آریپیپرازول، دارویی مؤ‌ثر برای درمان روان‌پریشی است که عمدتاً برای درمان علائم اسکیزوفرنی در بیماران بالای 13 سال، اختلال دوقطبی در بیماران بالای 10 سال، افسردگی در بزرگسالان، اوتیسم در کودکان بالای 6 سال و سندرم تورت (تیک داشتن) در کودکان بالای 6 سال استفاده می‌شود. طبق مطالعات، آریپیپرازول با تثبیت کردن ترشح دوپامین، بر روی بیماران مبتلا به بیش‌فعالی نیز تأثیر می‌گذارد. برخی از پزشکان مصرف این قرص را برای درمان بیش‌فعالان کودک و بزرگسال، به‌ویژه کسانی که بدن آن‌ها با داروهای محرک‌ سازگار نیست، تجویز می‌کنند. آریپیپرازول 5 بر روی مشکلات بی‌توجهی و حواس‌پرتی افراد بیش‌فعال، اثر می‌گذارد. اما تمرکز و تأثیر بیشتر آن بر روی جنبه‌های رفتاری این افراد است.

حتما مطالعه کنید:اوتیسم چه رابطه ای با اسکیزوفرنی دارد؟

نحوه مصرف آریپیپرازول 5

قبل از شروع مصرف، راهنمای دارویی موجود در داخل جعبه قرص را بخوانید؛ زیرا ممکن است اطلاعات جدیدی به آن‌ها اضافه شده باشند. اما این راهنما نمی‌تواند جایگزین توصیه‌های پزشک شود، چون‌که او دیدگاهی جامع از تاریخچه پزشکی شما و دیگر اختلال‌ها دارد. اگر سؤالی دارید، قبل از شروع مصرف دارو از پزشک یا داروساز خود بپرسید.

این قرص باید به‌درستی و به‌انداره مصرف شود. اگر با دوز پایین شروع نشود موجب افزایش وزن می‌شود. دوزهای مختلف آن مانند 5 یا 10 میلی‌گرم در دسترس هستند. حتی می‌توانید برای اطمینان از مصرف به‌اندازه دارو، آن را مانند پودر در مقدار معینی آب حل کرده و استفاده کنید. این دارو به شکل قرص و مایع در بازار موجود است. با شروع کردن از دوز کم، می‌توانید تغییرات اشتها و افزایش وزن خود را زیر نظر داشته باشید.

مطالعه بیشتر:تنظیم دوز داروی بیش فعالی چگونه است؟

برای کودکان بیش‌فعال، خوردن صبحانه و شام مفصل (حتی دیروقت) قبل از مصرف دارو الزامی است. از طرفی در این مواقع، نگران میزان کالری مصرفی آن‌ها نباشید و خوردن بستنی، سیب زمینی سرخ‌کرده، و دیگر مواد غذایی پرکالری را برای آن‌ها قدغن نکنید. اما برای هیدراته نگه داشتن بدن‌شان، باید نوشیدن آب کافی در خانه یا مدرسه را برای آن‌ها اجباری کنید.

تأثیر داروی آریپیپرازول بر افراد بیش فعال

داروی آریپیپرازول می‌تواند به مدیریت برخی چالش‌های رفتاری در کودکان دارای نیازهای ویژه، ازجمله کودکان مبتلا به ADHD، کمک کند. این دارو ممکن است در موارد زیر مؤثر باشد:

• کنترل تحریک‌پذیری: آریپیپرازول می‌تواند به کاهش تحریک‌پذیری شدید و فوران‌های خشم کمک کرده و مدیریت احساسات را برای کودکان آسان‌تر کند.
• مدیریت پرخاشگری: این دارو برای برخی از کودکان که با پرخاشگری درگیر هستند، مؤثر است و می‌تواند به کنترل این احساسات و رفتارها کمک کند.
• بهبود تمرکز: کودکانی که در توجه و تمرکز مشکل دارند (مانند مبتلایان به بیش فعالی) ممکن است با کمک این دارو راحت‌تر تمرکز کنند.
• کاهش رفتارهای تکراری: آریپیپرازول ممکن است به کاهش رفتارهای تکراری و کلیشه‌ای کمک کند و به کودک در کنترل اعمال خود یاری برساند.
• تثبیت خلق‌وخو: این دارو می‌تواند نوسانات خلقی را کاهش دهد و باعث ثبات بیشتر خلق‌وخوی کودک شود.
• کاهش اضطراب: آریپیپرازول ممکن است علائم اضطراب را کاهش دهد، که این امر باعث می‌شود تعاملات اجتماعی و فعالیت‌های روزمره برای کودک راحت‌تر باشد.

در نظر گرفتن داروی آریپیپرازول توسط پزشکان با همکاری نزدیک والدین صورت می‌گیرد تا فواید احتمالی آن در برابر عوارض جانبی احتمالی سنجیده شوند.

عوارض جانبی آریپیپرازول 5

شایع‌ترین عوارض جانبی این قرص به تفکیک سن به شرح زیر هستند:

• کودکان و نوجوانان (سن 10 تا 17 سال): خواب‌آلودگی، سردرد، استفراغ، خستگی، تغییر در اشتها، افزایش بزاق، بی‌خوابی، حالت تهوع، گرفتگی بینی، افزایش وزن، حرکات کنترل‌نشده و سفتی عضلات
• بزرگسالان: تهوع، استفراغ، یبوست، سردرد، تاری دید، بیماری دستگاه تنفسی فوقانی، سرگیجه، اضطراب، بی‌خوابی و بی‌قراری
• افراد مسن: خطر مرگ ناشی از سکته مغزی

اکنون به دیگر عوارض جانبی این دارو که کمتر از موارد بالا دیده می‌شوند، می‌پردازیم:

• عوارض رفتاری: آریپیپرازول می‌تواند خطر خودکشی و افکار خودکشی را به‌خصوص در روزهای اول درمان، افزایش دهد. هرگونه تغییر ناگهانی در خلق و خو، ازجمله افسردگی، اضطراب، بی‌قراری، وحشت، تحریک‌پذیری، هیجان یا پرخاشگری را به پزشک خود گزارش دهید.
• اختلال در انجام کارها: مصرف آریپیپرازول ممکن است توانایی شما در رانندگی، کار با ماشین‌آلات یا انجام سایر کارهای اساسی را مختل کند. این عارضه جانبی معمولاً با گذشت زمان از بین می‌رود. اما درصورت آزاردهنده شدن یا از بین نرفتن آن‌ها، با پزشک خود صحبت کنید.
• سندرم نورولپتیک (NMS): این دارو گاهی خطر ابتلا به این سندروم بدخیم را در بیمار افزایش می‌دهد. این سندروم، نادر اما جدی است که می‌تواند باعث سکته مغزی و مرگ شود. تب بالا، عرق، سفت شدن ماهیچه‌ها، گیجی یا تغییر در تنفس و ضربان قلب، علائم هشدار‌دهنده این بیماری هستند و هنگام بروز آن‌ها باید فوراً به بیمارستان مراجعه کنید.
• دیابت: درصورت داشتن دیابت یا قند خون، به پزشک خود اطلاع دهید. در مواردی، مصرف آریپیپرازول قند خون را افزایش می‌دهد و درصورت عدم درمان باعث اغما یا مرگ می‌شود. علائم هشدار‌دهنده بالا رفتن دیابت شامل تشنگی بیش‌از‌حد، تکرر ادرار، احساس گرسنگی بسیار، ضعف، خستگی یا حالت تهوع هستند. اگر بعد از مصرف دارو این موارد را تجربه کردید، با پزشک خود مشورت کنید.
• تعداد کم گلبول‌های سفید خون، تشنج، اختلالات چربی خون و نوسان دمای بدن از دیگر عوارض جانبی این دارو هستند.

در حین مصرف آریپیپرازول پزشک باید به‌طور منظم سطح چربی خون (کلسترول و تری‌گلیسیرید)، وزن و فشار خون شما را کنترل کند؛ زیرا این قرص می‌تواند باعث افزایش سطح چربی خون، افزایش وزن و ایجاد تغییرات ناگهانی در فشار خون، به‌ویژه در کودکان و نوجوانان شود.

خوشبختانه اکثر افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند هیچ یک از این عوارض جانبی را تجربه نکرده‌اند. اما اگر متوجه تغییراتی در سلامت خود شدید، با پزشک یا داروساز خود در میان بگذارید.

گزارشی از تأثیر مصرف آریپیپرازول 5

در آزمایش، تأثیر قرص آریپیپرازول را بر روی خانم بیش‌فعال 42‌ ساله با سندرم پای بی‌قرارو درمان او با این دارو شرح می‌دهیم. این خانم در برنامه‌ریزی کردن، نظم داشتن و تمیز کردن خانه مشکل داشت و هیچ‌گاه به بیش‌فعالی تشخیص داده نشده بود. او یک سال قبل از تشخیص، دچار خارش و احساس خزیدن چیزی در پاهایش شده و پزشکش مصرف داروی کلونازپام را تجویز کرده بود. با رژیم درمانی، این احساس او کاهش یافته بود. اما هم‌چنان با مشکلاتی مانند بی‌نظمی و اختلال حواس مواجه بود.

پس از تشخیص بیش‌فعال بودن این خانم، درمان او با آریپیپرازول آغاز شد. از این دارو برای تثبیت کردن میزان ترشح دوپامین استفاده شد؛ زیرا یکی از دلایل احتمالی بیش‌فعالی، کمبود دوپامین در مغز است. پس از مصرف 3 میلی‌گرم آریپیپرازول در روز (صبح‌ها) به ‌مدت دو هفته علائم بیش‌فعالی بیمار، به‌طور قابل‌توجهی بهبود یافتند. اثر این دارو چشمگیر بود. بیمار به‌راحتی و بدون تعلل قادر به انجام منظم وظایف خود بود. ازسوی‌دیگر، او به‌مدت 6 هفته دچار خواب‌آلودگی‌ در طول روز شده بود. پس از تغییر دوز مصرفی دارو، مشکل خواب‌آلودگی او نیز برطرف شد. به‌عبارتی، قرص آریپیپرازول با بدن بیماران مبتلا سازگاری خوبی دارد.

طبق گزارشات، بزرگسالانی که سندروم پای بی‌قرار دارند، بیشتر از دیگر افراد به بیش‌فعالی مبتلا هستند. در گزارش بالا، آریپیپرازول با تثبیت دوپامین، هم بر روی بیش‌فعالی بیمار و هم بر روی سندرم پای بی‌قرار او تأثیر قابل‌توجهی داشت.

تداخلات دارویی آریپیپرازول

قبل از شروع به مصرف این دارو، دیگر داروهای مصرفی خود را به پزشک اعلام کنید.

داروهای تنظیم‌کننده آنزیم‌های کبد و روده، می‌توانند مقدار جذب این دارو را در بدن، افزایش یا کاهش دهند. بنابراین درصورت مصرف داروهایی مانند ایتراکونازول، فلوکستین، کاربامازپین، ریفامپین و لورازپام، ممکن است پزشکان دوز مصرفی این دارو را افزایش یا کاهش دهند.

علاوه‌بر این، مصرف تمام مکمل‌های ویتامین یا گیاهی، داروهای تجویزی و بدون نسخه، به‌ویژه داروهایی را که باعث خواب‌آلودگی می‌شوند، با داروساز یا پزشک به اشتراک بگذارید. هم‌چنین قبل از انجام هرگونه جراحی یا آزمایش، پزشک خود را از مصرف کردن این دارو مطلع کنید.

جمع‌بندی

داروی آریپیپرازول در درجه اول برای درمان علائم هسته‌ای بیش فعالی مانند بی‌توجهی یا بیش‌ فعالی طراحی نشده است. بلکه کاربرد اصلی آن، مدیریت مشکلات جانبی و رفتاری‌ای است که اغلب با این اختلال همراه هستند.

این دارو می‌تواند به کنترل علائمی مانند پرخاشگری، تحریک‌پذیری شدید، نوسانات خلقی و رفتارهای تکراری کمک کند که گاهی‌اوقات در کودکان مبتلا به ADHD دیده می‌شوند. درواقع، آریپیپرازول به‌جای تمرکز بر علائم اصلی، به بهبود کیفیت زندگی و عملکرد کلی کودک ازطریق کنترل این رفتارهای دشوار کمک می‌کند.

همیشه لازم است این دارو با دقت و تحت نظارت پزشک متخصص تجویز شود تا فواید آن در برابر عوارض جانبی احتمالی سنجیده شوند.

منابع

getgoally.com