تشخیص ام اس با آزمایش خون و علائم نشان دهنده این بیماری

ام اس یک بیماری ویرانگر بالقوه سیستم عصبی است . دیده ام که دوستان، اقوام و آشنایان را درگیر کرده است. نقش پدرانه یکی از دوستان صمیمی ام را مختل کرده و او را از کار انداخته تا نتواند خانواده اش را حمایت کند. زن جوانی را که سال‌ها پیش با او ملاقات کرده بودم، مجبور کرده که به سختی راه برود. یکی از عزیزان فامیل من را با دو بچه کوچک روی ویلچر گذاشته و صدایش را گرفته است.

معمولاً بیماری ام‌اس ازطریق مشاهده علائم تشخیص داده می‌شود. اما پزشکان از روش‌های دیگری نیز برای تشخیص این بیماری استفاده می‌کنند.

برای رسیدن به تشخیص ام اس، پزشک در ابتدا برای تشخیص ام‌اس به بررسی علائم، سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی بیمار می‌پردازد. او در طول معاینه موارد زیر را بررسی می‌کند:

• آسیب در دو ناحیه مجزا از سیستم عصبی مرکزی
• قسمت های آسیب دیده در دو قسمت مختلف به طور همزمان
• تمام تشخیص های احتمالی دیگر رد شوند

پزشک شما در طول معاینه سؤالات زیادی درمورد مشکلات و علائم سلامتی شما در حال حاضر و در گذشته از شما خواهد پرسید. او همچنین به معاینه تغییرات یا ضعف در حرکات چشم، هماهنگی پاها یا دست‌ها، تعادل، گفتار یا رفلکس‌های شما می‌پردازد.
همه این‌ها به متخصص مغز و اعصاب شما تصویر بهتری از مشکلات موجود در مغز یا نخاع شما می‌دهد. همچنین ممکن است پزشک بیماری دیگری را پس از بررسی علائم شما شناسایی کند که ام‌اس نیست.
درحالی‌که متخصص مغز و اعصاب ممکن است در این مرحله به شدت به ام‌اس مشکوک باشد، اما تا زمانی که نتایج آزمایشات دیگر تأیید نکند که این بیماری ام‌اس است، نمی‌تواند به‌طور دقیق تشخیص انجام دهد و ممکن است تست های زیر را نیز درخواست کند.

آزمایشات خون

آزمایش خون اغلب روشی موثر برای حذف یا تأیید سایر تشخیص ها است. آزمایش خون می تواند به پزشک کمک کند تا سایر بیماری هایی را که باعث ایجاد برخی از علائم مشابه ام اس می شوند، رد کند. این امر پزشک شما را یک قدم به تشخیص دقیق نزدیکتر می کند.
از آنجایی که علائم می آیند و می روند و هیچ آزمایشی وجود ندارد که تشخیص قطعی را ارائه دهد، تشخیص ام اس ممکن است زمان زیادی طول بکشد. با اینکه انتظار ممکن است خسته کننده باشد، اما هر تست به حذف یا تأیید سایر علل بالقوه علائم شما کمک می کند.

حتما مطالعه کنید: علائم ام اس خفیف چیست و و راه های درمان آن

اسکن ام آر آی

ام آر آی بدون درد و غیر تهاجمی است و می تواند تصاویر دقیقی تولید کند. MRI که هم با کنتراست رنگی و هم بدون آن انجام می شود، می تواند ضایعات روی مغز و نخاع را شناسایی کند. تصاویر می توانند نشان دهند که ضایعات قدیمی یا جدید بوده یا در حال حاضر فعال هستند یا خیر. علاوه بر تشخیص، MRI می تواند به نظارت بر پیشرفت بیماری کمک کند.

نمونه برداری مایع نخاعی

اگرچه پونکسیون کمری نمی تواند ام اس را رد یا تایید کند، اما می تواند به تشخیص آن کمک کند. مایع نخاعی از سوزنی که بین استخوان‌های پایین ستون فقرات شما وارد می‌شود، به دست می‌آید.

در افراد مبتلا به ام اس، مایع نخاعی گاهی اوقات حاوی سطوح بالایی از آنتی بادی های IgG یا پروتئین هایی به نام باندهای اولیگوکلونال است که می تواند ناشی از برخی بیماری های دیگر نیز باشد. در حدود 5 تا 10 درصد از افراد مبتلا به ام اس هیچ چیز غیر طبیعی در مایع نخاعی آنها وجود ندارد.

تست های پتانسیل برانگیخته

این تست شامل خیره شدن به صفحه ای با الگوی شطرنجی متناوب است.
این تست نشان می دهد که چگونه فعالیت الکتریکی در مغز به تحریک خارجی مانند منظره یا صدا پاسخ می دهد و اینکه آیا هیچ گونه اختلالی در مسیرهای عصب بینایی شما وجود دارد یا خیر.

انواع مختلفی از تست های پتانسیل برانگیخته (EP) وجود دارد. تست های پتانسیل برانگیخته بصری (VEP) رایج ترین آنها هستند.

حتما بخوانید: تست خانگی ام اس

معاینه چشم

برای بسیاری از افراد، مشکلات بینایی ممکن است اولین نشانه ام اس باشد. این معمولاً می‌تواند به‌عنوان نوریت اپتیک، که التهاب عصب بینایی است، ظاهر شود که می‌تواند باعث تاری دید، تیرگی رنگ‌ها، درد در چشم‌ها، نقاط کور و حساسیت کنتراست شود.

از دیگر مشکلات مرتبط با ام اس می توان به دوبینی و حرکات غیر ارادی چشم اشاره کرد. هر فردی که با این نوع علائم مراجعه می کند باید به چشم پزشک، متخصص مغز و اعصاب یا نوروپتالمولوژیست مراجعه کند تا مشخص شود که آیا علت آن می تواند ام اس باشد یا خیر.

حتما مطالعه کنید: آیا می دانید عمر بیماران ام اس چقدر است ؟

آزمایش تشخیص ام اس

امروزه، بسیاری از افراد مبتلا به ام اس می دانند که داروهای جدید می تواند پیشرفت بیماری آنها را کاهش دهد اما هنوز رازهای زیادی در مورد علت این اختلال باقی مانده است و هیچ کس نمی داند چگونه باید از آن پیشگیری یا آن را درمان کرد. حدود یک دهه پیش، یک کارآفرین فناوری به نام آرت ملور، که در سال 2000 به بیماری ام اس مبتلا شد، سازمانی به نام پروژه درمان تسریع شده در شهر والتام ماساچوست را تأسیس کرد تا از طریق همکاری بیشتر بین دانشمندان به سرعت پیشرفت در حل این معماها کمک کند. در یکی از تلاش‌های خود، مخزنی از هزاران نمونه خون از بیمارانی که به هر یک از 10 کلینیک ایالات متحده مراجعه کرده بودند، نگهداری می‌کند. نمونه ها در اختیار هر کسی قرار می گیرد که مایل باشد داده های خود را با پروژه به اشتراک بگذارد. دانشمندان از این نمونه ها در بیش از 70 مطالعه مختلف در مورد علل ام اس و نحوه تشخیص و درمان آن استفاده کرده اند.

تعدادی از این آزمایش‌ها شامل تلاش برای شناسایی نشانه‌های مولکولی بیماری در خون، به امید ایجاد یک آزمایش خون ساده برای تشخیص این اختلال است. چنین آزمایشی ممکن است زمان و هزینه تشخیص ام اس را کاهش دهد. ابزار اصلی برای تشخیص ام اس امروزه تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) است که می تواند التهاب را در مشخصه های مغزی این اختلال نشان دهد. (بیشتر مردم بر این باورند که مولتیپل اسکلروزیس یک اختلال خودایمنی است - محصول یک پاسخ ایمنی ناهنجار که علیه اعصاب خود بدن اتفاق می افتد.) اما MRI گران است. قطعی هم نیست. گاهی اوقات لکه ای که در اسکن مغز شبیه ام اس است به دلیل بیماری دیگری مانند دیابت ایجاد می شود. برعکس آن هم صدق می کند، طبیعی بودن ام آر آی، این اختلال را رد نمی کند. اغلب اوقات پزشک مجبور است اسکن را تکرار کند و حتی صبر کند تا علائم بیشتری ظاهر شود که تشخیص را گاهی برای سالها به تاخیر می اندازد.

پزشکان همچنین ممکن است نمونه برداری از مغز استخوان انجام دهند، که در آن از مایع مغزی نخاعی نمونه برداری می کنند و آن را برای وجود پروتئین سیستم ایمنی که نباید وجود داشته باشد، بررسی می کنند. آزمایش‌های الکتریکی عملکرد عصبی می‌تواند نکات بیشتری مبنی بر وجود ام‌اس ارائه دهد. اما این آزمایش‌ها نیز بی‌خطا نیستند و نمونه برداری مغز استخوان نیز تهاجمی است. توماس ام. آون، زیست شناس مولکولی در دانشکده پزشکی دانشگاه وندربیلت، می گوید: "برای یک بیماری خودایمنی، هیچ آزمایشی خاص یا دقیقی وجود ندارد، بنابراین برای تشخیص باید سعی کنید یک آزمایش بسازید."

می‌گوید برای ساختن آن، پزشکان دوست داند از آزمایش خون استفاده کنند، زیرا خون‌گیری، سریع، ارزان و نسبتاً غیرتهاجمی است. برای ایجاد مبنایی برای چنین آزمایشی، آون و همکارانش از نمونه‌هایی از پروژه درمان تسریع شده استفاده کردند تا به دنبال تفاوت‌های سیستماتیک بین خون افراد مبتلا و افراد بدون این بیماری باشند. تیم آون نمونه‌ها را تجزیه و تحلیل کردند و یک الگو استخراج کردند. دانشمندان تفاوت های قابل تشخیصی را بین الگوی تشکیل شده توسط مجموعه ای از 31 ژن در بیماران ام اس و همان مجموعه از افراد بدون بیماری مشاهده کردند.

حتما مطالعه کنید: با علائم ام اس بیشتر آشنا شوید

نتایج نشان می‌دهد که پزشکان می‌توانند خون را برای بازخوانی‌های این ژن‌ها تجزیه و تحلیل کنند تا مشخص کنند که آیا فرد مبتلا به ام اس است یا خیر. کار آون تا کنون نشان می دهد که این آزمایش موارد واقعی ام اس را در بیش از 90 درصد مواقع شناسایی می کند و در رد این بیماری نیز میزان موفقیت مشابهی دارد. آون می‌گوید: «ما می‌توانیم بیماران ام‌اس را با گروه کنترل و بیماران مبتلا به سایر اختلالات عصبی مقایسه کنیم و به راحتی آنها را از هر دو جدا کنیم.»

یک آزمایش خون برای ام اس در حال حاضر به صورت تجاری در دسترس است. آزمایش موسوم به gMS®Dx که توسط شرکتی به نام Glycominds مستقر در Simi Valley، کالیفرنیا توسعه یافته است. این آزمایش آنتی بادی هایی (پروتئین های سیستم ایمنی) را که به سمت یک مولکول قند به نام آنتی ژن گلوکز GAGA4 هدایت می شوند، بررسی می کند. چنین آنتی بادی هایی در بیماران ام اس اغلب در سطوح بالایی وجود دارند. نتیجه مثبت - یعنی غلظت بالای این آنتی بادی ها - می تواند به کمک به تشخیص در بیماران مبتلا به علائم شبیه ام اس که اسکن مغز آنها کافی نیست کمک کند. بنابراین می تواند تعداد اسکن های مورد نیاز برای تصمیم گیری در مورد وجود یا عدم وجود بیماری را کاهش دهد.

کسانی که این بیماری را دارند باید در اسرع وقت داروی مناسب دریافت کنند. آون می‌گوید: «اگربتوانید افراد مبتلا به ام‌اس را زودتر درمان کنید، می‌توانید بروز ناتوانی طولانی‌مدت را به تعویق بیندازید و ممکن است روند کلی بیماری را بهتر کنید.