اختلالات گفتار و زبان اختلال آفازی چیست؟ علائم، دلایل ، انواع و تشخیص آن چگونه است؟
آفازی چیست؟
آفازی، اختلالی ارتباطی است که به‌دلیل آسیب مغزی در یک یا چند منطقه که کنترل زبان را انجام می‌دهند اتفاق میفتد. این مشکل می‌تواند در ارتباط کلامی ونوشتاری یا هر دو اختلال ایجاد کند. همچنین می‌تواند در توانایی‌های زیر مشکلاتی ایجاد کند:
- خواندن
- نوشتن
- صحبت کردن
- فهم گفتار
- گوش دادن
براساس اعلام مؤسسه ملی آفازی، حدود 1 میلیون آمریکایی نوعی بیماری آفازی دارند.
چقدر شایع است؟
در ایالات متحده، تخمین زده می‌شود که سالانه 180,000 نفر مبتلا به آفازی تشخیص داده می‌شوند. این آمار معادل حدود 1 نفر در هر 272 نفر است.
علائم بیماری آفازی چیست؟
علائم آفازی از خفیف تا شدید متفاوت هستند. این علائم به محل آسیب در مغز و شدت آسیب بستگی دارند.
آفازی می تواند بر موارد زیر تأثیر بگذارد:
- صحبت كردن
- درک مطلب
- خواندن
- نوشتن
- ارتباط بیانی، که شامل استفاده از کلمات و جملات است
- ارتباط دریافتی، که مستلزم درک کلمات دیگران است
علائمی که بر ارتباط بیانی تأثیر می‌گذارد عبارت‌اند از:
- صحبت با جملات یا عبارات کوتاه و ناقص
- صحبت کردن با جملاتی که دیگران نمی‌توانند آنها را درک کنند
- استفاده از کلمات اشتباه یا بی‌معنی
- استفاده از کلمات به ترتیب اشتباه
علائمی که بر ارتباط دریافتی تأثیر می‌گذارند می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- دشواری در درک صحبت های افراد دیگر
- مشکل در فهم گفتار سریع
- فهم نادرست گفتار تمثیلی
حتما مطالعه کنید : آشنایی کامل با آفازی آنومیک (اختلال تکلم)
انواع رایج آفازی
رایج‌ترین انواع زبان‌پریشی عبارت‌اند از:
- زبان‌پریشی بیانی که زبان‌پریشی بروکا یا غیر روان نیز نامیده می‌شود.
- زبان‌پریشی دریافتی که زبان‌پریشی ورنیکه یا روان نیز نامیده می‌شود.
- زبان‌پریشی آنومیک
- زبان‌پریشی گلوبال
نوع دیگری از زبان‌پریشی، زبان‌پریشی پیشرونده اولیه (PPA) است که برخلاف سایر انواع زبان‌پریشی‌ها با گذشت زمان بدتر می‌شود.
زبان‌پریشی بیانی (زبان‌پریشی بروکا یا غیر روان)
زبان‌پریشی بیانی ناشی از آسیب به «ناحیه بروکا» در مغز است. پیدا کردن کلمات مناسب برای فرد دشوار است، اما ممکن است بتواند گفتار را کاملاً خوب درک کند. آنها اغلب می‌دانند چه می‌خواهند بگویند، اما فقط می‌توانند کلمات منفرد یا جملات بسیار کوتاه را بیان کنند. این مسئله می‌تواند برای بیمار و شخصی که با او صحبت می‌کند، آزاردهنده باشد.
زبان‌پریشی دریافتی (زبان‌پریشی ورنیکه یا روان)
زبان‌پریشی دریافتی ناشی از آسیب به «ناحیه ورنیکه» در مغز است. این بدان معناست که فرد می‌تواند کلمات و جملاتی را بیان کند، اما اغلب معنای کامل و منسجمی ندارند. آنها معمولاً در درک گفتار مشکل دارند. ممکن است ندانند که آنچه می‌گویند نامفهوم است، بنابراین ممکن است وقتی دیگران آنها را درک نمی‌کنند، احساس سرخوردگی کنند.
زبان‌پریشی آنومیک
آنومیا یا زبان‌پریشی آنومیک، شکل خفیف‌تری از زبان‌پریشی است. فرد می‌تواند صحبت کند و از گرامر صحیح استفاده کند، اما برای پیدا کردن کلمه مناسب برای اشیا با مشکل مواجه است. ممکن است از اصطلاحات مبهم استفاده کند یا به جای نام بردن از یک شیء، کاربرد آن را توصیف کند (مانند گفتن «پارچ برای گرم کردن آب» به جای «کتری»).
زبان‌پریشی گلوبال
زبان‌پریشی گلوبال شدیدترین شکل زبان‌پریشی است و ناشی از آسیب به چندین ناحیه زبان در مغز ازجمله بروکا و ورنیکه است. این وضعیت بر تمام جنبه‌های زبان تأثیر می‌گذارد و صحبت کردن و درک را بسیار دشوار می‌سازد.
زبان‌پریشی پیشرونده اولیه
زبان‌پریشی پیشرونده اولیه (PPA) وضعیتی است که در آن قابلیت‌های زبان به‌آرامی و به‌تدریج بدتر می‌شوند و منجر به از دست دادن تدریجی توانایی‌های زیر می‌گردد:
- خواندن
- نوشتن
- صحبت کردن
- درک آنچه دیگران می‌گویند
زوال می‌تواند به‌آرامی، در طی یک دوره چند ساله اتفاق بیفتد. ممکن است فرد در مراحل بعدی علائم دیگری نیز داشته باشد.
حتما مطالعه کنید : آفازی بروکا چیست
چه عواملی باعث آفازی می‌شوند؟
آفازی بر اثر آسیب به یک یا چند ناحیه از مغز شما که زبان را کنترل می‌کنند، رخ می‌دهد. هنگامی که آسیب اتفاق میفتد، می‌تواند خون‌رسانی به این مناطق را قطع کند. سلول‌های این قسمت از مغز بدون اکسیژن و مواد مغذی از خون می‌میرند.
آفازی ممکن است به این دلایل اتفاق بیفتد:
- تومور مغزی
- عفونت
- زوال عقل یا اختلال عصبی دیگر
- اختلالی دژنراتیو
- آسیب‌دیدگی سر
- سکته مغزی
سکته‌های مغزی شایع‌ترین علل بیماری آفازی هستند. براساس اعلام انجمن ملی آفازی، در 25 تا 40 درصد افرادی که دچار سکته مغزی شده‌اند، بیماری آفازی رخ می‌دهد.
علت آفازی موقت
تشنج یا میگرن می‌تواند باعث آفازی موقت شود. آفازی موقت همچنین می‌تواند به‌دلیل حمله ایسکمیک گذرا (TIA) رخ دهد، که به‌طور موقت جریان خون به مغز شما را قطع می‌کند. TIA اغلب به‌عنوان سکته خفیف خوانده می‌شود. تأثیرات TIA شامل موارد زیر هستند:
- ضعف
- بی‌حسی قسمت‌های خاصی از بدن
- مشکل در صحبت کردن
- دشواری در درک گفتار
- TIA با سکته مغزی متفاوت است؛ زیرا اثرات آن موقتی هستند.
چه کسی در معرض خطر آفازی است؟
آفازی در هر سنی رخ می‌دهد و حتی کودکان را درگیر می‌کند. ازآنجایی‌که سکته‌ها شایع‌ترین علل بروز آفازی هستند، اکثر مبتلایان به آفازی میانسال یا مسن می‌باشند.
آفازی کدام ناحیه از مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
محل آسیب در مغز نوع زبان‌پریشی را تعیین می‌کند. دو بخش اصلی مغز شما درگیر زبان هستند، ازجمله:
- ناحیه بروکا: این ناحیه در لوب فرونتال قرار دارد. در سمت چپ، جلوی شقیقه شماست. این ناحیه عضلاتی را که برای صحبت کردن استفاده می‌کنید، کنترل می‌کند.
- ناحیه ورنیکه: این ناحیه در لوب گیجگاهی قرار دارد. در سمت چپ، درست بالای گوش شماست. این ناحیه توانایی شما در درک و انتخاب کلمات مناسب برای استفاده هنگام صحبت کردن را کنترل می‌کند.
این دو ناحیه مغز با هم کار می‌کنند تا به شما در صحبت کردن کمک کنند. ناحیه ورنیکه درک شما از کلمات را پردازش کرده و انتخاب می‌کند که کدام یک را استفاده کنید. سپس، سیگنال‌ها را به ناحیه بروکا می‌فرستد. هنگامی که ناحیه بروکا می‌داند از چه کلماتی استفاده کند، سیگنال‌ها را به عضلاتی که هنگام صحبت کردن استفاده می‌کنید، می‌فرستد.
چه بیماریهای دیگری شبیه زبان‌پریشی هستند؟
چندین اختلال وجود دارند که شامل زبان‌پریشی هستند یا شبیه به آن به نظر می‌رسند. اما این شرایط علل و علائم زمینه‌ای متفاوتی دارند. سایر بیماری‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- آلکسیا (کوری کلمه) و آگرافیا (ناتوانی در نوشتن): آسیب به بخش‌هایی از مغز که توانایی صحبت کردن شما را کنترل می‌کنند، می‌تواند بر توانایی‌های خواندن و نوشتن شما نیز تأثیر بگذارد. ممکن است کلمات را ببینید اما قادر به تشخیص یا خواندن آنها نباشید. افراد مبتلا به آگرافیا توانایی نوشتن را از دست می‌دهند. این موارد می‌توانند در موارد نادر به‌صورت همزمان اتفاق بیفتند.
- آگنوزی کلامی شنیداری: این اختلال، وضعیتی است که در آن می‌توانید صدای صحبت کردن افراد را بشنوید اما نمی‌توانید تشخیص دهید که آنچه می‌شنوید صحبت کردن دیگران است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که در ناحیه‌ای از مغز که صدا یا زبان گفتاری را پردازش می‌کند، اختلال ایجاد شود.
تشخیص آفازی
اگر پزشک شما مشکوک به بیماری آفازی در شما باشد، ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری را برای یافتن منبع مشکل تجویز کند. سی‌تی اسکن یا MRI می‌تواند به آنها در شناسایی محل و شدت آسیب مغزی کمک کند.
پزشک شما همچنین ممکن است وضعیت شما را در هنگام درمان آسیب یا سکته مغزی بررسی کند. به‌عنوان مثال ، او ممکن است توانایی‌های زیر را در شما بررسی کند:
- پیروی از دستورات
- نام بردن اشیاء
- شرکت در گفتگو
- پاسخ به سؤالات
- نوشتن کلمات
- فهم زبان گفتاری و نوشتاری
- استفاده از انواع دیگر ارتباطات
- بلعیدن
درمان
اگر آسیب مغزی خفیف باشد، امکان بازیابی مهارت‌های زبانی بدون درمان وجود دارد. بااین‌حال، بیشتر افراد تحت گفتاردرمانی و زبان‌درمانی قرار می‌گیرند تا مهارت‌های زبانی خود را توانبخشی کنند و تجربیات ارتباطی خود را تکمیل نمایند. محققان در حال بررسی استفاده از داروها، به تنهایی یا در ترکیب با گفتاردرمانی، برای کمک به افراد مبتلا به زبان‌پریشی هستند.
توانبخشی گفتار و زبان
بازیابی مهارت‌های زبانی معمولاً فرایندی کند است. اگرچه بیشتر افراد پیشرفت قابل توجهی می‌کنند، اما تعداد کمی از بیماران به‌طور کامل سطح ارتباطی قبل از آسیب را بازیابی می‌کنند.
هدف گفتاردرمانی و زبان‌درمانی بهبود توانایی برقراری ارتباط است. این درمان ازطریق بازیابی حداکثر زبان ممکن، آموزش نحوه جبران مهارت‌های زبانی از دست رفته و یافتن روش‌های دیگر ارتباطی به بیمار کمک می‌کند.
درمان:
- زود شروع می‌شود. برخی مطالعات نشان داده‌اند که درمان زمانی که بلافاصله پس از آسیب مغزی شروع می‌شود، بیشترین تأثیر را دارد.
- اغلب به‌صورت گروهی انجام می‌شود. افراد مبتلا به زبان‌پریشی می‌توانند در محیط گروهی، مهارت‌های ارتباطی خود را به شکلی امن امتحان کنند. شرکت‌کنندگان می‌توانند شروع مکالمات، نوبت‌گیری برای صحبت، رفع ابهام و اصلاح مکالماتی را که به‌طور کامل مختل شده‌اند، تمرین کنند.
- ممکن است شامل استفاده از کامپیوتر باشد. استفاده از درمان با کمک کامپیوتر می‌تواند به‌ویژه برای یادگیری مجدد افعال و صداهای کلمات (واج‌ها) مفید باشد.
داروها
داروهای خاصی برای درمان زبان‌پریشی در حال مطالعه هستند. این داروها شامل مواردی هستند که ممکن است جریان خون به مغز را بهبود بخشند، توانایی بازیابی مغز را تقویت کنند یا به جایگزینی مواد شیمیایی تحلیل‌رفته در مغز (انتقال‌دهنده‌های عصبی) کمک کنند. چندین دارو، مانند ممانتین (Namenda)، دونپزیل (Aricept,Adlarity)، گالانتامین(Razadyne ER) و پیراستام، در مطالعات کوچک امیدبخش بوده‌اند. اما برای توصیه این درمان‌ها به تحقیقات بیشتری نیاز است.
سایر درمان‌ها
تحریک مغزی برای درمان زبان‌پریشی در حال مطالعه است و ممکن است به بهبود توانایی نامگذاری اشیا کمک کند. اما تاکنون هیچ تحقیق بلندمدتی انجام نشده است. یکی از روش‌های درمان، تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS) و دیگری تحریک الکتریکی ترانس کرانیال (tDCS) نامیده می‌شود.
هدف این درمان‌ها تحریک سلول‌های آسیب‌دیده مغزی است. هر دو غیرتهاجمی هستند. یکی از میدان‌های مغناطیسی و دیگری از جریان کم ازطریق الکترودهایی که روی سر قرار می‌گیرند، استفاده می‌کند.
آینده افرادی که دچار آفازی هستند چگونه است؟
اگر به علت TIA یا میگرن دچار آفازی موقت هستید، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید. اگر نوع دیگری از آفازی دارید، احتمالاً تا یک ماه پس از آسیب مغزی، برخی توانایی‌های زبان را بازیابی خواهید کرد. بااین‌حال، بعید است که توانایی‌های ارتباطی شما کاملاً بازگردد.
چندین عامل آینده شما را تعیین می‌کنند:
- علت آسیب مغزی
- محل آسیب مغزی
- شدت آسیب مغزی
- سن شما
- سلامتی کلی شما
- انگیزه شما برای پیروی از برنامه درمانی‌تان
برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد وضعیت خاص و آینده طولانی مدت خود با پزشکتان مشورت کنید.
جلوگیری از آفازی
بسیاری از شرایطی که باعث آفازی می‌شوند مانند تومورهای مغزی یا بیماریهای دژنراتیو قابل پیشگیری نیستند. بااین‌حال، شایع‌ترین علت آفازی، سکته مغزی است. اگر خطر سکته مغزی را کاهش دهید، می‌توانید خطر ابتلا به آفازی را نیز کاهش دهید.
برای کاهش خطر سکته مغزی اقدامات زیر را انجام دهید:
- اگر سیگاری هستید، سیگار کشیدن را متوقف کنید.
- الکل را فقط در حد اعتدال بنوشید.
- روزانه ورزش کنید.
- رژیمی داشته باشید که دارای مقادیر کم سدیم و چربی باشد.
- برای کنترل فشار خون و کلسترول خود، گام‌هایی بردارید.
- درصورت ابتلا به بیماری دیابت، به کنترل قند خون یا مشکلات گردش خون خود توجه کنید.
- درصورت ابتلا به بیماری فیبریلاسیون دهلیزی، به فکر درمان آن باشید
- درصورت بروز علائم سکته مغزی، خدمات پزشکی را سریعاً دریافت کنید.
جمع‌بندی
دریافت تشخیص زبان‌پریشی می‌تواند تجربه‌ای ترسناک و آزاردهنده باشد. مهارت‌های زبانی که زمانی بر آنها مسلط بودید، باید دوباره آموخته شوند. ممکن است پس از حادثه‌ای مانند سکته مغزی یا آسیب مغزی، شرکت در کتابخانه یا ارائه سخنرانی در محل کار برای شما دشوار باشد. این مسئله می‌تواند به‌طور قابل توجهی بر سلامت روان و توانایی شما برای معاشرت تأثیر بگذارد.
در حالی که زبان‌پریشی ممکن است خود به خود از بین برود، گاهی‌اوقات وضعیتی دائمی است. پزشک شما می‌تواند به شما کمک کند تا خود را با شرایط سازگار کنید و راه‌های جدیدی برای برقراری ارتباط با دیگران یاد بگیرید.
برای دریافت مشاوره رایگان برای بیماری آفازی و رزرو وقت می توانید با شماره های 09362020364، 02166013282 و یا شماره واتساپ 09364904632 تماس حاصل فرمایید. کلینیک رسش همیشه درکنار شما و پاسخگوی شما هستیم.
منابع
