اختلالات گفتار و زبان گفتار درمانی در زوال عقل (دمانس) و آلزایمر
بیماری آلزایمر به‌علت شیوع فراوان و ماهیت ویرانگری که دارد، احتمالاً مهم‌ترین بیماری تخریب‌کننده سیستم عصبی است. در این بیماری سلول‌های مغزی از بین می‌روند و ارتباط بین آنها مختل می‌شود. درنتیجه حافظه و سایر عملکردهای هوش به‌تدریج از بین می‌روند. محققان دریافته‌اند در بیماری آلزایمر فعالیت مغز در ناحیه خلفی که مربوط به صحبت کردن و حافظه بوده و بسیار مهم است، کاهش می‌یابد. این اختلالات زبانی و گفتاری پیشرونده با گذر زمان وخیم‌تر می‌شوند. یکی از روش‌های درمانی اختلالات زبانی و گفتاری، گفتاردرمانی است. گفتار درمانی باعث می‌شود روند پیشرفت بیماری زوال عقل کند شود. در این مطلب درخصوص گفتار درمانی بیماران مبتلا به زوال عقل صحبت می‌کنیم.
حتما بخوانید: کاردرمانی در زواال عقل و آلزایمر
اختلال زوال عقل چیست؟
اختلال زوال عقل، دمانس یا خِردسودگی در پزشکی و روانپزشکی، اختلال مزمن و گاهی حاد فرایندهای روانی و زوال عصبی پیشرونده بوده که با تغییر شخصیت و موقعیت‌ناشناسی و اختلال در حافظه و داوری و اندیشه همراه است. زوال عقل، اختلالی پیشرونده است، یعنی با گذشت زمان، علائم آن بدتر می‌شوند. میزان بدتر شدن علائم دمانس به نوع و مرحله بیماری وابسته است. شدت بیماری به موارد زیر بستگی دارد:
- ویژگی‌های بیمار
- سبک زندگی بیمار
- پایبندی بیمار به مصرف منظم داروها
- نوع زوال عقل
- سن شروع بیماری
- سایر بیماری‌هایی که فرد مبتلا به زوال عقل را تحت تأثیر قرار داده‌اند
زوال عقل عمدتاً بر مردان و زنان بالای 65 سال را تأثیر می‌گذارد، اما گاهی‌اوقات افراد جوان‌تر نیز ممکن است به زوال عقل مبتلا شوند.
هدف گفتار درمانی در زوال عقل
گفتار درمانی معمولاً مهارت‌های زبانی و شناختی فرد مبتلا به آلزایمر را هدف قرار می‌دهد. براساس تحقیقات بیماری آلزایمر بیماری پیشرونده‌ای است که درمانی ندارد. این بدان معناست که جلسات درمانی بر حفظ مهارت‌های فردی تمرکز خواهند داشت.
گفتاردرمانی برای زوال عقل می‌تواند به فرد کمک کند تا مهارت‌های خود را تا حد ممکن حفظ کند. تمرین ذهن در درمان می‌تواند به فرد در حفظ گفتار، حافظه، تغذیه و غیره کمک کند. همچنین می‌تواند به آرام نگه داشتن بیمار کمک کند؛ زیرا برای بیماران مبتلا به زوال عقل طبیعی است که دچار سردرگمی شوند.
گفتاردرمانگر راهبردهایی ارائه می‌کند تا بیمار مبتلا به زوال عقل بتواند کلمات را به یاد بیاورد، برخی وظایف را به‌صورت چندمرحله‌ای انجام دهد و به کمک راه‌های پیشنهادی خودش به‌تنهایی غذا بخورد. هدف کلی درمان این است که به فرد کمک کند تا جایی که ممکن است مستقل باشد.
گفتاردرمانی چه حوزههایی را هدف قرار می‌دهد؟
گفتاردرمانگر در طول جلسات درمانی بیماران مبتلا به زوال عقل روی حوزه‌های مختلفی کار می‌کند. او پس از بررسی هر حوزه، راهکارهایی برای تقویت مهارت‌های مرتبط با آن ارائه می‌کند. در بسیاری از موارد، راه‌حل‌های ارائه‌شده توسط گفتاردرمانگر به بهبود وضعیت بیمار مبتلا به اختلال دمانس کمک می‌کنند و باعث می‌شوند روند پیشرفت بیماری او کند شود. حوزههایی که توسط گفتاردرمانگر بررسی می‌شوند، عبارت‌اند از:
زبان
با پیشرفت بیماری آلزایمر، فرد مبتلا به این اختلال هم در درک آنچه به او گفته می‌شود و هم در بیان نظرات خود دچار مشکل می‌شود. گفتاردرمانگر می‌تواند پیشنهاد‌هایی مانند استفاده از تصاویر یا کلمات نوشته‌شده را برای کمک به برقراری ارتباط به فرد ارائه دهد.
شناخت
جنبه‌های زیادی از شناخت وجود دارند که گفتاردرمانگر می‌تواند روی آنها کار کند. به‌عنوان مثال، یک فرد مبتلا به آلزایمر ممکن است برای حل مسئله، حفظ توجه (به‌ویژه در حین گفتگو) و حافظه به کمک نیاز داشته باشد. معمولاً فعالیتهای مشترک به مراقب و فرد مبتلا به دمانس پیشنهاد می‌شود. یکی از این فعالیت‌ها درست کردن «دفتر خاطرات» و مرور آن می‌باشد.
بلع
نقش گفتاردرمانگر در کمک به بیمار مبتلا به زوال عقل برای خوردن، آشامیدن و بلع به‌اندازه وظایف دیگر او در زمینه‌های گفتاری شناخته شده نیست. در مراحل پایانی بیماری، جویدن و بلعیدن غذا برای فرد مبتلا به آلزایمر چالش‌برانگیز می‌شوند. ماهیچه‌ها و مکانیسم‌های موجود در گلو که از مجرای تنفسی محافظت می‌کنند، در فرد مبتلا به زوال عقل عملکرد صحیحی ندارند و این مسئله می‌تواند باعث خفگی او شود. حتی اگر مقدار کمی از غذا یا مایع وارد ریه‌های فرد مبتلا به اختلال دمانس شود، مشکلات جدی‌ای مانند پنومونی آسپیراسیون (ورود هر چیز خارجی به درون ریه‌ها) ایجاد می‌شوند. گفتاردرمانگر می‌تواند راهبردهایی را برای کمک به فرد مبتلا به زوال عقل برای خوردن و آشامیدن ایمن ارائه دهد.
مشاوره
این مشاوره به معنای مشاوره سنتی نیست. گفتاردرمانگر می‌تواند مشاوره آموزنده‌ای ارائه دهد که اطلاعات کافی درخصوص بیماری را در اختیار بیمار مبتلا به اختلال دمانس و خانواده او قرار می‌دهد. او همچنین می‌تواند درمورد اینکه چگونه مشکلات ارتباطی جدید بر زندگی روزمره فرد تأثیر می‌گذارند، مشاوره ارائه دهد.
گفتار درمانی به کدام مشکلات ناشی از زوال عقل کمک می‌کند؟
مشکلات مختلفی وجود دارند که ناشی از اختلال آلزایمر هستند و گفتار درمانی می‌تواند به درمان آنها کمک کند. گفتاردرمانگران می‌توانند به افراد مبتلا به زوال عقل که مشکلات توجه، ارتباط، بلع و گفتار دارند، کمک کنند.
گفتاردرمانی می‌تواند جنبه‌های مختلف مشکلات ارتباطی بیمار را که ناشی از زوال عقل هستند، بهبود بخشد. همچنین راهبردهای مقابله‌ای را برای بیمار بهبود می‌بخشد تا از استقلال و اعتمادبه‌نفس او حمایت کند.
تاثیر گفتار درمانی چگونه است؟
گفتار درمانی به افرادی که از اختلال دمانس رنج می‌برند، کمک می‌کند. متخصصان گفتار و زبان می‌توانند درمورد زبان، ارتباطات، پردازش اطلاعات، حافظه و همچنین دستورالعمل‌های خوردن، آشامیدن و بلع مشاوره‌هایی به بیمار مبتلا به آلزایمر ارائه دهند. گفتار درمانی می‌تواند شامل ارزیابی، مشاوره و همچنین حمایت از فرد و خانواده او باشد.
گفتاردرمانی می‌تواند برای بیماران زوال عقل بسیار مفید باشد. اکثر اوقات هنگام درمان بیماران زوال عقل، این درمان نه به‌عنوان درمان «ترمیمی» بلکه به‌عنوان درمان «نگهداری» در نظر گرفته می‌شود؛ زیرا در بسیاری از موارد، زوال عقل به‌عنوان یک بیماری تحلیل‌برنده شناخته شده است و بنابراین درمان نگهداری تلاشی برای حفظ هر چه بیشتر مهارت‌های فرد است. درمان ترمیمی مانند درست کردن یک دفتر خاطره برای بیمار می‌باشد که مرور آن به بیمار یادآوری می‌کند عزیزان او چه کسانی هستند، کجا زندگی می‌کردند و غیره.
حتما بخوانید: گفتار درمانی اختلال بلع در بزرگسالان
گفتار درمانی در زوال عقل شامل چه مواردی است؟
رویکردهای درمانی دیگری وجود دارند که بسته به فرد و مرحله دمانس می‌توانند به زوال عقل کمک کنند. در برخی موارد، متخصص در جلسه اول درخصوص این رویکردهای درمانی صحبت می‌کند و نظر بیمار را می‌پرسد.
گفتار درمانی برای اختلال آلزایمر شامل برنامه درمانی مناسبی است که شدت زوال عقل را در نظر می‌گیرد. گفتار درمانی زوال عقل شامل ارزیابی، گزارش، بررسی، برنامه‌های درمانی، گروه‌های حمایتی، مشاوره و آموزش می‌باشد.
خدمات کلینیک توانبخشی رسش
کلینیک توانبخشی رسش با کادری مجرب و حرفه‌ای درزمینه توانبخشی اختلالات ذهنی گام برمی‌دارد. یکی از خدمات این مرکز درمانی، گفتاردرمانی در زوال عقل است. متخصصان و آسیب‌شناسان مرکز ما، با بررسی علت بیماری، مرحله و میزان پیشرفت بیماری به کندتر کردن روند بیماری فرد مبتلا به اختلال دمانس کمک می‌کنند. جلسات مشاوره درمانی به بهبود کیفیت زندگی بیمار، افزایش استقلال او، بهبود بلع و کند کردن روند پیشرفت بیماری زوال عقل کمک می‌کنند. بنابراین در صورتی که یکی از عزیزان‌تان مبتلا به آلزایمر است به مرکز ما مراجعه کنید و از خدمات گفتار درمانی ما بهره‌مند شوید.
منابع:
