آیا من MS دارم؟ راهنمای کامل تست ام اس در خانه

خودارزیابی ام‌اس به‌ معنی بررسی سطح انرژی، حس‌های فیزیکی، مشکلات بینایی و چنین مواردی در فرد است. با دیدن علائم ام‌اس در خانه، نمی‌توان به تشخیص دقیق و مطمئنی رسید، اما مشاهده آن‌ها، فرد مشکوک به ام‌اس را ترغیب به مراجعه به پزشک می‌کند. در این مطلب، نکته‌هایی کلیدی درباره تشخیص خانگی ام‌اس به شما ارائه می‌کنیم.

بیماری ام‌اس

بیماری تصلب متعدد سلول‌های عصبی (Multiple Sclerosis) یا به‌اختصار ام‌اس (MS) بیماری خودایمنی مزمن و پیش‌رونده‌ای است که روی سیستم عصبی مرکزی انسان تأثیر می‌گذارد.

این بیماری به میلین (Myelin) که پوشش محافظ اعصاب است، آسیب می‌رساند و باعث از دست دادن نورون‌ها می‌شود. همین فرایند منجر به درد، افسردگی، مشکلات حرکتی، بی‌اختیاری، مشکلات خواب و اختلال عملکرد جنسی می‌شود.

آیا تشخیص خانگی ام‌اس امکان‌پذیر است؟

تست ام‌اس در خانه نمی‌تواند این بیماری را به‌دقت تشخیص بدهد، اما می‌تواند در ارزیابی علائم به فرد کمک کرده و نشان دهد که چه زمانی باید به پزشک مراجعه کند.

تشخیص و درمان به‌موقع ام‌اس، پیشرفت بیماری را کند می‌کند و وضعیت کلی بیمار را بهبود می‌بخشد. پس همه افراد می‌توانند از تست ام‌اس در خانه استفاده کرده و اگر علائم آن را داشتند، به پزشک مراجعه کنند.

آشنایی با علائم ام‌اس برای کمک به تشخیص خانگی آن

تشخیص خانگی ام‌اس امکان‌پذیر نیست، اما تست ام‌اس به تشخیص علائم کمک می‌کند. پزشکان هم بر اساس علائم و ترکیب آن‌ها با آزمایش‌های تخصصی، ام‌اس را تشخیص می‌دهند.

پس ارائه فهرستی جامع از علائم و چگونگی تغییرشان با گذشت زمان، به فرد مبتلا و اطرافیانش کمک می‌کند تا تشخیص دقیق‌تر و سریع‌تری داشته باشند.

در ادامه رایج‌ترین علائم ام‌اس ذکر شده‌اند:

• سندرم علامت مجزای بالینی: سندرم علامت مجزای بالینی (Clinically Isolated Syndrome) باعث علائم عصبی می‌شود که حدود 24 ساعت یا بیشتر طول می‌کشند و بعد هم ناپدید می‌شوند. اما در بعضی‌ها، علائم ممکن است بسیار ظریف باشند و به‌تدریج ظاهر شوند. در چنین شرایطی، افراد دچار تغییر در بینایی، بی‌حسی، گزگز و ضعف می‌شوند. 
• تغییر در سطح انرژی: خستگی یکی از شایع‌ترین علائم ام‌اس است و شاید در اوایل دوره بیماری ظاهر شود.
• تغییر در حواس فیزیکی: بیماری ام‌اس به‌طور معمول باعث تغییراتی در حواس فیزیکی فرد می‌شود که به‌صورت بی‌حسی، گزگز، ضعف یا دردی غیرقابل توضیح نمایان می‌شوند.
• مشکل در بینایی: تغییر در بینایی، از نابینایی تا تاری دید، به‌طور معمول در اوایل دوره بیماری ظاهر می‌شود. این علائم ام‌اس ممکن است از بین بروند یا باقی بمانند.
• آغوش ام‌اس: آغوش ام‌اس (MS Hug) از شایع‌ترین علائم ام‌اس است. این سندرم حس محکم در آغوش گرفته شدن و سفت شدن اطراف سینه و شکم را به فرد می‌دهد.
• تغییرات در عملکرد مغز: افراد مبتلا به ام‌اس ممکن است به مه مغزی، حواس‌پرتی، افسردگی یا احساس کندی دچار شوند. چه‌بسا در انجام کارهای اولیه خودشان هم مشکل داشته باشند.
• اختلال عملکرد روده و مثانه: با پیشرفت ام‌اس، بعضی‌ها دچار بی‌اختیاری مثانه، روده یا هر دوی این اندام‌ها می‌شوند. این مشکل، از ادرار جزئی تا ناتوانی کامل در کنترل روده و مثانه متغیر است.
• اختلال عملکرد جنسی: فرد مبتلا به ام‌اس ممکن است حین رابطه جنسی، درد داشته باشد. مشکل در انزال، مشکل در ارگاسم یا تغییر در احساسات جنسی از سایر علائم ام‌اس هستند.
• تغییر علائم ام‌اس در طول زمان: علائم ام‌اس با گذشت زمان تغییر می‌کنند و تکامل می‌یابند. شاید از بین بروند و برگردند، یا علامت یا گروهی از علائم، جایگزین گروه دیگری شوند.
• مشکل در راه رفتن و حفظ تعادل: فرد مبتلا به بیماری ام‌اس ممکن است مدام زمین بخورد، یا احساس عدم تعادل داشته باشد. شاید هم نتواند حرکات بدنی‌اش را هماهنگ کند. بعضی‌ها دچار ضعف دست‌وپا هم می‌شوند.

مسلماً هیچ‌کدام از موارد بالا، به‌تنهایی نشان‌دهنده ام‌اس نیستند، اما اگر فردی علائم متعددی داشته باشد، احتمال ابتلا به بیماری در او بیشتر است.

بعضی از این علائم شایع‌تر هستند. برای نمونه، خیلی‌ها مدام احساس خستگی می‌کنند، اما اینکه فردی به‌طور هم‌زمان دچار خستگی، مشکلات بینایی و بی‌حسی شود، نادر است! پس در چنین شرایطی، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

سایر علائم ام‌اس 

سیستم عصبی، بیشتر فعالیت‌های بدنی را هماهنگ می‌کند. پس ام‌اس می‌تواند روی بسیاری از عملکردهای مختلف بدن تأثیر بگذارد و طیف وسیعی از علائم را ایجاد کند.

بعضی از رایج‌ترین علائم ام‌اس عبارت‌اند از:

• اختلال غیرقابل توضیح در عملکرد جنسی
• تغییر در خلق‌وخوی فرد
• دردهای بی‌دلیل در قفسه سینه یا دنده‌ها
• سفتی یا ضعف عضلات
• ناتوانی در حرف زدن یا بلعیدن
• افسردگی، حواس‌پرتی

علائم ام‌اس در مردها

بیشتر علائم ام‌اس هم در مردان و هم زنان دیده می‌شوند، اما بعضی علائم، مانند اختلال در نعوظ و انزال، مختص مردان هستند.

مردان بیشتر به مشکلات حرکتی، مانند مشکل در حفظ تعادل یا راه رفتن دچار می‌شوند. پیشرفت سریع نوع عودکننده فروکش‌کننده ام‌اس (Relapsing-Remitting MS) هم در مردان شایع‌تر است.

علائم ام‌اس در زن‌ها

ام‌اس در زنان شایع‌تر از مردان است. احتمال بروز علائم چشمی، مانند التهاب عصب بینایی (Optic Neuritis) هم در زنان بیشتر از مردان است.

ام‌اس روی سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد، اما ممکن است بر عملکرد جنسی هم تأثیر بگذارد. این امر بر توانایی فرد برای آمادگی، احساس برانگیختگی یا ارگاسم هم تأثیر خواهد گذاشت.

در مطالعه‌ای که سال 2018 انجام شد، زنان مبتلا به این بیماری، قاعدگی‌های نامنظم‌تر و علائم سندرم پیش از قاعدگی بیشتری نسبت به سایر زنان داشتند.

تست ام‌اس در خانه چگونه است؟

انجام تست ام‌اس در خانه امکان‌پذیر نیست و برای تشخیص دقیق به متخصصان و تجهیزات پزشکی نیاز است. بااین‌حال بیمار می‌تواند با ثبت علائم به پزشک کمک کند تا بیماری را راحت‌تر تشخیص دهد. بنابراین اگر فکر می‌کنید مبتلا به ام‌اس یا بیماری دیگری هستید، موارد زیر را یادداشت کنید:

• علائم و زمان وقوع آن‌ها
• زمانی که برای اولین بار متوجه علائم شدید
• فراوانی و شدت علائم
• هر علامتی که در طول زمان تغییر می‌کند
• عوامل یا فعالیت‌هایی که باعث بهتر یا بدتر شدن علائم شما می‌شوند
• علائمی که بر کیفیت زندگی یا فعالیت‌های روزانه شما تأثیر می‌گذارند

ارائه این اطلاعات به پزشک مفید است. همچنین هنگام مراجعه به پزشک اطلاعات زیر را همراه داشته باشید:

• سابقه پزشکی خود
• سابقه پزشکی افراد خانواده 
• داروها یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید

تشخیص ام‌اس توسط پزشک

پزشکان برای تشخیص ام‌اس چه می‌کنند؟ آن‌ها سابقه پزشکی فرد را بررسی می‌کنند و آزمایش‌های مختلف زیر را انجام می‌دهند:

• آزمایش‌هایی برای رد سایر بیماری‌ها و مشکلات پزشکی احتمالی مانند بررسی آسیب‌ها با اشعه ایکس
• معاینه عصبی برای بررسی علائم و مناطق احتمالی آسیب‌دیده عصبی
• آزمایش ام‌آرآی (MRI) برای بررسی آسیب سیستم عصبی
• ایجاد سوراخی در کمر برای جست‌وجوی علائم ام‌اس در مایع مغزی نخاعی

اگر پزشک بر اساس علائم فردی به ام‌اس مشکوک شود، آزمایش‌های مذکور را انجام می‌دهد و تغییرات علائم فرد را در طول زمان بررسی می‌کند.

معیارهای تشخیص خانگی ام‌اس و همین‌طور تشخیص دقیق آن از سوی پزشک، مستلزم آن است که فرد علائم ام‌اس را داشته باشد و حداقل دو مورد از موارد زیر هم در او پیدا شوند:

• علائم بیماری در مایع مغزی نخاعی 
• بیش از یک ضایعه در ناحیه جمجمه
• بیش از دو ضایعه در ناحیه ستون فقرات

حدود 85 درصد افراد مبتلا به ام‌اس در ابتدا نوع عودکننده بیماری را دارند، یعنی ممکن است علائم بیماری در آن‌ها بهبود یابند و سپس بدتر شوند.

آیا لازم است بعد از تست ام‌اس در خانه به پزشک مراجعه کنم؟

بعد از تست ام‌اس در خانه و خودارزیابی ام‌اس، اگر با شرایط زیر مواجه شدید، به پزشک مراجعه کنید:

• چند مورد از علائم ام‌اس را دارید
• علائم عصبی دیگری دارید، ولی از علت آن مطمئن نیستید
• علائم شما مدام بدتر می‌شوند یا واکنش مثبتی به درمان نشان نمی‌دهید
• دچار عوارض جانبی دارویی می‌شوید
• بعد از تشخیص خانگی ام‌اس که هنوز تأیید نشده است، علائم عصبی‌ شما بدتر می‌شوند

  بیشتر بخوانید: بیماری ام اس چه تأثیری بر زندگی زناشویی می‌گذارد؟ راهنمای ام اس و ازدواج

کلام آخر

شاید شنیدن نام ام‌اس نگران‌تان کند، اما واقعیت آن است که بسیاری از بیماری‌های رایج، ممکن است علائمی شبیه ام‌اس داشته باشند. پس داشتن تنها یک علامت، به‌معنای ابتلای فرد به این بیماری نیست.

توصیه می‌شود طبق آموزه‌های این مقاله بلاگ رسش، تست ام‌اس در خانه را انجام بدهید. اگر چند نشانه را با هم داشتید، برای معاینه و آزمایش تخصصی‌تر، به پزشک مراجعه کنید.

اگر تجربه‌ای از مواجهه با بیماری ام‌اس یا تشخیص خانگی ام‌اس دارید، لطفاً زیر همین پست، با ما و سایر خوانندگان بلاگ رسش در میان بگذارید. مسلماً به‌اشتراک‌گذاری تجربه‌ها، می‌تواند چراغ راه کسانی باشد که به ام‌اس مبتلا شده‌اند، یا بیماری دیگری دارند و علائم ام‌اس را در خودشان دیده‌اند.

منابع

healthgrades.com