اختلالات دیگر علت ریزش آب دهان چیست؟
آبریزش دهان در نوزادانی که هنوز کنترل کامل دهان یا ماهیچه‌های بلع خود را ندارند قابل انتظار است، اما برای کودکان و بزرگسالان اغلب شرم‌آور است. بسیاری از افراد ممکن است حتی از صحبت درمورد این مشکل اجتناب کنند.
آبریزش میتواند به‌دلایل زیادی رخ دهد. بیشتر مردم هر چند وقت یکبار آبریزش دهان دارند. این امر بهویژه در هنگام خواب که فرد کمتر بلع دارد، شایع است. این مسئله میتواند باعث تجمع بزاق و تراوش آن از کناره‌های دهان شود.
علت‌های شایع ریزش آب دهان چیست؟
وضعیت خواب
زمانی که به پهلو یا شکم می‌خوابید ممکن است متوجه شوید بیشتر دچار آبریزش دهان می‌شوید؛ زیرا نیروی جاذبه باعث میشود آب دهان راحت‌تر از خارج شود.
در حین خواب، ماهیچه‌های شما معمولاً شل شده و این مسئله منجر به ریزش آب دهان در هنگام خوابیدن به پهلو یا روی شکم میشود.
گرفتگی بینی
احتقان بینی زمانی است که مجرای بینی شما متورم شده و با مخاط اضافی پر میشود. احتقان بینی معمولاً زمانی که دراز می‌کشید بدتر میشود. درنتیجه، ممکن است هنگام خواب از دهان خود نفس بکشید و این مسئله باعث آبریزش از دهان شود.
احتقان بینی اغلب عارضه جانبی ویروس‌های سرماخوردگی، ویروس‌های آنفولانزا یا عفونت‌های سینوسی است. اگر آلرژی داشته باشید، ممکن است پس از تنفس مواد حساسیت‌زا مانند گرد و غبار یا گرده دچار گرفتگی بینی شوید.
همچنین ممکن است به‌دلیل باردار بودن دچار احتقان شوید. احتقان بینی بارداری معمولاً در سه ماهه دوم یا سوم بارداری اتفاق میفتد. علت دقیق گرفتگی بینی در بارداری به‌طور کامل مشخص نیست، اما احتمالاً به‌دلیل تغییر هورمون‌ها و افزایش رگ‌های خونی در دوران بارداری ایجاد میشود.
علاوه بر آبریزش آب دهان در خواب، احتقان بینی می تواند باعث آبریزش بینی، گلودرد، فشار سینوسی و سرفه نیز شود.
بیماری رفلاکس معده (GERD)
بیماری ریفلاکس معده به مری باعث میشود اسید معده به سمت مری که لوله ای‌است که دهان و معده شما را به هم متصل میکند، جریان یابد. این برگشت اسید معده به داخل دهان درنهایت میتواند به بافت دهان، دندانها و مری آسیب برساند. افراد مبتلا به بیماری رفلاکس معده به احتمال زیاد بافت دهان تحریک‌شده را تجربه می‌کنند که منجر به ترشح بیشازحد بزاق و سرازیر شدن آب دهان میشود.
رفلاکس معده همچنین میتواند باعث مشکل در بلع (دیسفاژی) شود که باعث می شود احساس شود غذا در گلو گیر کرده است.
سایر علائم رفلاکس معده شامل موارد زیر هستند:
- سوزش در وسط قفسه سینه یا به سمت گلو (سوزش سر دل)
- حالت تهوع
- سرفه مزمن
- طعم ترشی در دهان
آپنه انسدادی خواب (OSA)
آپنه انسدادی خواب باعث میشود که در حین خواب به‌طور موقت تنفس متوقف شود. افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب بیشتر ازطریق دهان تنفس می‌کنند و این مسئله منجر به آبریزش بیشتر در هنگام خواب می شود. آپنه انسدادی خواب همچنین میتواند باعث تولید بیشازحد بزاق و درنتیجه، ترشح آب دهان هنگام خواب شود.
سایر علائم این اختلال عبارت‌اند از:
- خروپف با صدای بلند
- خرخرهای بلند یا نفس نفس زدن در هنگام خواب
- خواب‌آلودگی در طول روز
- تحریک‌پذیری
آپنه انسدادی خواب معمولاً به‌دلیل راه‌های هوایی باریک به‌دلیل شل شدن عضلات گلو در طول خواب و انسداد مسیر آن ایجاد میشود. افراد مبتلا به مشکلات فک، زبان‌های بزرگ و اشکال خاص دهان نیز میتوانند این اختلال را تجربه کنند.
دندان‌قروچه
دندان‌قروچه میتواند منجر به ترشح بیشازحد آب دهان شود. افرادی که دندان‌قروچه می‌کنند بیشتر ازطریق دهان نفس می‌کشند که این مسئله میتواند باعث افزایش ترشح آب دهان در هنگام خواب شود. دندان‌قروچه همچنین میتواند به دندانها آسیب برساند، که ممکن است تولید بزاق را برای محافظت از دهان در برابر عفونت افزایش دهد.
سایر علائم دندان‌قروچه عبارت‌اند از:
- سفتی یا درد فک
- سردرد
- حساسیت دندانها به سرما یا گرما
- خواب‌آلودگی در طول روز
- خواب بی‌قرار
- بیدار شدن مکرر در طول شب
علت دقیق دندان‌قروچه به خوبی مشخص نیست، اما اغلب با استرس عاطفی و آپنه خواب مرتبط است.
بیماریهای دندانی
حفره‌های موجود در دندانها میتوانند منجر به ترشح آب دهان شوند. همچنین اگر دندان یا ناحیه‌ای از بافت نرم در دهان آلوده شده باشد، ممکن است آبریزش را مشاهده کنید. بدن ممکن است درصورت وجود حفره یا عفونت در دندان در تلاش برای از بین بردن میکروب‌ها، بزاق بیشتری تولید کند.
بیماریهای عصبی
سیستم عصبی (مغز، نخاع و اعصاب) به کنترل عملکردهای بدن مانند تنفس، خلقوخو، حرکت و تفکر کمک میکند. سیستم عصبی همچنین به تحریک تولید بزاق و بلع کمک میکند.
بیماریهای عصبی یا آسیب‌های مغزی تروماتیک اغلب منجر به مشکل در بلع و تولید بیشازحد بزاق می‌شوند. درنتیجه، افراد مبتلا به بیماریهای عصبی در طول روز و شب بیشتر آبریزش دارند.
بیماریهای عصبی رایج که باعث مشکلات بلع و درنتیجه آبریزش آب دهان می‌شوند، شامل سکته مغزی، فلج مغزی و بیماری پارکینسون هستند.
سایر علائم یک بیماری عصبی میتواند شامل مشکل در صحبت کردن، حرکت، تنفس، تنظیم خلقوخو و پردازش خاطرات باشند.
عوارض جانبی داروها
برخی از داروها میتوانند به‌عنوان یک عارضه جانبی باعث ترشح بیشازحد بزاق شوند که منجر به ترشح بیشازحد آب دهان هنگام خواب می‌شوند. داروهایی که میتوانند باعث ترشح آب دهان شوند عبارت‌اند از:
- داروهای ضد دوپامینرژیک: داروهای ضد روان پریشی که برای درمان اسکیزوفرنی استفاده می‌شوند، مانند کلوزاریل (کلوزاپین) ترشح بزاق را بهویژه در طول شب افزایش می‌دهند.
- آگونیست‌های موسکارینی مستقیم: این داروها سیستم عصبی را برای درمان بیماریهای مختلف تحریک می‌کنند. درنتیجه، ترشح بزاق و آب دهان را نیز افزایش می‌دهند. این داروها شامل داروی عفونت ادراری (UTI) اورکولین (بتانکول)، گلوکوم و داروی خشکی دهان سالاژن (پیلوکارپین) و داروی سندرم شوگرنEvoxac (سویملین) هستند.
- محرک‌های غیرمستقیم موسکارینی: داروهای بیماری آلزایمر و زوال عقل مانند آریسپت (دونپزیل)، رازادین (گالانتامین) و اکسلون (ریواستیگمین) میتوانند گیرنده‌هایی را تحریک کنند که جریان بزاق را افزایش می‌دهند.
- بنزودیازپین‌ها: دسته‌ای از داروهای افسردگی که برای درمان اختلالات اضطرابی، بی‌خوابی و تشنج استفاده می‌شوند، میتوانند الگوهای بلع را تغییر دهند و منجر به ترشح بیشازحد آب دهان شوند. این داروها شامل زاناکس (آلپرازولام)، لیبریوم (کلردیازپوکساید) و والیوم (دیازپام) هستند.
سایر بیماری‌ها
سایر بیماری‌هایی که میتوانند منجر به آبریزش شوند شامل موارد زیر هستند:
- اپی گلوتیت: این عفونت باعث تورم اپی گلوت میشود، صفحه‌ای از غضروف در پشت گلو که به بلع فرد کمک میکند.
- فلج بل: این بیماری باعث ضعف خفیف تا شدید عضلات در یک طرف صورت میشود.
- سندرم گیلن باره: این اختلال خودایمنی به اعصاب سراسر بدن آسیب می‌رساند.
عوارض ناشی از آبریزش دهان
ریزش آب دهان میتواند تأثیرات پزشکی و روانی اجتماعی بر زندگی فرد داشته باشد. این مشکل میتواند در موقعیت‌های اجتماعی شرم‌آور باشد و بر عزت‌نفس فرد تأثیر بگذارد.
آبریزش شدید دهان میتواند منجر به ترک‌خوردگی، سوزش و پارگی پوست شود.
اگر فرد قادر به بلعیدن نباشد، بزاق اغلب بهصورت آبریزش دهان از بدن او خارج میشود. بااین‌حال، در موارد حاد، بزاق میتواند در گلو جمع شود که درصورت استنشاق، میتواند منجر به عفونت ریه شود که پنومونی آسپیراسیون نامیده میشود.
بهترین روش‌ها برای جلوگیری از ریزش آب دهان
درمان‌های زیر ممکن است کمک‌کننده باشد:
وضعیت خوابیدن خود را تغییر دهید
آبریزش دهان در طول خواب اتفاقی رایج است. تغیر وضعیت و خوابیدن به پشت میتواند به درمان ریزش آب دهان در بدن کمک کند. جاذبه مانع از ریزش بزاق از دهان میشود.
بالشی گوه‌ای (شیب‌دار مثلثی) میتواند به فرد کمک کند تمام شب در موقعیتی خاص بماند. بسیاری از این بالش‌ها برای خرید آنلاین در دسترس هستند.
آلرژی و مشکلات سینوسی را درمان کنید
عفونت‌های سینوسی و آلرژی میتوانند منجر به افزایش تولید بزاق و گرفتگی بینی شوند.
بسته شدن بینی باعث تنفس ازطریق دهان و خروج راحت‌تر بزاق میشود.
دارو مصرف کنید
ممکن است پزشک برای از بین بردن آبریزش دهان، بهویژه در بیماران مبتلا به بیماریهای عصبی، دارو تجویز کند.
اسکوپولامین، که به هیوسین نیز معروف است، تکانه‌های عصبی را قبل از رسیدن به غدد بزاقی متوقف میکند.
این دارو اغلب ازطریق قرارگیری یک پچ در پشت گوش منتقل میشود. این پچ به‌طور مداوم دارو را آزاد میکند و پچ معمولاً 72 ساعت باقی می‌ماند.
عوارض جانبی اسکوپولامین ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- سرگیجه
- خواب‌آلودگی
- افزایش ضربان قلب
- خشکی دهان
- خارش چشم
گلیکوپیرولات گزینه دیگری است. این دارو نیز با متوقف کردن تکانه‌های عصبی، تولید بزاق را کاهش می‌دهد، اما عوارض جانبی آن میتواند شدیدتر باشند. این عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- تحریک‌پذیری
- مشکل در ادرار کردن
- بیش فعالی
- قرمزی پوست
- کاهش تعریق
حتما مطالعه کنید : علائم ام اس خفیف چیست و راه های درمان آن
تزریق بوتاکس انجام دهید
تزریق سم بوتولینوم (بوتاکس) برای درمان آبریزش دهان در افراد مبتلا به اختلالات عصبی استفاده میشود.
پزشک بوتاکس را معمولاً با کمک تصویربرداری اولتراسوند به غدد بزاقی تزریق میکند. بوتاکس ماهیچه‌های ناحیه را فلج کرده و از عملکرد غدد بزاقی جلوگیری میکند.
اثرات تزریق به‌طور معمول حدود 6 ماه باقی می‌مانند و میتوانند تکرار شوند.
مطالعه‌ای در سال 2012 نشان داد که بیماران مبتلا به اختلالات عصبی که بوتاکس دریافت کرده بودند، کاهش قابل توجهی از آبریزش دهان را نشان دادند.
در جلسات گفتاردرمانی شرکت کنید
بسته به علت آبریزش بینی، پزشک ممکن است گفتاردرمانی را توصیه کند.
هدف بهبود پایداری فک و قدرت و تحرک زبان است. این درمان همچنین میتواند به فرد در بستن کامل لب‌ها کمک کند.
گفتاردرمانی ممکن است زمان‌بر باشد، اما بیمار میتواند تکنیک‌هایی را برای بهبود بلع و کاهش آبریزش بیاموزد.
از دستگاه دهانی استفاده کنید
دستگاه دهانی، وسیله‌ای است که برای کمک به بلع در دهان قرار می‌گیرد. این دستگاه به محل قرارگیری زبان و بستن لب‌ها کمک میکند.
هنگامی که فرد قادر باشد بلع بهتری را انجام دهد، احتمالاً آبریزش دهانش کمتر میشود.
جراحی انجام دهید
جراحی آخرین راه‌حل است و معمولاً تنها زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که بیماری عصبی زمینهای باعث ایجاد آبریزش شدید شود.
روش جراحی همچنین ممکن است برای افرادی که بعد از بی نتیجه ماندن سایر درمان‌ها دچار آبریزش شدید و مداوم می‌شوند، توصیه شود.
روش‌های جراحی ممکن است شامل برداشتن غدد بزاقی زیر زبان یا زیر فک باشد.
برای درمان آبریزش دهان در خانه چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
کودکان خردسالی که در دوره دندان درآوردن دچار آبریزش دهان هستند، ممکن است از جویدن بستنی چوبی یا سایر اشیاء سرد بهره ببرند. افرادی که آبریزش دهان مزمن دارند، میتوانند مصرف غذاهای اسیدی یا شیرین را محدود کنند؛ زیرا این مواد میتوانند تولید بزاق را افزایش دهند.
اگر آبریزش دهان مزمن درمان نشود، چه اتفاقی میفتد؟
آبریزش دهان شدید یا مزمن میتواند منجر به مشکلات سلامتی شود. به‌عنوان مثال، آبریزش بیشازحد میتواند باعث شیلیت زاویه‌ای (اختلالی پوستی که مشخصه آن زخم‌های ترک‌خورده و دردناک در گوشه‌های دهان است) شود. در برخی موارد، بزاق اضافی حتی میتواند به داخل ریه‌ها آسپیراسیون شده و باعث ذات‌الریه شود. بنابراین، بهتر است درصورت مشاهده اولین نشانه به پزشک خود مراجعه کنید.
جمع‌بندی
راه حل‌های ساده‌ای وجود دارند که میتوانند آبریزش در هنگام خواب را کاهش دهند یا از بین ببرند.
اگر فردی مشکوک به بیماری زمینهای باشد، باید ابتدا به‌دنبال تشخیص و درمان آن بیماری باشد. عدم درمان آبریزش دهان میتواند آثار منفی پزشکی و روانی زیادی به همراه داشته باشد.
تحقیقات نشان می‌دهند روش‌های مدیریت این اختلال اغلب موفق هستند.
جهت دریافت مشاوره رایگان برای درمان اختلالات مختلف و رزرو وقت می توانید با شماره های 09362020364، 02166013282 و یا شماره واتساپ 09364904632 تماس حاصل فرمایید. کلینیک رسش همیشه درکنار شما و پاسخگوی شماست.
منابع
سوالات متداول
بله، آبریزش دهان ناگهانی میتواند نشانه سکته مغزی باشد؛ بهویژه اگر با علائم دیگری مانند ضعف در یک طرف بدن، مشکل در صحبت کردن یا گیجی همراه باشد. در این صورت باید فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
آبریزش دهان ناگهانی در بزرگسالان میتواند ناشی از مشکلات عصبی، عفونتها، داروها یا سایر بیماریهای زمینهای باشد. بهتر است برای تعیین علت به پزشک مراجعه کنید.
آبریزش دهان معمولاً پس از ۴سالگی غیرطبیعی در نظر گرفته میشود. اگر کودکی بزرگتر یا فردی بزرگسال دچار آبریزش دهان شود، باید توسط پزشک ارزیابی گردد.
اختلالات عصبی مانند بیماری پارکینسون، فلج مغزی، اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) و سکته مغزی میتوانند باعث آبریزش دهان شوند.
اضطراب بهتنهایی معمولاً باعث آبریزش دهان نمیشود، اما استرس و اضطراب میتوانند منجر به رفتارهایی مانند دندان قروچه شود که ممکن است آبریزش دهان را افزایش دهد.
اگر آبریزش دهان ناگهانی، شدید، مداوم است یا با علائم دیگری مانند مشکل در بلع، مشکلات گفتاری یا تغییرات در کنترل عضلات صورت همراه است، باید به پزشک مراجعه کنید.
کمبود ویتامین ب12 میتواند گاهیاوقات باعث مشکلات عصبی شود که ممکن است به آبریزش دهان منجر گردد. در صورتی که به کمبود این ویتامین مشکوک هستید به پزشک مراجعه کنید.
بله، بهداشت نامناسب دهان میتواند عفونتها یا التهاب دهانی را افزایش دهد که ممکن است آبریزش دهان را بدتر کند. تمیز نگه داشتن دهان به کاهش باکتریها و ترویج کنترل بهتر بزاق کمک میکند.
بزاق با خنثیسازی اسیدها، شستن ذرات غذا و کمک به هضم از دندانها محافظت میکند. بزاق خیلی کم یا خیلی زیاد – مانند آبریزش بیشازحد دهان – میتواند تعادل سلامت دهان را به هم بزند.
