دلایل، علائم و نشانه های فلج مغزی در کودکان چیست؟

بررسی اجمالی

فلج مغزی گروهی از اختلالات می باشد که بر حرکت و تون عضله یا وضعیت بدن تأثیر می گذارد. علت آن آسیب هایی است که هنگام رشد ، غالباً قبل از تولد ، به مغز نابالغ وارد می شود.

علائم و نشانه های آن در دوران نوزادی یا پیش دبستانی ظاهر می شوند. به طور کلی ، فلج مغزی باعث اختلال در حرکات به شکل رفلکس های غیرطبیعی ، شلی یا سفتی اندام ها و تنه ، پوسچر (حالت بدن) غیر طبیعی ، حرکات غیر ارادی ، راه رفتن ناپایدار یا ترکیبی از این موارد می شود.

افراد مبتلا به فلج مغزی ممکن است دچار مشکل در بلع بوده و معمولاً دچار عدم تعادل عضلات چشم هستند ، در این حالت چشم ها روی یک شی متمرکز نمی شوند. همچنین ممکن است به دلیل سفتی عضلات ، دامنه حرکتی آنها در مفاصل مختلف بدن کاهش یابد.

تأثیر فلج مغزی بر عملکرد افراد بسیار متفاوت است. برخی از افراد مبتلا می توانند راه بروند. در حالی که دیگران نیاز به کمک دارند. برخی از افراد دارای هوش نرمال یا تقریباً عادی هستند ، اما برخی دیگر دارای ناتوانی ذهنی می باشند. صرع ، کوری یا ناشنوایی نیز ممکن است در برخی وجود داشته باشد.

علائم

علائم و نشانه های فلج مغزی می توانند بسیار متفاوت باشند. مشکلات حرکتی و هماهنگی مرتبط با فلج مغزی عبارتند از:

• تفاوت و تنوع در تون عضلات ، مانند سفتی یا شلی بیش از حد
• عضلات سفت و رفلکس های اغراق آمیز (اسپاستیک)
• عضلات سفت و سخت با رفلکس های طبیعی (سفتی)
• عدم تعادل و هماهنگی عضلانی (آتاکسی)
• لرزش یا حرکات غیر ارادی
• حرکات کند و آهسته
• تأخیر در رسیدن به نقاط عطف مهارت های حرکتی ، مانند فشار آوردن روی بازوها ، نشستن یا خزیدن (چهار دست و پا رفتن)
• علاقه به یک طرف بدن ، مانند رسیدن به چیزی با یک دست یا کشیدن یک پا هنگام خزیدن
• دشواری در راه رفتن ، مانند راه رفتن روی انگشتان پا ، راه رفتن به صورت خمیده و زاویه دار ، راه رفتن قیچی مانند با زانوهای ضربدری ، راه رفتن با فاصله زیاد پاها  یا راه رفتن نامتقارن
• ریزش بیش از حد آب دهان یا اختلالات بلع
• مشکل در مکیدن یا غذا خوردن
• تأخیر در رشد گفتار یا مشکل در صحبت کردن
• مشکلات یادگیری
• مشکل در مهارت های حرکتی ظریف ، مانند بستن دکمه لباس یا برداشتن وسایل
• تشنج

فلج مغزی می تواند کل بدن را تحت تأثیر قرار دهد ، یا ممکن است در درجه اول فقط به یک اندام یا یک طرف بدن آسیب برساند. اختلال مغزی که باعث فلج مغزی شده است با گذشت زمان تغییر نمی کند ، بنابراین علائم معمولاً با افزایش سن بدتر نمی شوند.

با این حال ، با بزرگتر شدن کودک ، برخی از علائم ممکن است کم و بیش در او آشکار شوند. مشکلات کوتاه شدن و سفتی عضلات در صورت عدم درمان تهاجمی ممکن است بدتر شوند.

ناهنجاری های مغزی مرتبط با فلج مغزی همچنین ممکن است به سایر مشکلات عصبی منجر شوند ، از جمله:

• مشکل در دیدن و شنیدن
• ناتوانی های فکری
• تشنج
• درک غیر طبیعی  از لمس یا درد
• بیماری های دهان و دندان
• مشکلات بهداشت روان
• بی اختیاری ادرار

دلایل و علت فلج مغزی

فلج مغزی در اثر ناهنجاری یا اختلال در رشد مغز ، اغلب قبل از تولد در کودک ایجاد می شود. در بسیاری از موارد ، علت آن مشخص نیست.

عواملی که می توانند منجر به مشکلات رشد مغز شوند عبارتند از:

جهش های ژنتیکی که منجر به رشد غیر طبیعی می شوند
عفونت های مادری که روی جنین در حال رشد تأثیر می گذارد
سکته مغزی جنین که باعث اختلال در خونرسانی به مغز در حال رشد می شود
خونریزی مغز در رحم یا در نوزاد تازه متولد شده
عفونت نوزادان که باعث التهاب در مغز یا اطراف آن می شود
آسیب دیدگی سر نوزاد در اثر تصادف با وسیله نقلیه موتوری یا سقوط
کمبود اکسیژن مغز در اثر زایمان یا وضع حمل دشوار ، اگرچه آسفیکسی (خفگی) هنگام زایمان معمولاً کمتر از آنچه تصور می شود اتفاق می افتد.

عوامل خطر

تعدادی از عوامل با افزایش خطر فلج مغزی مرتبط هستند.

سلامت مادر

عفونت های خاص یا قرار گرفتن در معرض مواد سمی در دوران بارداری می تواند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به فلج مغزی را برای کودک افزایش دهد.

عفونت هایی مورد نگرانی عبارتند از:

• سیتومگالوویروس. این ویروس شایع علائمی شبه آنفولانزا ایجاد می کند و اگر مادر اولین عفونت فعال خود را در دوران بارداری داشته باشد ، می تواند منجر به نقایص مادرزادی شود.
• سرخک آلمانی (سرخجه). با واکسن می توان از این عفونت ویروسی پیشگیری کرد.
• هرپس. این بیماری می تواند در دوران بارداری از مادر به کودک منتقل شود و رحم و جفت را تحت تأثیر قرار دهد. التهاب ایجاد شده توسط این عفونت می تواند به سیستم عصبی نوزاد متولد شده آسیب برساند.
• سفلیس. یک عفونت باکتریایی مقاربتی است.
• توکسوپلاسموز. این عفونت توسط انگلی ایجاد می شود که در مواد غذایی آلوده ، خاک و مدفوع گربه های آلوده وجود دارد.
• عفونت ویروس زیکا. نوزادانی که عفونت زیکا در مادرشان باعث شده اندازه سر آنها کوچکتر از حد طبیعی باشد (میکروسفالی) می توانند دچار فلج مغزی نیز شوند.
• سایر بیماری ها. سایر مشکلاتی که می تواند خطر فلج مغزی را افزایش دهند شامل مشکلات تیروئید ، اختلالات ذهنی یا تشنج و قرار گرفتن در معرض سمومی ، مانند متیل جیوه است.

بیماری نوزادی

بیماری هایی در نوزاد تازه متولد شده که می تواند خطر فلج مغزی را تا حد زیادی افزایش دهند عبارتند از:

مننژیت باکتریایی. این عفونت باکتریایی باعث التهاب در غشای اطراف مغز و نخاع می شود.
انسفالیت ویروسی. این عفونت ویروسی به طور مشابه باعث التهاب در غشای اطراف مغز و نخاع می شود.
یرقان (زردی) شدید یا درمان نشده. یرقان به صورت زردی پوست ظاهر می شود. این بیماری زمانی اتفاق می افتد که مواد جانبی خاصی از سلولهای خونی "استفاده شده" از جریان خون فیلتر نشده باشند.
خونریزی در مغز. این وضعیت معمولاً به دلیل سکته مغزی کودک در رحم ایجاد می شود.

سایر عوامل خطر در بارداری و تولد

در حالی که ریسک بالقوه هر یک از این موارد محدود است ، عوامل خطر دیگر بارداری یا تولد که باعث افزایش خطر فلج مغزی  می شوند عبارتند از:

• حالت زایمان بریچ. نوزادان مبتلا به فلج مغزی به احتمال زیاد در هنگام زایمان کف پاهای آنها رو به پایین بوده و به جای سر ابتدا پای آنها خارج می شود. 
• وزن کم هنگام تولد. نوزادانی که کمتر از 5.5 پوند (2.5 کیلوگرم) وزن دارند بیشتر در معرض خطر فلج مغزی قرار دارند. این خطر با کاهش وزن هنگام تولد افزایش می یابد.
• چند قلویی. خطر ابتلا به فلج مغزی با افزایش تعداد نوزادانی که در رحم مشترک  قرار دارند افزایش می یابد. در صورت فوت یک یا چند نوزاد ، خطر ابتلا به فلج مغزی برای بازماندگان بیشتر می شود.
• تولد زودرس. نوزادانی که در کمتر از هفته 28 بارداری متولد شده اند بیشتر در معرض خطر فلج مغزی قرار دارند. هرچه نوزاد زودتر به دنیا بیاید ، خطر فلج مغزی بیشتر می شود.

حتما مطالعه کنید : آشنایی کامل با فلج مغزی اسپاستیک

عوارض و مشکلات

ضعف عضلانی ، اسپاسم عضلانی و مشکلات هماهنگی می تواند به مشکلاتی در دوران کودکی یا بزرگسالی منجر شود ، از جمله:

• کنتراکچر (انقباض). عبارت است از کوتاه شدن بافت عضلانی به دلیل سفت شدن عضلات (اسپاسم). کنتراکچر می تواند رشد استخوان را مهار کند ، باعث خم شدن استخوان شود و منجر به تغییر شکل مفصل ، دررفتگی کلی یا دررفتگی جزئی شود.
• پیری زودرس. برخی از انواع پیری زودرس ، بیشتر از دیگران افراد مبتلا به فلج مغزی در 40 سالگی را درگیر می کنند و این به دلیل مشکلات و فشارهایی است که بیماری در بدن آنها ایجاد می کند.
• سوء تغذیه. مشکلات خوردن یا مشکلات بلع می تواند تغذیه کافی را برای فردی که دچار فلج مغزی شده ، به ویژه یک نوزاد ، دشوار کند. این مشکل می تواند رشد را مختل کرده و استخوان ها را ضعیف کند. برخی از کودکان برای دریافت تغذیه کافی به لوله تغذیه نیاز دارند.
• مشکلات سلامت روان. افراد مبتلا به فلج مغزی ممکن است دارای مشکلات بهداشت روان مانند افسردگی باشند. انزوای اجتماعی و چالش های کنار آمدن با معلولیت می تواند به افسردگی کمک کند.
• بیماری قلبی و ریوی. افراد مبتلا به فلج مغزی ممکن است به بیماری قلبی ریوی و اختلالات تنفسی مبتلا شوند.
• استئوآرتریت (آرتروز). فشار بر روی مفاصل یا ترازبندی غیرطبیعی مفاصل ناشی از عضلات اسپاستیک ممکن است منجر به شروع زودرس این بیماری دردناک تخریب کننده استخوان شود.
• استئوپنی. شکستگی های ناشی از تراکم استخوان کم (استئوپنی) می تواند از چندین عامل شایع مانند عدم تحرک ، کمبودهای تغذیه ای و استفاده از داروهای ضد صرع ناشی شود.

پیشگیری

از بیشتر موارد فلج مغزی نمی توان جلوگیری کرد ، اما می توانید خطر آن را کاهش دهید. اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید ، می توانید برای حفظ سلامتی کودک و به حداقل رساندن عوارض بارداری این مراحل را انجام دهید:

• حتماً واکسینه شوید. واکسینه شدن در برابر بیماری هایی مانند سرخجه ، ترجیحاً قبل از بارداری ، ممکن است از عفونتی که می تواند باعث آسیب مغزی جنین شود جلوگیری کند.
• مراقب خود باشید. هرچه سلامتی شما در بارداری بیشتر باشد ، احتمال ابتلا به عفونت منجر به فلج مغزی کمتر است.
• مراقبت های زودهنگام و مداوم قبل از تولد را دنبال کنید. مراجعه منظم به پزشک در دوران بارداری روش خوبی برای کاهش خطرات سلامتی برای شما و نوزاد متولد نشده شماست. مراجعه منظم به پزشک می تواند از زایمان زودرس ، وزن کم هنگام تولد و عفونت جلوگیری کند.
• ایمنی خوبی برای کودک فراهم کنید. با تهیه صندلی ماشین ، کلاه ایمنی دوچرخه ، ریل ایمنی کنار تخت و نظارت مناسب از آسیب دیدگی سر کودک جلوگیری کنید.
• از مصرف الکل ، تنباکو و داروهای غیرقانونی خودداری کنید. این موارد با خطر فلج مغزی در ارتباط هستند.

برای دریافت مشاوره رایگان در مورد فلج مغزی و رزرو وقت می توانید با شماره های 09362020364، 02166013282 و یا شماره واتساپ 09364904632 تماس حاصل فرمایید‌. کلینیک رسش همیشه پاسخگو و در کنار شما هستیم .