چه مدت طول می کشد تا داروی بیش فعالی اثر کند؟

مدت زمان اثربخشی داروی اختلال نقص توجه و بیش فعالی بستگی به نوع دارویی دارد که برای شما تجویز شده است. به طور معمول، داروهای بیش فعالی به دو دسته تقسیم می شوند: محرک ها و غیر محرک ها.

محرک ها نسبتاً سریع و اغلب در کمتر از یک ساعت تاثیر میگذارند. داروهای غیر محرک ممکن است روزها یا هفته ها طول بکشد تا اثر درمانی کامل آنها احساس شود.

داروهای محرک

داروهای محرک خط مقدم درمان بیش فعالی هستند، زیرا در درمان علائم، موثرترین هستند. آنها بر روی سیستم عصبی مرکزی عمل می کنند و تعداد انتقال دهنده های عصبی را در مغز افزایش می دهند. افزایش انتقال دهنده های عصبی دوپامین و نوراپی نفرین باعث بهبود تمرکز و توجه و کاهش بیش فعالی و رفتار تکانشی می شود.

حتما مطالعه کنید : آشنایی کامل با داروی جدید بیش فعالی

داروهای محرک انواعی از آمفتامین یا متیل فنیدات هستند. این محرک‌ها معمولاً برای بیش فعالی تجویز می‌شوند و معمولاً در 30 دقیقه تا دو ساعت شروع به تاثیر می‌کنند.

• Adderall و Adderall XR (آمفتامین و دکستروآمفتامین): آدرال تقریباً در عرض 30 دقیقه تا یک ساعت شروع به تاثیر می کند. اثرات آدرال معمولاً پس از چهار ساعت از بین می رود. آدرال ایکس آر تقریباً 12 ساعت ماندگاری دارد.
• Concerta (متیل فنیدات): کنسرتا یک داروی متیل فنیدات با ماندگاری طولانی است که از یک سیستم تحویل منحصر به فرد به نام OROS (سیستم تحویل دهانی با کنترل اسمزی) استفاده می کند. اثرات آن معمولا در عرض یک ساعت پس از خوردن قرص احساس می شود و بین 10 تا 12 ساعت باقی می ماند.
• Daytrana (متیل فنیدات): یک پچ متیل فنیدات است که برای کودکان استفاده می شود. این دارو از طریق پوست وارد می شود و مستقیماً در جریان خون جذب می شود. تقریباً دو ساعت طول می کشد تا این پچ شروع به تاثیر کند و بین یک تا سه ساعت پس از برداشتن آن نیز اثرش باقی می ماند. می توان آن را تا نه ساعت بر روی پوست استفاده کرد.
• دگزدرین (دکستروآمفتامین): دگزدرین در عرض 30 دقیقه تا یک ساعت تاثیر می گذارد. به صورت قرص های سریع الاثر موجود است که برای حدود چهار تا شش ساعت موثر است. کپسول های دگزدرین با رهش طولانی تر، اسپانسول نامیده می شوند و تقریباً هشت تا 10 ساعت مؤثر هستند.
• فوکالین و فوکالین XR (دکس متیل فنیدات): فوکالین و فوکالین XR می توانند در عرض 30 دقیقه پس از مصرف دارو اثر بگذارند. فوکالین تقریباً چهار ساعت ماندگاری دارد و Focalin XR می تواند تا 12 ساعت فعال بماند.
• Jornay PM (متیل فنیدات هیدروکلراید): یک کپسول متیل فنیدات با رهش طولانی است. Jornay PM از این جهت منحصر به فرد است که معمولاً عصرها حدودا بین ساعت 6 تا 9 بعد از ظهر استفاده می شود. اثرات آن تا حدود 12 ساعت شروع نمی شود و سپس بیشتر روز بعد ادامه می یابد.
• مایدایس (Mydayis): یک فرمول مخلوط نمک آمفتامین با اثرگذاری طولانی تر است که در حدود دو ساعت یا بیشتر شروع به تاثیر می کند و تاثیر آن می تواند تا 16 ساعت باقی بماند.
• ریتالین و ریتالین LA (متیل فنیدات): ریتالین 20 تا 30 دقیقه بعد از خوردن شروع به تاثیر می کند. ریتالین سریع الاثر سه تا پنج ساعت و ریتالینال اِل اِی (Ritalin LA) تقریباً هشت ساعت موثر است.
• Quillivant XR (متیل فنیدات): یک فرمول مایع متیل فنیدات است که برای کودکانی که در خوردن قرص ها مشکل دارند طراحی شده است. در عرض 45 دقیقه تاثیر می گذارد و تا 12 ساعت ماندگاری دارد.
• Vyvanse (لیسدگزامفتامین): یک پیش دارو است، به این معنی که باید به صورت خوراکی مصرف شود و توسط آنزیم های بدن متابولیزه شود تا موثر شود. به همین دلیل، تقریباً یک تا دو ساعت طول می کشد تا اثر کند و تقریباً 14 ساعت ماندگار است. اغلب به عنوان یک داروی "نرم" توصیف می شود زیرا هنگامی که دارو شروع به تاثیر می کند هیچ تغییر ناگهانی در فرد ایجاد نمی شود و هنگامی که شروع به از بین رفتن می کند نیز بازگشت دارویی کمتری دارد.
• Provigil (مدافینیل) و Nuvigil (نوویگیل): معمولاً برای درمان خواب آلودگی بیش از حد در طول روز ناشی از مشکلاتی مانند آپنه خواب تجویز می شوند، این داروها، به صورت بدون مجوز برای درمان بیش فعالی استفاده می شوند. معمولاً یک بار در روز برای درمان نارکولپسی یا آپنه انسدادی خواب (OSA) و یک ساعت قبل از شیفت برای درمان اختلال خواب شیفت کاری (SWSD) مصرف می‌شوند.
• Dyanavel XR (آمفتامین): برای کودکان شش سال و بالاتر به صورت یک سوسپانسیون خوراکی طولانی مدت یا یک عدد قرص در روز با رهش طولانی در دسترس است. دوز اولیه آن بین 2.5 تا 5 میلی گرم است که معمولاً یک بار در روز در صبح مصرف می شود و باید همراه با غذا مصرف شود. این دوز ممکن است به تدریج تا حداکثر 20 میلی گرم در روز افزایش یابد. دارو در عرض یک ساعت شروع به تاثیر می کند و تا 13 ساعت اثر گذاری اش ادامه می یابد.

حتما مطالعه کنید : با علائم بیش فعالی در بزرگسالان بیشتر آشنا شوید

داروهای غیر محرک

داروهای غیر محرک گزینه های درمانی دوم برای بیش فعالی هستند. این به آن دلیل است که اگرچه آنها در درمان بیش فعالی موثر هستند، اما اثربخشی آنها به اندازه داروهای محرک نیست. داروهای غیر محرک گزینه مفیدی برای افرادی هستند که به دلیل عوارض جانبی یا وجود یک بیماری زمینه ای قادر به تحمل داروهای محرک نیستند.

داروهای غیرمحرک‌ رایجی که برای بیش فعالی تجویز می‌شوند و زمان اثر گذاری آنها:

• Kapvay (کلونیدین): در ابتدا برای کمک به فشار خون بالا تجویز می‌شد، شروع اثرگذاری کاپوای می‌تواند دو هفته یا بیشتر طول بکشد.
• نورپرامین (دزیپرامین): نورپرامین یک داروی ضد افسردگی است که برای بیش فعالی استفاده می شود و دارای سه چرخه ی اثرگذاری است. ممکن است چندین روز یا حتی هفته ها طول بکشد تا مزایای درمانی داروهای ضد افسردگی سه چرخه ای مشاهده شود، اما زمانی که به این سطح برسد، فواید آن در طول روز باقی می ماند.
• Intuniv: اینتونیو یک نوع داروی ضد فشار خون گوانفاسین با رهش زمانی است. این دارو به گونه ای ساخته شده است که رهش پایدار برای ساعات بیداری داشته باشد. تقریباً دو هفته طول می کشد تا اینتونیو موثر واقع شود.
• Strattera (اتوموکستین): یک مهارکننده بازجذب نوراپی نفرین (NRI) و از نظر شیمیایی شبیه به یک داروی ضد افسردگی است. ممکن است بین چهار تا شش هفته طول بکشد تا حداکثر اثر درمانی آن احساس شود. هنگامی که سطوح درمانی حاصل شود، Strattera برای 24 ساعت موثر است.
• Qelbree (کپسول های ویلوکسازین رهش طولانی): کلبری یک مهارکننده انتخابی بازجذب نوراپی نفرین (SNRI) است که دارو را به آرامی طی چند ساعت آزاد می کند و می توان آن را یک بار در روز مصرف کرد. کاهش قابل توجهی در علائم بیش فعالی ممکن است در یک تا شش هفته مشاهده شود.
• کلبری (viloxazine) که توسط FDA در سال 2021 تأیید شد، یک داروی غیر محرک رهش طولانی برای کودکان و نوجوانان (سنین شش تا 17 سال) مبتلا به بیش فعالی است. می توان آن را یک بار در روز مصرف کرد. مانند سایر داروهای غیر محرک، شروع اثر آن نزدیک به یک هفته یا بیشتر طول می کشد.
• Wellbutrin (بوپروپیون): یک داروی ضد افسردگی است که می تواند به عنوان یک گزینه درمانی غیرفعال برای بیش فعالی تجویز شود. ممکن است تقریباً سه تا هفت روز طول بکشد تا تاثیر بگذارد و چهار تا شش هفته طول بکشد تا به اثربخشی کامل برسد. نسخه XL یک بار در روز استفاده می شود و 24 ساعت ماندگاری دارد.

حتما مطالعه کنید : با انواع بیش فعالی بیشتر آشنا شوید

آیا داروهای بیش فعالی من اثر می کنند؟

مردم اغلب از خود می پرسند که چه مدت طول می کشد تا داروهای بیش فعالی آنها اثر کند - یا اینکه آیا اصلاً تاثیردارند؟ برخی از این عدم قطعیت به این دلیل است که افراد می‌توانند همه حالت های پیشرفت‌ فوری قابل‌توجه ، پیشرفت‌ ظریف یا با تاخیر و یا عدم پیشرفت را تجربه کنند.

• پیشرفت‌ فوری: برخی از افراد در اولین روز مصرف دارو متوجه بهبود علائم بیش فعالی خود می شوند. آنها نمی‌دانند که آیا داروهایشان واقعاً توانسته به این سرعت عمل کند یا تفاوتی که احساس کرده اند در اثر تلقین بوده است.
• پیشرفت‌ ظریف: این گروه از افراد مطمئن نیستند که آیا داروهایشان موثر است یا خیر. فکر می کنند ممکن است اینطور باشد، اما تغییرات ظریف است.
• پیشرفت با تاخیر: برخی از افراد دارو مصرف می کنند و تفاوتی در علائم بیش فعالی خود مشاهده نمی کنند. آنها مطمئن نیستند که آیا این به دلیل تأخیر زمانی بین مصرف داروی بیش فعالی و شروع اثرگذاری آن است یا اینکه داروهایشان برای آنها مؤثر نیست.

علاوه بر این، برخی از افراد ممکن است قبل از اینکه متوجه بهبود علائم خود بشوند، متوجه عوارض جانبی شوند.

عوارض جانبی داروهای محرک ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• کاهش اشتها
• سردرد
• افزایش ضربان قلب یا فشار خون
• تحریک پذیری با از بین رفتن دارو
• نوسانات خلقی
• حالت تهوع یا استفراغ
• مشکلات خواب

عوارض جانبی داروهای غیر محرک ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• یبوست
• کاهش اشتها
• گیجی
• خواب آلودگی و خستگی
• خشکی دهان یا گلو
• بیخوابی
• مشکلات پوستی
• حالت تهوع، ناراحتی معده و استفراغ

به طور کلی، اگر داروی بیش فعالی شما موثر باشد، کمتر احساس اضطراب می کنید و نوسانات خلقی کمتری را تجربه خواهید کرد. علاوه بر این، شما بهتر می توانید:

• کارهایی که به نظرتان خسته کننده است را کامل کنید
• رفتارهای تکانشی را کنترل کنید
• در حین مکالمات گوش بدهید
• آرام بنشینید
• بر روی یک کار متمرکز بمانید

در حالی که اکثر داروهای بیش فعالی این علائم را قابل کنترل تر می کنند، اما همه آنها به طور کامل ناپدید نمی شوند.

یافتن داروهای مناسب

اگر برخی داروهای بیش فعالی را مصرف کرده اید و بهبودی در علائم خود تجربه نکرده اید، به پزشک خود مراجعه کنید و تجربه خود را به او بگویید.

پزشک معمولاً درمان شما را با دوز کم دارو شروع می کند و به تدریج آن را افزایش می دهد تا دوز درمانی مناسب را برای شما پیدا کند. اینجاست که علائم شما بدون عوارض جانبی منفی بهبود می یابد.

اگر دوزهای بالاتر دارو مفید نباشد، پزشک ممکن است داروی شما را از یک داروی آمفتامین به داروی متیل فنیدات یا بالعکس تغییر دهد. به عنوان گزینه دیگر، ممکن است یک داروی غیر محرک را به تنهایی یا همراه با داروهای محرک دیگری پیشنهاد دهد.

اگرچه برخی از افراد در روز اول مصرف دارو نتایج مثبتی را تجربه می‌کنند، اما برای بسیاری از افراد، چندین دوره طول می‌کشد تا دارو و دوز مناسب خود را پیدا کنند.

اگرچه دریافت نکردن نتایج فوری می‌تواند ناامیدکننده باشد، اما به این معنا نیست که داروهای بیش فعالی برای شما کارایی ندارند. این فقط به این معنا است که شما هنوز دارو و دوز مناسب خود را پیدا نکرده اید.

اگر کودکتان به دارو پاسخ نمی‌دهد، متخصص درمانی شما ممکن است او را به منظور بررسی مشکلات همزمان دیگر از جمله افسردگی، اختلال دوقطبی، ناتوانی های یادگیری یا مشکلات رفتاری معاینه کند.

سخن پایانی

برای دانستن اینکه آیا داروهای شما اثر می کنند، باید هدفمند باشید. علائم بیش فعالی را که دوست دارید در آنها بهبود پیدا کنید یادداشت کنید. سپس، هنگامی که شروع به مصرف دارو می کنید، هرگونه تغییر در این علائم یا مشاهدات شخصی خود در مورد آنها را ثبت کنید. از همسر یا اعضای خانواده خود نیز بازخورد بخواهید، زیرا ممکن است متوجه تغییراتی شوند که شما از آن بی خبرید.

اگر پدر و مادر هستید، تغییراتی را که در فرزندتان مشاهده می کنید و همچنین بازخورد فرزندتان و معلم فرزندتان را یادداشت کنید. این اطلاعات علاوه بر اینکه برای شما مفید است، برای پزشک او نیز مفید خواهد بود.