فلج مغزی فلج مغزی خفیف - علائم و نحوه درمان
فلج مغزی خفیف به اختلالات حرکتی ناشی از آسیب خفیف به مغز در حال رشد اشاره دارد. از آنجایی که آسیب آنقدر شدید نیست، اختلالات حرکتی ممکن است در سال های اولیه کودکی ناشناخته بماند. با این حال، با رشد کودکان مبتلا به فلج مغزی خفیف، اختلالات حرکتی ممکن است آشکارتر شود. خوشبختانه هیچ وقت برای بهبودی دیر نیست. حتی در بزرگسالی، افراد مبتلا به فلج مغزی می توانند حرکات خود را بهبود بخشند.
علائم فلج مغزی از فردی به فرد دیگر متفاوت هستند و می‌توانند در طول زمان با درمان تغییر کنند. اختلال فلج مغزی در طول زمان بدتر نمی‌شود ولی علائم حاصل از آن به‌صورت مادام‌العمر مشاهده می‌شوند. موارد شدید فلج مغزی ممکن است فرد را کاملاً ناتوان کنند، در حالی که افراد مبتلا به فلج مغزی خفیف یا حتی متوسط ممکن است به مراقبت‌های تخصصی کمی نیاز داشته باشند.
علائم فلج مغزی خفیف معمولاً راحت‌تر قابل کنترل هستند؛ زیرا آسیب مغزی که باعث آنها می‌شود چندان شدید نیست. در بسیاری از کودکان مبتلا به فلج مغزی خفیف بسیار دیرتر از حد طبیعی، این اختلال تشخیص داده می‌شود؛ زیرا علائم آن کمتر آشکار است.
در حالی که علائم فلج مغزی خفیف مشابه موارد شدیدتر هستند، این اختلال اغلب به‌عنوان مشکلی که کودک با گذر زمان از آن رها می‌شود، در نظر گرفته می‌شود. مداخله زودهنگام برای درمان فلج مغزی خفیف تفاوت بزرگی در آینده کودک ایجاد می‌کند. بنابراین در صورت مشاهده علائم تأخیر رشد هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
علائم فلج مغزی خفیف
کودکان مبتلا به فلج مغزی خفیف ممکن است علائمی داشته باشند که برای والدین قابل توجه باشد اما آنها را به اشتباه تفسیر کنند. به‌عنوان مثال، کودک مبتلا به فلج مغزی خفیف ممکن است دچار تأخیر در صحبت کردن شود. والدین او ممکن است فکر کنند که تأخیر به دلیل نقص گفتاری یا شنوایی است، در حالی که در واقع این تأخیر به دلیل فلج مغزی است. علائمی که ممکن است نشان‌دهنده فلج مغزی خفیف باشد عبارت‌اند از:
- راه رفتن روی نوک و پنجه پا
- نگه داشتن بازوها در هوا در حالتی که شبیه خرس عروسکی است
- خم کردن بازوها یا مشت کردن دست به‌صورت ناخودآگاه
- عدم هماهنگی کلی یا بیشازحد دست و پا چلفتی بودن
- احتیاط در مورد شرکت در بسیاری از فعالیت‌هایی که نیاز به حرکت زیاد دارند
- شکایت از درد پا پس از فعالیت به مقداری که برای سایر کودکان طبیعی است
- سفتی پاها
- تلاش بیشازحد برای راه رفتن یا ایستادن بر روی صافی پا
توانایی‌های افراد مبتلا به فلج مغزی خفیف
فلج مغزی هر بیمار را بهطور متفاوتی تحت تأثیر قرار می‌دهد، بنابراین تعیین اینکه یک فرد ممکن است قادر به انجام چه کاری باشد یا نه، دشوار است. بسیاری از افراد مبتلا به فلج مغزی خفیف می‌توانند تقریباً در هر فعالیتی که همسالان آنها انجام می‌دهند شرکت کنند. مبتلایان به فلج مغزی خفیف در برخی از فعالیت‌ها بیشتر از سایرین موفق خواهند شد. به‌عنوان مثال، کودکان مبتلا به فلج مغزی خفیف بهتر به سمت شرکت در ورزش‌هایی مانند هنرهای رزمی یا شنا هدایت می‌شوند. ورزش‌هایی مانند فوتبال، بیسبال یا بسکتبال نیاز به دویدن زیاد دارند که برای افراد مبتلا به فلج مغزی دشوار هستند. همان‌طور که افراد غیرمعلول استعدادها و مشکلات متفاوتی دارند، افراد مبتلا به انواع خفیف فلج مغزی نیز چنین هستند.
درمان فلج مغزی خفیف
روش‌های درمانی مختلف برای درمان فلج مغزی خفیف عبارت‌اند از:
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از روش‌های بهبود تحرک است. تمرینات مداوم در فیزیوتراپی به تحریک مغز کمک می‌کند و باعث می‌شود تغییراتی انطباقی در آن ایجاد شود. در نتیجه، حرکات متأثر از اسپاستیسیته بهطور مجدد در نواحی بدون آسیب مغز سازماندهی شده و باعث بهبود آنها می‌شوند.
کاردرمانی
یکی از روش‌های درمان کودکان مبتلا به فلج مغزی خفیف شرکت در جلسات کاردرمانی است. کاردرمانگران در طول جلسات به کودک کمک کنند در فعالیت‌های روزمره ازجمله بازی، مراقبت از خود و شرکت در محیط‌های اجتماعی مشارکت بیشتری داشته باشد. کاردرمانی شامل فعالیت‌های حرکتی ظریف مانند نوشتن، بازی با اسباب‌بازی‌های مختلف، یکپارچگی حسی و آموزش مراقبت از خود در طول درمان می‌باشد.
تمرین مکرر فعالیت‌ها باعث می‌شود عملکرد مغز مجدداً تنظیم شده و انجام فعالیت‌های روزمره برای کودک به مرور زمان آسان‌تر شود. کاردرمانگران معمولاً در طول کاردرمانی از فعالیت‌های جذاب و سرگرم‌کننده استفاده می‌کنند.
گفتاردرمانی
فلج مغزی خفیف در برخی موارد به‌دلیل اسپاستیسیتی تأثیرگذار بر عضلات گردن و صورت، موجب ناتوانی کودک در صحبت کردن یا ایجاد مشکل در بلع می‌شود. گفتاردرمانگران در طول جلسات گفتاردرمانی از بازی‌ها و تمرینات لب و زبان استفاده می‌کنند تا عضلات گردن و صورت کودک را تقویت کنند. در برخی موارد نیز آنها به آموزش روش‌های ارتباطی جایگزین برای برقراری ارتباط می‌پردازند.
ورزش در خانه
تمرین فعالیت‌ها و تمرینات آموخته‌شده در طول فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی در خانه نیز ضروری است. تمرین مداوم به تقویت تقاضا در مغز کمک می‌کند و باعث افزایش انعطاف‌پذیری عصبی می‌شود و به بیمار کمک می‌کند تا تحرک خود را سریع‌تر بهبود بخشد.
ارتز
در بسیاری از موارد فلج مغزی باعث راه رفتن غیرطبیعی می‌شود. در این صورت پزشک باید ابتدا به فکر اصلاح فرم راه رفتن کودک باشد. راه رفتن غیرطبیعی باعث ضعف در پاها، درد مزمن و افزایش مشکلات مربوط به راه رفتن در آینده می‌شود. در این راستا استفاده از ارتز یا بریس برای نگه داشتن پا در محل و موقعیت مناسب بسیار کمک‌کننده است.
ارتزها مانع از پیچ خوردن پا می‌شوند، از عضلات آسیب‌دیده حمایت کرده و به تقویت عضلات پا کمک می‌کنند. این ابزارها باعث می‌شوند بیمار بتواند به درستی راه برود.
بوتاکس
تزریق بوتاکس یکی دیگر از روش‌های کمک به اسپاسم در فلج مغزی خفیف است. بوتاکس به مسدود کردن سیگنال‌های عصبی بیش‌فعال که باعث انقباض غیرارادی عضلات می‌شوند، کمک می‌کند. بیمار هر چند ماه نیاز به تزریق بوتاکس دارد؛ زیرا ماهیچه‌ها دوباره سفت می‌شوند.
در برخی موارد حتی بعد از ناپدید شدن اثرات بوتاکس، بیمار می‌تواند بسیاری از پیشرفت‌های ناشی از تزریق بوتاکس را حفظ کند و قادر به کنترل بیشتر اسپاستیسیته باشد.
باکلوفن
باکلوفن یکی از مواد شل‌کننده عضلانی است که یا به صورت خوراکی مصرف می‌شود یا به طور مستقیم ازطریق پمپ باکلوفن داخل نخاعی کاشته شده به نخاع پمپ می‌شود. بهطور کلی، افراد مبتلا به فلج مغزی خفیف، باکلوفن را به شکل قرص مصرف می‌کنند؛ زیرا اسپاستیک آنها به اندازه کافی شدید نیست که نیاز به جراحی داشته باشند. اثرات باکلوفن نیز مانند بوتاکس موقتی هستند و معمولاً فیزیوتراپی فشرده برای کنترل بهتر حرکات توصیه می‌شود.
جمع‌بندی
فلج مغزی خفیف نوعی اختلال فلج مغزی است که با علائمی خفیف ظاهر می‌شود. تشخیص این بیماری به‌خاطر علائم آن دشوارتر است و معمولاً دیرتر اتفاق میفتد. این اختلال معمولاً با گذر زمان بهبود می‌یابد و کودک از شر آن خلاص می‌شود. به‌علاوه تشخیص و درمان زودهنگام نیز تأثیر قابل توجهی بر درمان همیشگی این بیماری دارد. بنابراین اگر فرزند شما علائم فلج مغزی خفیف نشان می‌دهد باید سریع تر درمان را شروع کنید تا بتوانید علائم حرکتی را مدیریت کنید. همکاران ما در کلینیک رسش بالاترین سطح از خدمات تخصصی را به شما ارائه می کنند.
