تنفس برای ایجاد گفتار مشکل دارند، مناسب هستند.
تمرینات تنفسی به شما کمک می‌کنند تا کنترل نفس خود را یاد بگیرید و همچنین ممکن است برخی صداها را راحت‌تر تلفظ کنید. تمرینات تنفسی به شما کمک می‌کنند تا به‌طور کلی ارتباط مؤثرتری داشته باشید و به‌ویژه برای درمان کسانی که لکنت دارند مفید هستند.
برخی از تمرینات تنفسی برای کسانی که اضطراب صحبت کردن دارند نیز مفید هستند. این روش درمانی می‌تواند به بیماران کمک کند یاد بگیرند که چگونه سرعت خود را کاهش دهند و درصورت لزوم مکث کنند. این کار نه تنها می‌تواند اضطراب آنها را کاهش دهد و مدیریت کند، بلکه ارتباط آنها را واضح‌تر می‌کند.
تمرینات اجتماعی
اختلالات و مشکلات گفتاری تأثیر زیادی بر تعامل اجتماعی فرد دارند. این مسئله برای موقعیت‌های معمولی و اجتماعی با دوستان و محیط‌های حرفه‌ای مانند محل کار صدق می‌کند. مشکلات گفتاری ممکن است انجام کار یا تحصیل را دشوارتر کند و در برخی موارد مصاحبه برای شغلی که دوست دارید داشته باشید را سخت‌تر می‌کند!
ازآنجایی‌که تعامل اجتماعی عاملی بزرگ است، برخی از گفتاردرمانگران از آن به‌عنوان یک تکنیک در درمان خود استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال، آنها ممکن است از تمرینات حافظه و حل مسئله برای کمک به بهبود ارتباط کلی استفاده کنند.
روش رایج دیگر، تمرین مکالمه است. با شبیه‌سازی مکالمات و ایفای نقش، بیمار می‌تواند یاد بگیرد که چگونه در زمان واقعی و با شرایط واقعی صحبت کرده، واکنش نشان دهد و مکالمه کند. همچنین تمریناتی نیز برای ارتقای ارتباط غیرکلامی انجام می شود:
-
تمرینات نشانه‌های غیرکلامی: این تمرینات به فرد کمک می‌کند تا درک بهتری از حرکات بدن، زبان بدن و نحوه استفاده از آنها در ارتباطات پیدا کند.
-
تمرینات تماس چشمی و زبان بدن: این تمرینات به بهبود ارتباط غیرکلامی و تأثیر آن در ارتباطات کلامی کمک می‌کن
تنظیم یک جلسه گفتار درمانی خصوصی، هرگونه فشار یا اضطراب درمورد گفتگوهای واقعی را از بین می‌برد. این کار همچنین می‌تواند به مشکلات اضطراب یا اعتمادبه‌نفسی که ممکن است درمورد برگزاری یک مکالمه داشته باشید کمک کند.
تمرینات زبان‌شناسی
-
تمرینات واژگان: این تمرینات شامل افزایش دایره واژگان فرد و یادگیری کلمات جدید است. همچنین تمریناتی برای یادآوری و بازیابی کلمات از حافظه نیز انجام میشود.
-
تمرینات دستور زبان: تمرینات برای یادگیری و استفاده صحیح از جملات و ساختارهای دستوری. این تمرینات به بهبود تسلط بر گرامر کمک می‌کند.
تمرینات یادآوری و حافظه
-
تمرینات حافظه زبانی: برای بهبود حافظه زبانی، افراد می‌توانند داستان‌هایی را بخوانند و سپس آنها را بازگو کنند.
-
تمرینات پیوند کلمات: در این تمرین، فرد باید کلمات مختلف را به هم پیوند دهد تا ارتباط معنایی بین آنها را بهبود بخشد.
تمرینات گفتار درمانی در منزل
تمرینات گفتاردرمانی راهی عالی برای بهبود گفتار و افزایش اعتمادبه‌نفس شما هستند. تمریناتی را که در ادامه ذکر شده‌اند، در برنامه روزانه خود بگنجانید و در کمترین زمان نتیجه مطلوب را مشاهده کنید:
با خودتان صحبت کنید
ممکن است احمقانه به نظر برسد که با خودتان حرف بزنید، اما صحبت کردن با خود راهی عالی برای تمرین گفتار است. بنابراین با صدای بلند با خودتان مکالمه داشته باشید و بر بیان صحیح هر کلمه تمرکز کنید. دقت داشته باشید با سرعتی آهسته و با دقت صحبت کنید و بر گفتن کامل هر کلمه تمرکز کنید. همچنین بین کلمات و عبارات مکث کرده تا به شما کمک کند سرعت گفتار و روانی گفتار خود را کنترل کنید.
کلمات و صداها را تکرار کنید
راه ساده دیگر تمرین گفتار، تکرار کلمات و صداها است. این روش به تقویت حافظه ماهیچه‌ای برای تلفظ صحیح کلمات و اصوات کمک می‌کند.
آواز بخوانید
اگر مشکل شما با صدای یکنواخت یا آرام است، آواز خواندن راهی عالی برای بهبود صدای شماست. آهنگ‌هایی را انتخاب کنید که در محدوده مناسب صدای شما قرار دارند. زمزمه کردن نیز راهی عالی برای گرم کردن تارهای صوتی و بهبود کیفیت صدای شما است.
با صدای بلند کتاب بخوانید
روشی عالی دیگری برای تمرین گفتار، خواندن کتاب، روزنامه، سخنرانی و ... با صدای بلند است. تمرین خواندن می‌تواند به گفتار درمانی برای بزرگسالان کمک کند. می‌توانید مطالب خواندنی‌ای را که به‌طور خاص برای درمان طراحی شده‌اند، تهیه کنید یا با تقسیم کردن داستان‌ها به بخش‌های کوتاه، مطالب خود را بسازید. به‌عنوان مثال، برخی از بیماران سکته مغزی با کار کردن با جملات کوتاهی که در پس‌زمینه فضای سفید بزرگی چاپ شده‌اند، مهارت‌های خواندن و گفتار خود را دوباره به دست می‌آورند. واژگان کمتر به بیماران اجازه می‌دهند تا بر صداها و الگوهای اصلی گفتار تمرکز کنند. سایر مطالب خواندنی طراحی‌شده گفتاردرمانی بزرگسالان می‌توانند شامل قطعه‌های خبری یا دستورالعمل‌هایی باشند که در قالبی مشابه و واضح ارائه شده‌اند.
به کتاب‌های صوتی گوش دهید
اگر هنگام خواندن با صدای بلند تمرکز کردن برایتان دشوار است، سعی کنید به‌جای آن به کتاب‌های صوتی گوش دهید. به این ترتیب، شما همچنان می‌توانید همزمان با سرگرمی، روی گفتار خود کار کنید.
از فرهنگ لغت تصویری استفاده کنید
تصاویر نیز به بزرگسالان در انجام گفتار درمانی کمک می‌کنند. دیکشنری‌های تصویری از تصاویر برای ارائه تعریفی از یک کلمه استفاده می‌کنند. اگر توانایی خواندن بیمار مختل شده باشد، این روش می‌تواند راهی ایده‌آل برای تمرین صداهای گفتاری با استفاده از نشانه‌های بصری باشد.
صدای خود را ضبط کنید
یکی از بهترین راه‌ها برای اینکه بفهمید تمرین‌های گفتار درمانی خود را تا چه حد خوب انجام می‌دهید، ضبط کردن صدای خودتان است. به این ترتیب، می‌توانید به صدای خود گوش کنید و هر گونه پیشرفت یا زمینه‌هایی را که نیاز به کار بیشتری دارند، بشنوید.
با دیگران حرف بزنید
روش عالی دیگری برای تمرین گفتار، حرف زدن با دیگران است. هرچه بیشتر صحبت کردن را تمرین کنید، گفتار شما بهتر خواهد شد.
از پازل‌ها و بازی‌های کلمه‌ای استفاده کنید
گفتاردرمانی برای بزرگسالان نباید خسته‌کننده باشد. پازل‌ها و بازی‌های کلمه‌ای که به‌طور خاص برای تمرین گفتار بزرگسالان طراحی شده‌اند نه تنها کاربردی، بلکه سرگرم‌کننده هستند. پازل کلمات ساده به ما کمک می‌کند تا کلمات را تجسم کنیم، بنابراین حافظه و بازیابی کلمات را در تمرین گفتار درمانی بهبود می‌بخشد. تکرار در بازی‌های حافظه و پازل به بیماران کمک می‌کند تا کلمات را در طولانی‌مدت حفظ کنند.
به گروه‌های اجتماعی مختلف بپیوندید
اگر از گفتگو با دیگران خجالت می‌کشید، سعی کنید به گروه‌های اجتماعی بپیوندید تا بتوانید به تمرین گفتار بپردازید.
به گفتاردرمانگر مراجعه کنید
اگر روش‌های بالا مشکل گفتار شما را حل نکردند، ممکن است وقت آن رسیده باشد که به گفتاردرمانگر مراجعه کنید. او می‌تواند به شما کمک کند تا در زمینه‌های خاص موردنیاز تمرین کنید و برنامه‌ای فردی برای بهبود شما ارائه می‌دهد.
از تکنولوژی استفاده کنید
اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند در انجام تمرینات گفتار درمانی به شما کمک کنند.
برخی از وب‌سایت‌ها و برنامه‌های تلفن همراه، کلیپ‌هایی تهیه کرده‌اند و به تقسیم کلمات و عبارات پرداخته‌اند. بیمار تشویق میشود تا کلمه‌ای را که در کلیپ دیده میشود با تقلید از صدای آن تماشا و تکرار کند. تکرار چنین ویدئوهایی کلید حافظه بلندمدت کلمات است.
صبور باشید
توجه داشته باشید در هنگام تمرین گفتاردرمانی صبر شما از اهمیت زیادی برخوردار است. به یاد داشته باشید که رسیدن به نتایج مطلوب به زمان نیاز دارد و هر فردی با سرعتی خاص پیشرفت می‌کند. با صبر و پشتکار، در نهایت به نتیجه دلخواه خود دست پیدا می‌کنید.
حتما بخوانید: گفتار درمانی اختلال بلع در بزرگسالان
خدمات کلینیک توانبخشی رسش برای ارائه تمرینات گفتار درمانی به بزرگسالان
گفتار یکی از ابزارهای مفید برای برقراری ارتباط، بیان احساسات، رفع نیازها و ... است. در برخی موارد فرد به‌دلیل مشکلات و بیماری‌های دوران کودکی دچار اختلال گفتار میشود. گاهی‌اوقات نیز اختلالات گفتار و زبان به‌خاطر بیماری‌ها و حوادث دوران بزرگسالی اتفاق میفتند. در هر دو حالت فرد دچار کاهش اعتمادبه‌نفس، ناتوانی در ایجاد ارتباط با دیگران، پیشرفت تحصیلی و شغلی و ... میشود. در این صورت مراجعه به گفتاردرمانگر و انجام تمرینات گفتار درمانی از اهمیت زیادی برخوردار هستند. یکی از خدمات کلینیک توانبخشی رسش رسیدگی به بیماران مبتلا به اختلالات گفتار و زبان است. گفتاردرمانگران این مرکز با کمک روش‌های درمانی مختلف به بهبود شرایط بیمار کمک می‌کنند. بنابراین اگر خودتان یا یکی از عزیزان‌تان مبتلا به اختلالات گفتار هستید، به ما مراجعه کنید و از خدمات کادر درمانی مجرب ما بهره‌مند شوید.
منابع
