اتیسم راه رفتن روی پنجه و نوک پا - علت و درمان
راه رفتن روی پنجه و نوک پا زمانی است که کودک روی انگشتان یا سینه پا راه میرود بدون اینکه پاشنه یا سایر قسمتهای پا با زمین تماس پیدا کنند. این نوع راه رفتن در کودکانی که در حال یادگیری راه رفتن هستند، بیشتر دیده میشود. گاهیاوقات این راه رفتن ناشی از بیماریای زمینهای است، اما در برخی مواقع اینطور نیست. در این مطلب قصد داریم دلایل راه رفتن روی نوک پا را در کودکان بررسی کنیم.
راه رفتن روی پنجه چقدر شایع است؟
راه رفتن روی پنجه نسبتاً شایع است. در سن پنج و نیم سالگی، 2٪ از کودکانی که بهطور معمول رشد میکنند، همچنان روی پنجه راه میروند. در کودکان مبتلا به اختلالات یا تأخیرهای رشدی، در همین سن 41٪ روی پنجه راه میروند.
علائم راه رفتن بر روی پنجه و نوک پا
کودکانی که دائماً بر روی پنجه یا نوک پا راه میروند، ممکن است در مچ پا دچار سفتی شوند و از درمانهایی که عضلات ساق پا را تحت کشش قرار میدهند، بهرهمند شوند.
کودکان مبتلا به این بیماری ممکن است تعادل و هماهنگی ضعیفی نیز داشته باشند. این کودکان اغلب هنگام راه رفتن ممکن است زمین بخورند؛ زیرا پاشنه پا به تعادل آنها کمک نمیکند.
سایر علائم راه رفتن روی نوک و پنجه پا عبارتاند از:
- تمایل به راه رفتن سریعتر یا دویدن
- سقوط بیشتر
- درد یا ناراحتی در پاها
دلایل راه رفتن روی پنجه و نوک پا
دلایل راه رفتن بر روی انگشتان پا شامل موارد زیر هستند:
- عادت/ ایدیوپاتیک: در بیشتر موارد، هیچ دلیلی برای راه رفتن بر روی انگشتان پا وجود ندارد. در اصطلاح علمی، این وضعیت «ایدیوپاتیک» نامیده میشود (هیچ دلیل شناخته شدهای برای آن وجود ندارد). در این صورت کودک قابلیت معمولی راه رفتن از پاشنه تا پنجه را دارد اما به سادگی راه رفتن روی انگشتان پا را ترجیح میدهد. کودک به راه رفتن روی انگشتان خود عادت میکند، به مرور زمان عضله پا کوتاهتر یا سفتتر شده و طول آن تغییر میکند.
- عضلات ساق پا کوتاه: کوتاهی عضلات ساق پا باعث میشود که کودک پاشنه پا را بالا بیاورد تا طول عضله را حفظ کند؛ زیرا احساس میکند این کار راحتتر است.
- ضعف عضلات تنه: ضعف در عضلات شکم و پایینتنه میتواند باعث شود کودکان روی انگشتان خود راه بروند.
- مشکلات عصبی: مشکلات و اختلالات عصبی در مغز میتوانند باعث شوند کودکان روی انگشتان خود راه بروند.
بااینحال، در سایر کودکان، راه رفتن روی انگشتان پا ناشی از برخی بیماریها است که در ادامه آنها را ذکر میکنیم:
- فلج مغزی یا هر اختلال مغزی دیگری
- اختلال عصبی یا عضلانی مانند دیستروفی عضلانی
- اختلال طیف اوتیسم
- بیماریهایی که بر مغز، ستون فقرات یا اعصاب تأثیر میگذارند
- تاندون آشیل سفت
فلج مغزی بر وضعیت بدن، هماهنگی و تون عضلانی کودک نیز تأثیر میگذارد. کودکان مبتلا به فلج مغزی ممکن است بر روی انگشتان پا راه بروند و الگوی راه رفتن ناپایداری داشته باشند. همچنین ممکن است ماهیچههای سفتی داشته باشند.
دیستروفی عضلانی اختلالی است که در آن عضلات ضعیف میشوند و به مرور زمان از بین میروند. کودکان مبتلا به این بیماری میتوانند راه رفتن بر روی انگشتان پا را بهعنوان یکی از علائم نشان دهند.
راه رفتن روی انگشتان پا ممکن است یکی از علائم اختلال طیف اوتیسم باشد، اما راه رفتن بر روی انگشتان پا به تنهایی به معنای ابتلای کودک به اوتیسم نیست. اگر کودک شما علائم دیگری از اختلال طیف اوتیسم را نشان میدهد، با پزشک صحبت کنید.
راه رفتن روی پنجه و اوتیسم
راه رفتن روی پنجه در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) نسبت به کودکانی که ASD ندارند، بیشتر رخ میدهد. مطالعهای بزرگ نشان داد که 9٪ از کودکان در طیف اوتیسم روی پنجه راه میرفتند. همین مطالعه نشان داد که کمتر از 0.5٪ از کودکانی که تشخیص اوتیسم نداشتند، روی پنجه راه میرفتند.
دلایل این افزایش نرخ نامشخص است؛ زیرا هیچ ارتباط مستقیمی بین اوتیسم و راه رفتن روی پنجه وجود ندارد. ممکن است به این دلیل باشد که عضلات سفتشده پاشنه، دامنه حرکتی مچ پای کودک را محدود میکنند.
راه رفتن روی پنجه در کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است مرتبط با حواس آنها نیز باشد. بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم دارای سیستمی دهلیزی با عملکرد غیرعادی هستند. سیستم دهلیزی مسئول ارائه بازخورد به مغز شما درمورد حرکت، موقعیت و جهتگیری فضایی است. ممکن است این سیستم مسئول راه رفتن روی پنجه باشد. دانشمندان نیاز به تحقیقات بیشتری دارند تا بفهمند چگونه پردازش حسی ممکن است باعث راه رفتن روی پنجه در کودکان مبتلا به اوتیسم شود.
راه رفتن روی پنجه در بزرگسالان
برخی از افراد تا بزرگسالی روی پنجه راه میروند. آنها ممکن است در کودکی تلاش کرده باشند تا راه رفتن روی پنجه خود را اصلاح کنند اما هرگز آن را کنار نگذاشتند یا درمانها بیاثر بودهاند. در مواقع دیگر، راه رفتن روی پنجه در بزرگسالی بهدلایل نامعلومی شروع میشود. برخی از بیماریها که بر پاهای شما تأثیر میگذارند گاهیاوقات میتوانند باعث راه رفتن روی پنجه پا شوند. میخچه، پینه و نوروپاتی محیطی همگی ممکن است باعث راه رفتن روی پنجه شوند.
عوارض راه رفتن بر روی نوک و پنجه پا
راه رفتن بر روی انگشتان پا عوارض و اثرات منفی زیادی دارد که عبارتاند از:
- ایجاد سفتی در مچ پا و انقباض عضلات
- تعادل ضعیف و زمین خوردن پی در پی
- ناتوانی در ایستادن با کف پای صاف
- احساس درد در مچ پا، زانو یا لگن
- کاهش قدرت عضلات لگن و ران
- عدم تعادل عضلانی
تشخیص راه رفتن بر روی نوک پا
معاینه فیزیکی معمولاً تمام چیزی است که برای تشخیص راه رفتن بر روی نوک و پنجه پا لازم است، اما در طول معاینه، پزشک راه رفتن، دامنه حرکتی و تون عضلانی کودک را نیز ارزیابی میکند.
کودکان همچنین باید از نظر هرگونه ناهنجاری عصبی که میتواند در راه رفتن بر روی نوک پا نقش داشته باشد، مورد بررسی قرار گیرند. بنابراین پزشک ممکن است یک آزمایش عملکرد عصبی انجام دهد. این آزمایش نشان میدهد فرزند شما به فلج مغزی یا هرگونه اختلال دیگری که بر مهارتهای هماهنگی او تأثیرگذار باشند مبتلا است یا خیر. گاهیاوقات میتوان متوجه شد که کودک دچار عدم تعادل تون عضلانی یا یافتههای عصبی است که علت اصلی راه رفتن بر روی نوک و پنجه پا میباشد. اما اگر هیچ یافته غیرطبیعی وجود نداشته باشد، کودک احتمالاً دارای راه رفتن بر روی انگشتان پا ایدیوپاتیک است؛ به این معنی که هیچ دلیل دیگری برای راه رفتن بر روی انگشتان پا وجود ندارد جز اینکه کودک ترجیح میدهد این کار را انجام دهد.
درمان راه رفتن روی نوک و پنجه پا
روشهای درمان راه رفتن روی نوک و پنجه پا شامل موارد زیر هستند:
فیزیوتراپی
چندین جلسه فیزیوتراپی برای کار بر روی کشش عضلات سفت به کاهش میزان راه رفتن بر روی انگشتان پا کمک میکنند. کودکان همچنین میتوانند از انجام تمرینات کششی در خانه سود ببرند.
استفاده از بریس
پزشک در برخی از موارد استفاده از ارتز مچ پا (AFO) را توصیه میکند. همچنین استفاده از بریسهای سفارشی در طول شب (در هنگام خواب) برای کمک به کشش ماهیچههای سفت نیز مفید است.
گچگیری پیاپی
گچگیری پاهای کوتاه را میتوان برای فواصل یک تا دو هفتهای انجام داد تا به تدریج بر کشش عضلات سفت و بهبود موقعیت پا و مچ پا کمک کند. کودکان میتوانند با این گچها راه بروند. تزریق بوتاکس در کنار گچگیری برای کمک به کشش عضلات سفت نیز در برخی از کودکان مؤثر است.
عمل جراحی افزایش طول تاندون آشیل یا گاستروکنمیوس
هنگامی که فیزیوتراپی و گچگیری پیاپی در اصلاح مچ پا بیتأثیر باشند، ممکن است برای رفع مشکل راه رفتن بر روی نوک و پنجه پا، جراحی لازم باشد. افزایش طول یک روش جراحی است که در آن تاندون آشیل یا عضله گاستروکنمیوس سفت شده تا دامنه حرکت و عملکرد پا و مچ پا افزایش یابد. افزایش طول همچنین به کودکان اجازه میدهد تا AFO ها را بهتر تحمل کنند و با راه رفتن به وضعیت کف پای صاف برسند.
آیا میتوان از راه رفتن روی پنجه جلوگیری کرد؟
بله، بااینحال، باید آن را به اطلاع پزشک اطفال فرزندتان برسانید تا بتوانند این وضعیت را بررسی کنند.
با رشد فرزندتان، میتوانید با کشش تاندونهای آشیل آنها، احتمال راه رفتن روی پنجه را کاهش دهید. همچنین میتوانید با انتخاب کفشی که مناسب بوده و حمایت خوبی داشته باشد، به بهبود شرایط کودک کنید.
تمرینات توصیهشده برای اصلاح راه رفتن روی پنجه
کشش پاشنه
یک دست را دور پاشنه فرزندتان قرار دهید. ساعد خود را در تماس با کف پا نگه دارید و بهآرامی پا را به سمت زاویه قائم بکشید. از دست دیگر خود برای تثبیت پا استفاده کرده و فشار ملایمی اعمال کنید. پا را بهمدت 15 تا 30 ثانیه در این حالت نگه دارید.
کشش عضلات همسترینگ و پشت پا
پای موردنظر را طوری بگیرید که لگن و زانو در زاویه قائم باشند. یک دست را روی زانو و دست دیگر را برای حمایت از مچ پا قرار دهید. بهآرامی زانو را صاف کنید. تا زمانی که مقاومت را احساس نکردهاید، ران را صاف نگه دارید. این وضعیت را بهمدت 15 تا 30 ثانیه نگه دارید.
تمرینات پاشنه به سمت پایین
- مانند خرچنگ یا خرس راه بروید (با قرار دادن چهار دست و پا روی زمین).
- سعی کنید مانند پنگوئن راه بروید؛ بهطوری که پاشنهها پایین و انگشتان پا بالا باشند.
- بازی لیلی کردن را امتحان کنید: پریدن، تکپا پریدن، چمباتمه زدن و سپس به جلو جهیدن.
ورزشهای تقویتکننده عضلات
ورزشهایی مانند شنا، دوچرخهسواری، اسکوتر، و کوهنوردی میتوانند در بهبود قدرت عضلانی، تعادل و هماهنگی فرزندتان مفید باشند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر فرزند شما بعد از سن 2سالگی همچنان روی پنجه راه میرود، با متخصص اطفال در این مورد صحبت کنید. اگر فرزندتان علاوه بر آن، عضلات پای سفت، سفتی در تاندون آشیل یا فقدان هماهنگی نیز دارد، زودتر وقت ملاقات بگیرید.
جمعبندی
راه رفتن بر روی پنجه و نوک پا امری طبیعی در کودکان زیر دو سال است. اما اگر این نوع راه رفتن در سنین بالاتر از دو سال مشاهده شود باید حتماً به پزشک مراجعه کنید. در برخی موارد راه رفتن بر روی انگشتان پا دلیل خاصی ندارد و با تمرین اصلاح میشود اما گاهیاوقات این مشکل ناشی از اختلالی جدی است که باید هر چه سریعتر مورد درمان قرار گیرد.
جهت دریافت مشاوره رایگان برای درمان اختلالات مختلف و رزرو وقت می توانید با شماره های 09362020364، 02166013282 و یا شماره واتساپ 09364904632 تماس حاصل فرمایید. کلینیک رسش همیشه درکنار شما و پاسخگوی شماست.
منابع
