بیش فعالی ارتباط بین اختلال اتیسم و اختلال نقص توجه و بیش فعالی
در صورتی که کودک قادر به تمرکز در مدرسه یا بر روی کارهایش نباشد، والدین فکر می‌کنند به اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) مبتلا شده است. ناتوانی در تمرکز بر روی تکالیف، ورجه وورجه کردن و مشکل در آرام نشستن، ناتوانی در ایجاد یا حفظ ارتباط چشمی و ... از علائم بیش فعالی هستند.
این علائم با نشانه‌های مربوط به اختلالات رشد عصبی مطابقت دارند. حتی بسیاری از پزشکان ممکن است با مشاهده علائم، این اختلال را تشخیص دهند. بااین‌حال، در برخی موارد علائم مربوط به بیش فعالی نیستند.
قبل از تشخیص اختلال نقص توجه و بیش فعالی، لازم است بدانید که چگونه ADHD و اوتیسم می‌توانند اشتباه گرفته شوند و بفهمید که چه زمانی این دو اختلال با هم همپوشانی دارند.
مقایسه اختلال نقص توجه و بیش فعالی و اوتیسم
اختلال کمبود توجه و بیش فعالی، نوعی اختلال رشد عصبی است که اغلب در کودکان مشاهده می‌شود. تقریباً 9/4 درصد کودکان ایالات متحده در سنین 2 تا 17 سال مبتلا به ADHD تشخیص داده می‌شوند.
سه نوع ADHD وجود دارند:
- عمدتاً بیش فعالی-تکانشی
- عمدتاً بی‌توجه
- ترکیبی
نوع ترکیبی از اختلال نقص توجه و بیش فعالی، که در آن علائم بی‌توجهی و بیش فعالی-تکانشی مشاهده می‌شوند، شایع‌ترین نوع است.
سن متوسط تشخیص بیش فعالی 7سالگی است و این اختلال در پسران بیش از دختران تشخیص داده می‌شود. این مسئله احتمالاً به این دلیل است که علائم بیش فعالی در دختران با پسران متفاوت هستند.
اختلال طیف اتیسم (ASD) نیز یکی دیگر از بیماری‌های کودکی است که تعداد فزاینده‌ای از کودکان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
اختلال طیف اوتیسم، گروهی از اختلالات پیچیده است. این اختلالات بر رفتار، رشد و ارتباطات تأثیر می‌گذارند. تقریباً از هر 68 کودک ایالات متحده، برای 1 نفر تشخیص ابتلا به ASD داده می‌شود. پسران چهار و نیم برابر بیشتر از دختران مبتلا به اوتیسم تشخیص داده می‌شوند.
علائم بیش فعالی و اوتیسم
اشتباه گرفتن بیش فعالی و اختلال طیف اوتیسم در مراحل اولیه غیرمعمول نیست. هر دو بیماری موجب اختلال در برقراری ارتباط و تمرکز می شوند. اگرچه اختلال بیش فعالی و اوتیسم شباهت‌هایی دارند،هنوز هم دو مشکل مجزا هستند.
|
علائم بیش فعالی |
علائم اوتیسم |
|
|
حواس‌پرتی |
✓ |
|
|
پرش مکرر از فعالیتی به فعالیت دیگر یا خسته شدن از وظایف |
✓ |
|
|
عدم پاسخ به محرک‌های رایج |
✓ |
|
|
مشکل در تمرکز و محدود کردن توجه به فعالیتی خاص |
✓ |
|
|
تمرکز شدید روی آیتمی خاص |
✓ |
|
|
بی‌وقفه صحبت کردن |
✓ |
|
|
بیش فعالی |
✓ |
|
|
مشکل در نشستن |
✓ |
|
|
قطع مکالمات یا فعالیت‌ها |
✓ |
|
|
عدم نگرانی یا ناتوانی در واکنش به عواطف یا احساسات دیگران |
✓ |
✓ |
|
حرکات تکراری، مانند تکان دادن بدن یا چرخیدن |
✓ |
|
|
اجتناب از تماس چشمی |
✓ |
|
|
گوشه‌گیری |
✓ |
|
|
اختلال در تعامل اجتماعی |
✓ |
|
|
تأخیر در نقاط عطف رشد |
✓ |
تفاوت‌های ADHD و اوتیسم
تشخیص تفاوت بین اوتیسم و اختلال نقص توجه و بیش فعالی، به‌ویژه در خردسالان، می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. در ادامه، برخی از تفاوت‌های کلیدی بین این دو اختلال را بررسی می‌کنیم:
دامنه توجه
- بیش فعالی: کودکان مبتلا به ADHD معمولاً نمی‌توانند برای مدت طولانی روی فعالیتی خاص تمرکز کنند و به‌راحتی حواسشان پرت می‌شود.
- اوتیسم: کودکان اوتیستیک معمولاً دامنه توجه محدودی دارند، اما اگر به موضوعی علاقه داشته باشند با تمرکز بالا و حتی وسواس‌گونه عمل می‌کنند. آنها می‌توانند جزئیات را با دقت به‌خاطر بسپارند و در برخی زمینه‌ها مانند ریاضی، علوم، موسیقی یا هنر توانایی‌های بالایی داشته باشند.
مهارت‌های ارتباطی
- بیش فعالی: کودکان مبتلا به ADHD ممکن است به‌طور مداوم صحبت کنند، وسط حرف دیگران بپرند، یا به تأثیر کلامشان بر دیگران توجه نکنند.
- اوتیسم: کودکان اوتیستیک معمولاً در بیان احساسات و افکار خود مشکل دارند، تماس چشمی برقرار نمی‌کنند و به‌سختی وارد تعاملات اجتماعی می‌شوند. آنها ممکن است مکالمه را روی موضوعی ثابت نگه دارند یا درک درستی از بازی‌های گروهی و تخیلی نداشته باشند.
روال و ساختار
- بیش فعالی: کودکان ADHD به‌سرعت از ساختارهای ثابت خسته می‌شوند و نیاز به تنوع دارند. آنها ممکن است در محیط‌های کسل‌کننده یا تکراری علاقه خود را از دست بدهند.
- اوتیسم: کودکان اوتیستیک معمولاً به‌شدت به روال‌ها و الگوهای ثابت پایبند هستند. تغییر در برنامه‌های روزمره می‌تواند باعث ناراحتی و اضطراب آنها شود.
رابطه بین اوتیسم و بیش فعالی
بین علائم اوتیسم و بیش فعالی همپوشانی وجود دارد و امکان دارد فرد به‌طور همزمان به هر دو اختلال مبتلا باشد.
تا پیش از سال 2013، معیارهای تشخیصی انجمن روانپزشکی آمریکا (APA) اجازه تشخیص همزمان اوتیسم و ADHD را نمی‌داد. به همین دلیل، تحقیقات کمی درمورد همراهی این دو اختلال انجام شده‌اند.
اکنون پزشکان به این نتیجه رسیده‌اند که بسیاری از کودکان، علائم و معیارهای هر دو اختلال را دارند.
طبق برآورد CDC، چهارده درصد از کودکان مبتلا به ADHD در ایالات متحده، به‌طور همزمان دچار اختلال طیف اوتیسم هستند. برخی مطالعات این رقم را بین 15 تا 25 درصد گزارش کردهاند.
علت دقیق این همپوشانی مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی به‌عنوان یکی از دلایل احتمالی هر دو اختلال مطرح هستند.
درک ترکیب بیش فعالی و اوتیسم
سال‌ها بود که پزشکان در تشخیص کودک با ADHD و اختلال طیف اتیسم مردد بودند. به همین دلیل، مطالعات پزشکی بسیار کمی تأثیر ترکیب این دو مشکل را بر روی کودکان و بزرگسالان بررسی کردهاند.
انجمن روانپزشکی آمریکا (APA) سال‌ها اظهار داشت که نمی‌توان این دو بیماری را در یک فرد تشخیص داد. در سال 2013 ، APA اظهارات خود را تغییر داد. با انتشار کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات ذهنی، ویرایش پنجم (DSM-5)، APA اظهار داشت که این دو مشکل می‌توانند به‌صورت همزمان اتفاق بیفتند.
در مطالعه‌ای در سال 2014 که به بررسی همزمانی ADHD و اختلال طیف اتیسم پرداخته است، محققان دریافتند که بین 30 تا 50 درصد از افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، علائم ADHD را نیز دارند. محققان علت این دو بیماری و همزمانی آنها را به‌طور کامل نمی‌دانند.
هر دو مشکل ممکن است با ژنتیک مرتبط باشند. مطالعه‌ای، ژنی نادر را شناسایی کرد که ممکن است با هر دو بیماری مرتبط باشد. این یافته می‌تواند توضیح دهد که چرا این دو بیماری در یک فرد اتفاق میفتند.
برای درک بهتر ارتباط بین ADHD و اختلال طیف اتیسم هنوز تحقیقات بیشتری لازم است.
حتما مطالعه کنید : تفاوت جنسیت دختران و پسران در علائم ADHD
تشخیص بیش فعالی و اوتیسم
تشخیص ADHD و اوتیسم نیازمند ارزیابی دقیق از سوی پزشک است. والدین یا مراقبانی که نگران علائم ADHD، اوتیسم یا هر دو در فرزندشان هستند، باید با پزشک خانواده یا متخصص اطفال مشورت کنند. پزشک درصورت نیاز، کودک را به متخصص اختلالات رفتاری ارجاع می‌دهد. تشخیص ADHD معمولاً بر اساس علائمی است که در شش ماه گذشته مشاهده شده‌اند، درحالی‌که برای اوتیسم، پزشک رشد و رفتار کودک را از سال‌های گذشته بررسی می‌کند. پزشک همچنین برای ارزیابی بهتر، نظرات معلمان، مراقبان و والدین را جویا می‌شود.
پزشک برای اطمینان از تشخیص صحیح، مشکلات دیگری را که علائمی مشابه با اوتیسم یا ADHD دارند، بررسی و رد می‌کند. این مشکلات شامل مشکلات شنوایی، اختلالات یادگیری و مشکلات خواب هستند. علاوه‌براین، پزشک به‌دنبال علائم اختلالات همزمان مانند اختلال اضطراب اجتماعی یا اختلال نافرمانی مقابله‌ای (ODD) خواهد بود.
بر اساس مطالعه‌ای در سال 2010 که اطلاعات بیش از 2500 کودک اوتیستیک در ایالات متحده را بررسی کرد، 83 درصد از کودکان حداقل یک اختلال رشدی دیگر و 10 درصد حداقل یک اختلال روانپزشکی داشتند. این یافته‌ها اهمیت بررسی جامع و دقیق را در فرایند تشخیص دوچندان می‌کنند.
درمان بیش فعالی
درمان ADHD بسته به سن، شدت علائم و نیازهای فردی متفاوت است. معمولاً از ترکیبی از دارو و رفتاردرمانی استفاده می‌شود.
گزینه‌های درمان ADHD برای کودکان عبارت‌اند از:
- رفتار درمانی: شامل آموزش مهارت‌های اجتماعی، درمان شناختی-رفتاری (CBT)، آموزش روانی و مشاوره.
- برنامه غذایی: حذف یا محدود کردن غذاهایی که می‌توانند باعث بیش فعالی شوند.
- دارو: شامل متیل فنیدات، لیسدگزامفتامین، دگزامفتامین، اتوموکستین و گوانفاسین. انتخاب دارو باید با نظر پزشک باشد؛ زیرا برخی از آنها می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند.
- آموزش والدین: والدین با یادگیری روش‌های صحیح مدیریت رفتار کودک، می‌توانند در بهبود علائم کمک کنند.
اغلب، ترکیب دارو و رفتار درمانی بهترین نتیجه را در مدیریت بیش فعالی به همراه دارد و می‌تواند علائم را کاهش دهد و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.
درمان اوتیسم
درمان اوتیسم معمولاً پیچیده‌تر از بیش فعالی است و شامل ترکیبی از روش‌های مختلف برای مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی می‌شود. اوتیسم قابل درمان نیست، اما علائم آن را می‌توان کنترل کرد.
گزینه‌های درمانی برای اوتیسم شامل موارد زیر هستند:
- درمان شناختی-رفتاری (CBT): برای کمک به مدیریت اضطراب و تغییر رفتارهای چالش‌برانگیز.
- مداخله زودهنگام: شروع درمان در سنین پایین تأثیر زیادی در بهبود مهارت‌های اجتماعی و زبانی دارد.
- درمان‌های آموزشی و مدرسه‌محور: شامل برنامه‌های آموزشی ویژه برای توسعه مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی.
- دارودرمانی: برای کنترل علائمی مانند اضطراب، بیش‌فعالی یا تحریک‌پذیری.
- توصیه‌های تغذیه‌ای: برخی تغییرات در رژیم غذایی می‌تواند به کاهش اثرات محرک‌ها کمک کند.
- کاردرمانی: برای تقویت مهارت‌های حرکتی، افزایش استقلال و بهبود عملکرد روزمره.
- مدیریت رفتاری: آموزش مهارت‌های لازم برای کاهش رفتارهای تکراری و بهبود تعاملات اجتماعی.
درمان مناسب ترکیب بیش فعالی و اوتیسم
اولین قدم برای کمک به کودک برای دریافت درمان مناسب، تشخیص صحیح است. شاید لازم باشد به‌دنبال متخصص اختلال رفتار کودک باشید.
بسیاری از پزشکان اطفال و پزشکان عمومی آموزش‌های خاصی برای تشخیص ترکیب علائم ندارند. پزشکان اطفال و پزشکان عمومی ممکن است مشکلات زمینه‌ای دیگری را که برنامه درمانی را پیچیده می‌کنند، تشخیص ندهند.
مدیریت علائم اختلال نقص توجه و بیش فعالی می‌تواند به مدیریت علائم اختلال اوتیسم در کودک کمک کند. تکنیک‌های رفتاری که کودک شما یاد می‌گیرد ممکن است به کاهش علائم اختلال طیف اتیسم کمک کنند. به همین دلیل تشخیص مناسب و درمان لازم، بسیار حیاتی است.
رفتاردرمانی، درمانی احتمالی برای ADHD است و به‌عنوان اولین درمان برای کودکان زیر 6 سال توصیه می‌شود. برای کودکان بالای 6 سال، رفتاردرمانی همراه با دارو توصیه می‌شود.
برخی از داروها که معمولاً برای درمان بیش فعالی استفاده می‌شوند عبارت‌اند از:
- متیل فنیدیت (ریتالین، متادیت، کنسرتا، متیلین، فوکالین، دیترانا)
- نمک‌های آمفتامین مخلوط (Adderall)
- دکستروآمفتامین (Zenzedi ،Dexedrine)
- لیزدکسامفتامین (ویوانس)
- گوانفاسین (تنکس، اینتونیو)
- کلونیدین (Catapres، Catapres TTS، Kapvay)
از رفتاردرمانی اغلب به‌عنوان درمانی برای اختلال طیف اتیسم نیز استفاده می‌شود. برای درمان علائم ممکن است دارو نیز تجویز شود. در افرادی که هم تشخیص اختلال طیف اتیسم و هم ADHD دارند، داروی تجویزشده برای علائم ADHD ممکن است به برخی علائم اختلال طیف اتیسم نیز کمک کند.
ممکن است پزشک کودک شما قبل از یافتن درمانی که علائم را کنترل می‌کند، چندین روش درمانی را امتحان کند یا ممکن است چندین روش درمانی به‌طور همزمان استفاده شوند.
حمایت از فرد مبتلا به ADHD و اوتیسم
برای حمایت از افراد مبتلا به بیش فعالی و اختلال طیف اوتیسم، درک عمیق از شرایط آنها و رفتارهای مرتبط ضروری است. جمع‌آوری اطلاعات و یادگیری مداوم به شما کمک می‌کند تا بهتر در کنار آنها باشید و نیازهایشان را بشناسید.
نکات مهم برای حمایت مؤثر عبارت‌اند از:
- رفتار آگاهانه: از واکنش‌های خود آگاه باشید و صبورانه عمل کنید. محیطی آرام و حمایتی ایجاد کنید.
- تشویق و تحسین: نقاط قوت و رفتارهای مثبت را تحسین کنید. ایجاد حس موفقیت می‌تواند اعتمادبه‌نفس آنها را تقویت کند.
- تقویت ارتباط: به دقت گوش دهید و فرصتی برای بیان احساساتشان فراهم کنید. استفاده از روش‌های ارتباطی جایگزین مانند تصاویر یا زبان بدن نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.
- ایجاد روال: ساختاردهی به فعالیت‌های روزمره می‌تواند به کاهش اضطراب و بهبود تمرکز کمک کند. داشتن برنامه مشخص و منظم برای فعالیت‌ها بسیار مؤثر است.
- دریافت کمک حرفه‌ای: مشورت با متخصصان مانند روان‌شناسان، کاردرمانگران و معلمان ویژه می‌تواند در طراحی برنامه‌های حمایتی شخصی‌سازی‌شده کمک کند.
سخن پایانی
اختلال بیش فعالی (ADHD) و اوتیسم (ASD) هر دو از اختلالات عصبی‌رشدی هستند که علائم مشترکی مانند مشکلات تمرکز، کنترل تکانه و چالش‌های اجتماعی دارند. بااین‌حال، تفاوت‌های اساسی نیز بین آنها وجود دارند. بیش فعالی بیشتر با بی‌قراری، حواس‌پرتی و رفتار تکانشی شناخته می‌شود، درحالی‌که اوتیسم با دشواری در ارتباط اجتماعی، علاقه‌های محدود و رفتارهای تکراری همراه است.
تحقیقات نشان می‌دهند که همپوشانی بالایی بین این دو اختلال وجود دارد و بسیاری از کودکان معیارهای تشخیصی هر دو را دارند. بر اساس گزارش‌های CDC ،14 تا 25 درصد از کودکان مبتلا به ADHD، اختلال طیف اوتیسم نیز دارند. عوامل ژنتیکی نقش مهمی در بروز هر دو اختلال دارند، اما علت دقیق این همپوشانی هنوز به‌طور کامل مشخص نیست.
تشخیص افتراقی بین بیش فعالی و اوتیسم چالش‌برانگیز است و ممکن است نیاز به بررسی‌های دقیق و مشارکت متخصصان مختلف داشته باشد. ترکیب رفتاردرمانی، مداخلات آموزشی و دارویی می‌تواند در مدیریت علائم هر دو اختلال مؤثر باشد.
جهت دریافت مشاوره رایگان برای درمان اختلالات مختلف و رزرو وقت می توانید با شماره های 09362020364، 02166013282 و یا شماره واتساپ 09364904632 تماس حاصل فرمایید. کلینیک رسش همیشه درکنار شما و پاسخگوی شماست.
منابع
