اختلالات گفتار و زبان گفتاردرمانی در شکاف کام
شکاف کام یکی از نقایص مادرزادی است که علاوه بر مشکلات دندانی و تغذیه‌ای، باعث عفونت گوش و مشکلات گفتاری نیز می‌شود. اکثر اوقات کودکان مبتلا به شکاف کام به گونه‌ای حرف می‌زنند که کلمات آنها واضح نیستند. بنابراین بهتر است برای رفع این مشکل به گفتاردرمانگر مراجعه کنید. در این مطلب به توضیح روش‌های گفتاردرمانی در شکاف کام می‌پردازیم.
شکاف کام چیست؟
کام در اصل سقف دهان است. کام سخت به قسمت جلوی سقف دهان گفته می‌شود که زیر آن استخوان وجود دارد. کام نرم پشت کام است که از ماهیچه تشکیل شده است. شکاف کام می‌تواند در یک طرف سقف دهان یا هر دو طرف ایجاد شود.
گاهی‌اوقات شکاف کام آشکار نیست. این حالت، شکاف کام زیرمخاطی می‌باشد. در شکاف کام زیرمخاطی، شکاف در کام وجود دارد، اما بافت صورتی دهان شکاف را می‌پوشاند، بنابراین دیدن آن دشوار است. شکاف‌های زیرمخاطی می‌توانند تا مدت طولانی‌ای تشخیص داده نشوند؛ زیرا تشخیص آنها بسیار سخت‌تر از شکاف‌های معمولی است.
تأثیر شکاف کام بر گفتار
شکاف کام می‌تواند به طرق مختلف بر توانایی‌های گفتاری و ارتباطی تأثیر بگذارد. رشد گفتاری کودکان مبتلا به شکاف کام متفاوت می‌باشد و شدت شکاف همیشه توانایی کودک در بیان کلمات را نشان نمی‌دهد. بنابراین، تا زمانی که کودک شروع به صحبت نکند، مشخص نمی‌شود چقدر شکاف کام بر گفتار او تأثیر گذاشته است. تأثیرات شکاف کام بر گفتار عبارت‌اند از:
- دیر به حرف آمدن: کودکانی که با شکاف کام متولد می‌شوند، معمولاً دیرتر شروع به صحبت می‌کنند. همچنین آنها در طول صحبت خطاهای گفتاری بیشتری دارند که به این خطاها، خطاهای تولید جبرانی گفته می‌شود.
- اختلال عملکرد ولوفارنکس: در طول صحبت، برای هدایت هوا ازطریق دهان، کام نرم بلند می‌شود و به سمت پشت گلو حرکت می‌کند. این حرکت، دهانه بین دهان و بینی را می‌بندد و باعث تولید صدا می‌شود. اما در صورتی که دهانه بین دهان و بینی به‌درستی بسته نشود، هوای زیادی در حین صحبت از بینی خارج می‌شود. کودکانی که با شکاف کام متولد می‌شوند، اختلال عملکرد ولوفارنکس نیز دارند.
تأثیر شکاف کام بر شنوایی
کودکان مبتلا به شکاف کام ممکن است درمعرض خطر بیشتری برای عفونت گوش میانی باشند. شیپور استاش، کانالی است که گوش میانی را به حلق و پشت بینی متصل می‌کند. کودکان مبتلا به شکاف کام اغلب عملکرد ضعیف شیپور استاش دارند که منجر به عفونت‌های مکرر می‌شود. با گذشت زمان، عفونت بیش‌ازحد باعث از دست دادن شنوایی موقت یا دائمی می‌شود که بر گفتار و زبان کودکان خردسال تأثیر می‌گذارد.
حتما بخوانید: گفتار درمانی بعد از کاشت حلزون
اهداف گفتاردرمانی برای کودکان مبتلا به شکاف کام چیست؟
در صورتی که آسیب‌شناس گفتار- زبان به‌صورت جداجدا با کودکان تمرین کند، گفتاردرمانی نتیجه بهتری دارد. بااین‌حال، گاهی‌اوقات گفتاردرمانی به‌صورت گروهی و در گروه‌های کوچک انجام می‌شود. اهداف اصلی گفتاردرمانی برای کمک به کودکان مبتلا به شکاف کام شامل موارد زیر می‌باشند:
- ادای صحیح اصوات و صامت‌ها با استفاده از تکنیک‌های درمان تلفظ
- اطمینان از فشار مناسب دهان در حین تولید صداها
- ایجاد الگوهای گفتاری حرکتی جدید و جایگزین کردن آنها با خطاهای صدای گفتار
گفتاردرمانی چگونه به کودکان مبتلا به شکاف کام کمک می‌کند؟
براساس تحقیقات، حدود نیمی از کودکان مبتلا به شکاف کام به گفتاردرمانی نیاز دارند. آسیب‌شناسانی که با کودکان مبتلا به شکاف کام کار می‌کنند، درزمینه تشخیص و درمان مشکلات خاص ناشی از شکاف کام تخصص دارند. کودکانی که با شکاف کام متولد می‌شوند برای کمک به رفع مشکلاتی که در ادامه ذکر شده‌اند به گفتاردرمانی نیاز دارند:
اختلال تلفظ: اختلال تلفظ زمانی رخ می‌دهد که کودک در تولید صداهای خاص مشکل دارد. در کودکان مبتلا به شکاف کام این اختلال به دلیل آناتومی دهان ایجاد می‌شود. «گفتار شکاف کام» به خطاهای صوتی گفتاری که در کودکان مبتلا به شکاف کام شایع‌تر هستند، اشاره دارد. این خطاها عبارت‌اند از:
- توقف گلوتال: این حالت زمانی اتفاق میفتد که در طول فشار تارهای صوتی، حبابی از هوا تشکیل می‌شود. رها شدن این حباب هوا به شکلی است که انگار کودک صامتی را در کلمه حذف کرده است.
- صداهای فرسایشی بینی: این صداها با هدایت جریان هوا ازطریق حفره بینی (به‌جای حفره دهان) در طول صحبت ایجاد می‌شوند. در این حالت انگار کودک برای ادای صداهایی خاص به‌صورت تودماغی صحبت می‌کند.
- صداهای فرسایشی گلو: این صداها با فشار دادن پایه زبان به پشت گلو و آزاد کردن جریان هوا در طول صحبت کردن ایجاد می‌شوند.
- توقف کامی میان‌پشتی: این حالت زمانی اتفاق میفتد که وسط زبان با وسط سقف دهان تماس پیدا می‌کند و تلفظ برخی حروف به‌صورت ترکیبی از دو حرف به نظر می‌رسد.
اختلال تشدید: اختلال تشدید، به میزان غیرعادیِ انرژی صدا در حفره دهان یا بینی (در هنگام صحبت کردن کودک) اشاره دارد که می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- هایپرنازالیتی (انرژی صوتی بیش‌ازحد بینی): این حالت باعث می‌شود کودک تودماغی صحبت کند. هایپرنازالیتی به‌دلیل عملکرد نامناسب کام اتفاق میفتد که اختلال عملکرد ولوفارنکس نامیده می‌شود. این اختلال باعث می‌شود فهمیدن صحبت‌های کودک دشوار شود. بنابراین این اختلال به درمان نیاز دارد.
- هیپونازالیتی (انرژی صوتی بسیار کم بینی): این حالت باعث می‌شود کودک طوری حرف بزند که انگار سرما خورده است.
- تشدید میکس: این حالت ترکیبی از دو حالت قبلی می‌باشد.
گفتاردرمانگر الگوهای گفتاری صحیح بیان صداها را به کودکان مبتلا به شکاف کام آموزش می‌دهد. او همچنین به آنها کمک می‌کند تا با توجه به ساختارهای دهانی و کامی فعلی خود، توانایی‌های خود را درزمینه تشدید تا حد امکان بهبود بخشند. گفتاردرمانگر پس از عمل جراحی یا ارتودنسی، تمریناتی با کودک انجام می‌دهد که به افزایش وضوح گفتار او کمک می کنند.
کودکان مبتلا به شکاف کام نسبت به کودکانی که ناهنجاری‌های ساختاری ندارند، به زمان بیشتری برای گفتاردرمانی نیاز دارند. گاهی‌اوقات نیز جلسات گفتاردرمانی در مراحل مختلف انجام می‌شوند. به‌عنوان مثال، ممکن است کودک در جلسات گفتاردرمانی شرکت کند، سپس مدتی استراحت کند و پس از انجام جراحی‌های اصلاحی دوباره گفتاردرمانی را شروع کند. حتی اگر ساختار دهان کودک پس از جراحی بهبود یابد، باز هم به یادگیری الگوهای گفتاری صحیح نیاز دارد؛ زیرا او برای مدت طولانی به یک طرفه صحبت کردن عادت کرده است و برای یادگیری الگوهای صحیح گفتار به کمک احتیاج دارد. گفتار درمانگر تا زمانی که کودک نیاز به درمان داشته باشد با او تمرین می‌کند.
حتما بخوانید: تمرین گفتاردرمانی در خانه
خدمات کلینیک توانبخشی رسش
شکاف کام یکی از مشکلات مادرزادی است که علاوه بر تأثیر نامطلوب بر چهره کودک، مشکلاتی در صحبت کردن او ایجاد می‌کند. کودک مبتلا به شکاف کام نمی‌تواند کلمات را به‌درستی بیان کند و در برخی موارد به‌صورت تودماغی و نامفهوم صحبت می‌کند. بنابراین استفاده از گفتاردرمانی برای رفع این مشکلات ضروری می‌باشد. کلینیک توانبخشی رسش با برگزاری جلسات گفتاردرمانی به کودکان مبتلا به شکاف کام کمک می‌کند تا مهارت‌های گفتاری خود را بهبود ببخشند. بنابراین در صورتی که کودک شما شکاف کام دارد و نمی‌تواند به‌راحتی حرف بزند، به ما مراجعه کرده و از خدمات مرکز ما استفاده کنید.
منابع:
