20 نشانه اولیه ام اس و علائم معمول آن

افراد مبتلا به ام‌اس (مولتیپل اسکلروزیس) معمولاً اولین علائم خود را بین 20 تا 40سالگی نشان می‌دهند. این علائم معمولاً بهبود می‌یابند، اما دوباره عود می‌کنند. درواقع برخی از علائم این بیماری موقتی بوده و برخی دیگر دائمی هستند.

علائم ام‌اس در افراد مبتلا کاملاً شبیه به هم نیستند. گاهی بیماران می‌توانند تنها یک علامت خاص داشته و طی ماه‌ها یا سال‌های بعد علامت دیگری نداشته باشند. ازطرفی این عارضه می‌تواند فقط یک‌بار اتفاق بیفتد و هرگز دوباره عود نکند. در برخی موارد، علائم فرد بیمار در عرض چند هفته یا چند ماه رو به وخامت می‌روند.
وجود هر نشانه‌ای از بیماری ام‌اس در خود را به‌دقت پیگیری کنید. این کار برای کنترل بیماری و میزان مؤثر بودن درمان، به پزشک کمک می‌کند.

سندروم جداشده بالینی (CIS)

در بسیاری از افراد، بین مشاهده اولین علائم و ابتلای کامل آن‌ها به ام‌اس فاصله وجود دارد. پزشکان به این مرحله سندرم جداشده بالینی (CIS) می‌گویند و معمولاً 24 ساعت طول می‌کشد. در این حالت، سیستم ایمنی بدن به میلین (غلاف محافظ سلول‌های عصبی در مغز و ستون فقرات) خود حمله می‌کند. پزشکان این حالت را دمیلیناسیون می‌نامند. دمیلیناسیون باعث ایجاد اسکار یا ضایعاتی می‌شود که انتقال سیگنال‌ها بین مغز و بدن را دشوارتر می‌کنند. به‌طورکلی این سندروم به دو نوع مختلف وجود دارد:

• نوع تک‌کانونی: در این نوع، بیمار تنها یک علامت دارد.
•  نوع چندکانونی: در این حالت، فرد مبتلا بیش از یک علامت دارد.

ازسوی‌دیگر، این سندروم با علائم زیادی همراه است. شایع‌ترین علائم آن عبارت‌اند از:

نوریت بینایی

نوریت بینایی به عصب متصل‌کننده چشم به مغز آسیب می‌رساند و معمولاً فقط یک چشم را درگیر می‌کند. در موارد نادر، هر دو چشم آسیب می‌بینند و دچار تاری دید، کدر دیدن رنگ‌ها و درد چشم مخصوصاً هنگام حرکت دادن آن می‌شوند.

بی‌حسی و احساس گزگز

این حالت معمولاً پاهای افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و زمانی که سر یا گردن خود را حرکت می‌دهند، مانند شوک الکتریکی عمل می‌کند. گاهی این احساس می‌تواند به سمت ستون فقرات، بازوها یا پاهای آن‌ها نیز پیشروی کند. بی‌حسی (اغلب در صورت) و مورمور شدن نیز از دیگر نشانه‌های این حالت هستند.
همه کسانی که این سندروم را تجربه می‌کنند، به ام‌اس مبتلا نمی‌شوند. درصورتی که مغز فرد به‌دلیل از دست دادن میلین، آسیب دیده باشد، احتمال بیشتری برای ابتلای او به ام‌اس وجود دارد. اما اگر علائم دیگری از این سندروم یا سایر علائم ام‌اس را داشتید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک با آزمایش ام‌آرآی از مغز شما عکس می‌گیرد تا وجود این بیماری را در شما بررسی کند.

علائم اولیه ام‌اس

علائم اولیه ام‌اس به‌دلیل آسیب مداوم به غلاف میلین به وجود می‌آیند. بااینکه این علائم خوشایند نیستند، پزشک متخصص می‌تواند بیشتر آن‌ها را با دارو، توانبخشی و سایر روش‌ها درمان کند تا افراد مبتلا علائم‌شان را تحت کنترل خود داشته باشند. شایع‌ترین علائم اولیه ام‌اس عبارت‌اند از:

مشکلات مثانه و روده

ادرار بیشتر، دستشویی رفتن و مشکل در تخلیه کامل مثانه، از نشانه‌های این عارضه هستند. اختلال در عملکرد روده نیز در فرد بیمار به چشم می‌خورد.

عدم هماهنگی و تعادل

سختی در راه رفتن از نشانه‌های بارز ام‌اس است. مشکل در راه رفتن، سختی در حفظ تعادل و تغییر در راه رفتن از دیگر علائم این بیماری هستند.

گیجی

در این حالت افراد احتمالاً احساس سبکی در سر خود دارند. برای مثال، احساس می‌کنند اتاق در حال چرخش است.

افسردگی و تغییرات عاطفی

پذیرش مبتلا بودن به ام‌اس برای افراد بیمار دشوار است. دشواری آن‌ها با فهمیدن عوارض جسمی و ناشناخته بودن این بیماری بیشتر خواهد شد. درواقع ترس از ناشناخته‌ها می‌تواند افراد را مضطراب کند. به‌علاوه، ام‌اس به رشته‌های عصبی مغز آسیب می‌رساند و این امر می‌تواند بر احساسات بیمار تأثیر بگذارد. ازطرفی داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها که برای درمان ام‌اس استفاده می‌شوند نیز می‌توانند چنین حالتی را در بیماران ایجاد کنند.

مشکلات بینایی

اولین علامت ام‌اس در یک‌چهارم از موارد،‌ مشکلات بینایی است. بیمار ممکن است مشکلات زیر را تجربه کند:

• از دست دادن موقت بینایی در چشم آسیب‌دیده که معمولاً روزها تا هفته‌ها طول می‌کشد
• کوررنگی
• درد چشم که معمولاً هنگام حرکت دادن چشم بدتر می‌شود
• فلاش نور هنگام حرکت چشم
• دیپلوپیا (دوبینی)
• نوریت اپتیک (التهاب عصب بینایی)
• نیستاگموس (حرکات غیرارادی چشم که باعث می‌شود بیمار تصور کند اجسام ثابت در حال پریدن هستند)

خستگی

گاهی ام‌اس با احساس خستگی زیاد همراه است. این حالت اغلب در بعدازظهرها ظاهر شده و باعث ضعف عضلات، کندی تفکر یا خواب‌آلودگی می‌شود و ارتباطی با میزان کاری که فرد انجام می‌دهد، ندارد. برخی از افراد مبتلا به ام‌اس حتی پس از داشتن خوابی خوب و کافی نیز احساس خستگی می‌کنند.

اختلالات گرما

گاهی‌اوقات بیمار مبتلا به ام‌اس در حین گرم کردن در ورزش احساس گرما می‌کند. اما این احساس در او با احساس خستگی و ضعف در کنترل برخی از قسمت‌های بدن مانند پاها همراه است. با استراحت و خنک کردن ممکن است این علائم از بین بروند.

اسپاسم‌های عضلانی

اسپاسم‌های عضلانی معمولاً بر عضلات پا تأثیر می‌گذارند. آن‌ها تقریباً در نیمی از افراد مبتلا به ام‌اس به‌عنوان علامت اولیه مشاهده می‌شوند. این اسپاسم‌ها همچنین در افراد مبتلا به ام‌اس پیشرونده تأثیر بیشتری دارند. گاهی آن‌ها به‌صورت سفتی خفیف یا گرفتگی‌های شدید و دردناک ظاهر می‌شوند.

مشکلات جنسی

مشکلات جنسی ناشی از ام‌اس، به‌صورت خشکی واژن در زنان و مشکلات نعوظ در مردان به وجود می‌آیند. برخی از مردان و زنان بیمار میل جنسی کمتری داشته یا در رسیدن به ارگاسم مشکل دارند.

اختلال در تکلم

ام‌اس می‌تواند باعث مکث طولانی بین کلمات، گفتار نامفهوم یا صدای گرفته در افراد مبتلا شود. به‌علاوه، با پیشرفت بیماری مشکلات بلع نیز بروز می‌کنند.

اختلال در تفکر

گاهی‌اوقات تمرکز کردن برای افراد سخت است. شاید این نشانه به‌معنای کند شدن سرعت تفکر، توجه و تمرکز ضعیف یا حافظه مبهم باشد. برخی از افراد در انجام کارهای روزانه خود نیز مشکل دارند، اما این حالت در بیماران خیلی‌ کم اتفاق میفتد. به‌عبارتی، ام‌اس معمولاً هوش یا توانایی افراد را برای خواندن و درک مکالمه تغییر نمی‌دهد.

لرزش

لرزش در حدود نیمی از افراد مبتلا به ام‌اس به چشم می‌خورد. گاهی این لرزش‌ها جزئی بوده اما در برخی موارد، شدید هستند و انجام فعالیت‌های روزمره را برای آن‌ها سخت می‌کنند.

احساسات غیرمعمول

علاوه بر احساس سوزن‌سوزن شدن ممکن است خارش شدید، سوزش، دردهای عمقی یا سطحی نیز در فرد بیمار ظاهر شوند. به‌علاوه، در اطراف دنده‌ها یا بالای شکم احساس سفتی نیز مشاهده می‌شود. پزشکان این علائم ناراحت‌کننده را دیس‌استزی می‌نامند.

 حتما مطالعه کنید : علائم ام اس خفیف چیست

علائم ثانویه ام‌اس

برخی از علائم دیگر ام‌اس به‌دلیل میلین آسیب‌دیده بروز نمی‌کنند. درواقع آن‌ها توسط علائم اولیه این بیماری به وجود می‌آیند. به‌طور مثال، عدم توانایی در تخلیه مثانه می‌تواند منجر به عفونت مثانه شود.
مشکل در راه رفتن و خستگی مفرط که از علائم اولیه ام‌اس هستند. این علائم می‌توانند بر قدرت عضلانی و تراکم استخوان بیمار تأثیر بگذارند و تنفس او را کم‌عمق کنند.
پزشکان معمولاً علائم ثانویه ام‌اس را درمان می‌کنند، اما هدف آن‌ها این است که با درمان علائم اولیه از بروز آن‌ها جلوگیری کنند.

سایر علائم ام‌اس

فرد مبتلا به ام‌اس با مشکلات اجتماعی، روانی و شغلی مواجه است. برای مثال، اگر ام‌اس راه رفتن یا رانندگی را برای شما سخت کند، ممکن است نتوانید کار خود را به‌خوبی انجام دهید.

حتما مطالعه کنید : تفاوت ام اس و ای ال اس (مقایسه ALS با ام اس و پارکینسون)

بیرون رفتن و صحبت کردن با مردم در مورد بیماری مزمن خود سخت است. بنابراین شاید فرد بیمار نتواند مانند گذشته اجتماعی باشد.
افسردگی از نشانه‌های دیگر این عارضه است که بر مغز و زندگی بیمار تأثیر به‌سزایی می‌گذارد.
ازآنجایی‌که ام‌اس بیماری بسیار متفاوتی است، نباید خود را با سایر افراد مبتلا به آن مقایسه کنید. درواقع علائم هر فرد با فرد دیگر فرق دارند.
بیشتر بیماران مبتلا به ام‌اس قادر به مدیریت علائم‌شان هستند و می‌توانند به زندگی کامل و فعال خود ادامه دهند.

علائمی که کمتر دیده می‌شوند

تمام افراد مبتلا به ام‌اس دارای علائم یکسانی نیستند. بلکه علائم در افراد مختلف به ‌شکل‌های متفاوتی بروز می‌کنند و گاهی در طول عود یا حملات ظاهر می‌شوند. در ادامه به توضیح علائمی می‌پردازیم که در افراد مبتلا به ام‌اس کمتر دیده می‌شوند:

کاهش حس چشایی

تحقیقات نشان می‌دهند تقریباً یک‌چهارم افراد مبتلا به ام‌اس با کاهش حس چشایی مواجه می‌شوند.

مشکلات تنفسی

مشکلات تنفسی به‌خاطر ضعیف شدن بیش‌ازحد عضلات قفسه سینه در افراد مبتلا به ام‌اس رخ می‌دهند.

از دست دادن شنوایی

حدود 6 درصد از افراد مبتلا به ام‌اس از اختلال شنوایی رنج می‌برند. در موارد بسیار نادر، کاهش شنوایی به‌عنوان اولین علامت بیماری گزارش شده است.

اختلال دوقطبی 

نوسانات خلقی متناوب بین شیدایی و افسردگی که به‌عنوان اختلال دوقطبی شناخته می‌شوند، در افراد مبتلا به ام‌اس بیشتر از جوامع دیگر اتفاق میفتند.

خشکی دهان 

خشکی دهان در ام‌اس معمولاً به عوارض جانبی داروها مربوط می‌شود.

مقایسه علائم ام‌اس در زنان و مردان

به‌طور کلی، ام‌اس در زنان بسیار شایع‌تر از مردان است. دلایل این امر هنوز به‌صورت دقیق مشخص نیستند، اما تحقیقات نشان می‌دهند به فاکتورهای ژنتیکی و عوامل محیطی مربوط می‌شوند.

در جدول زیر علائم رایج ام‌اس در مردان و زنان ذکر شده‌اند:

عوارض ام‌اس

گاهی افراد مبتلا به ام‌اس دچار عوارض زیر می‌شوند:

•  سفتی یا اسپاسم عضلانی
•  ضعف یا فلج شدید (اغلب در پاها)
•  مشکلات مثانه، روده یا عملکرد جنسی
•  اختلالات شناختی (فراموشی یا مشکل در تکلم)
•  مشکلات اخلاقی (افسردگی، اضطراب یا نوسانات خلقی)
•  تشنج (در موارد نادر)

خدمات کلینیک توانبخشی رسش برای بیماران مبتلا به ام‌اس

بیماری ام‌اس نوعی بیماری ناشناخته و خودایمنی است که در اثر حمله سیستم ایمنی بدن به سلول‌های خودی به وجود می‌آید. علائم این بیماری در هر فرد بسیار متفاوت هستند و بیماران هرگز علائم مشابه یکدیگرندارند. خستگی، اسپاسم عضلانی و افسردگی از علائم اولیه ام‌اس هستند. در برخی موارد، بیماری ام‌اس با عوارضی ازجمله ضعف یا فلج شدید، تشنج و اختلالات شناختی همراه است. درصورت درمان علائم اولیه ام‌اس، علائم ثانویه آن بروز نمی‌کنند. یکی از خدمات کلینیک توانبخشی رسش کمک به بیماران مبتلا به ام‌اس است. بنابراین اگر فکر می‌کنید خودتان یا یکی از عزیزان‌تان دارای علائم ام‌اس هستید، به ما مراجعه کنید و از خدمات توانبخشی ما بهره‌مند شوید. 

منابع:

.nationalmssociety.org

healthline.com

mscanada.ca

nhs.uk