اختلالات گفتار و زبان گفتاردرمانی حروف الفبا و آموزش تلفظ صحیح هرکدام
مشکل در تلفظ برخی حروف، به‌ویژه در کودکان، امری رایج است. عدم آموزش صحیح می‌تواند منجر به ادای نادرست کلمات و بروز مشکل در مکالمات و تعاملات اجتماعی شود. این مسئله حتی ممکن است باعث کاهش اعتمادبه‌نفس و انزوا در فرد گردد. بنابراین، یافتن راه حل برای این مشکل ضروری است و بهترین راه، مراجعه به گفتاردرمانگر است.
آیا گفتاردرمانی برای تمام حروف الفبا ارائه می‌شود؟
فرقی نمی‌کند بیمار در تلفظ چه حروفی مشکل دارد، متخصصان گفتاردرمانی با آگاهی از نحوه رفع مشکلات مربوط به هر حرف، می‌توانند در چند جلسه این مسائل را برطرف کنند. تعداد جلسات مورد نیاز بسته به فرد و شدت مشکل متفاوت است. کلینیک توانبخشی رسش دارای گفتاردرمانگرانی مجرب است که می‌توانند در زمانی کوتاه تلفظ حرف مختلف را به فرزند شما آموزش دهند.
گفتاردرمانی حرف چ
«چ» صامتی است که هنگام تلفظ آن تارهای صوتی نمی‌لرزند و با ساییدگی زبان تولید می‌شود. این صدا از برخورد نوک زبان به برآمدگی سقف دهان و سپس آزاد شدن ناگهانی هوا ایجاد می‌شود. بسیاری از کودکان نوپا و بزرگسالانی که دچار سکته شده‌اند در هنگام تلفظ حرف «چ» با مشکل مواجه می‌شوند. تمرین تلفظ حرف «چ» شامل آموزش جایگاه تولید این حرف، تقویت عضلات گفتاری و آموزش تلفظ ازطریق بازی و داستان است.
گفتاردرمانی حرف خ
حرف «خ» صدایی حلقی و سایشی است که در انتهای دهان و در ناحیه حلق تولید می‌شود. برای ایجاد این صدا، ریشه زبان (قسمت عقبی زبان) به سمت عقب و پایین حرکت می‌کند، به دیواره پشتی حلق نزدیک می‌شود و گذرگاهی بسیار باریک را شکل می‌دهد. در این حالت، جریان هوا از ریه‌ها به بیرون رانده شده و با عبور از این تنگنا در حلق، به‌دلیل اصطکاک با دیواره حلق و ریشه زبان، صدای سایشی «خ» ایجاد می‌شود. در طول گفتاردرمانی از قرقره کردن آب و بازی و سرگرمی برای آموزش تلفظ حرف «خ» استفاده می‌شود.
گفتاردرمانی حرف ر
یکی از شایع‌ترین اختلالات گفتاری در کودکان، ناتوانی در تلفظ حرف «ر» است. یکی از دلایل ناتوانی کودک، تفاوت تلفظ حرف «ر» با سایر حروف است. کودکان معمولاً در سن دو سال‌ونیم سالگی شروع به گفتن حرف «ر» می‌کنند و در شش سالگی کاملاً به آن مسلط می‌شوند. گفتاردرمانگر در طول گفتاردرمانی از نشانه‌های بصری استفاده کرده، حرف «ر» را به حروف صدادار وصل کرده و در موقعیت‌های مختلف تلفظ می‌کند. او از بازی‌ها و اشعار برای آموزش تلفظ حرف «ر» استفاده می‌کند.
گفتاردرمانی حرف ز
برای تلفظ حرف «ز»، باید نوک زبان پشت دندان‌ها قرار گیرد و بدون لمس سقف تا سقف دهان برسد. سپس باید هوا بین زبان و سقف دهان فشار وارد کند و در عین حال تارهای صوتی به لرزه درآیند. کودکان تلفظ حرف «ز» را در 4سالگی می‌آموزند و در 8سالگی به تسلط کامل می‌رسند. کودکی که در سنین بالاتر از هشت سال قادر به تلفظ صحیح حرف «ز» نباشد، به گفتاردرمانی نیاز دارد.
گفتاردرمانی حرف س
ازآنجایی‌که حرف «س» بی‌صدا است و تارهای صوتی درگیر تلفظ آن نمی‌شوند، تلفظ این حرف چالش‌برانگیز است. تلفظ حرف «س» ازطریق قرار دادن نوک زبان در پشت دندان‌های جاویی ، بالا آمدن کناره‌های زبان و عبور هوا از بین دندان‌ها انجام می‌شود. گفتاردرمانگر می‌تواند با کمک نشانه‌های کلامی و بصری، تلفظ حرف «س» را آموزش دهد.
گفتاردرمانی حرف ش
در هنگام تلفظ حرف «ش» نوک زبان باید نزدیک خط لثه، درست پشت دندان‌های جلویی بالا قرار گیرد. به‌طور همزمان، دو طرف زبان به سمت بالا می‌رود و شکلی فنجانی در کنار نوک زبان ایجاد می‌کند. جریان هوای خروجی باعث تولید حرف «ش» می‌شود. در طول گفتاردرمانی از تمرینات حرکتی دهانی، نشانه‌های بصری، نشانه‌های لمسی و شکل‌دهی و تمرین استفاده می‌شود.
گفتاردرمانی حرف ق
تلفظ حرف «ق» توسط قسمت‌های خلفی (پشتی) زبان و دهان انجام می‌شود. در حین تلفظ این حرف، در عقب‌ترین قسمت زبان انسداد هوا ایجاد شده و هوای خارج‌شده باعث تلفظ حرف «ق» می‌شود. کودکان معمولاً از سه تا پنج سالگی تلفظ این حرف را می‌آموزند. اما اگر کودک تا این سن قادر به تلفظ صحیح حرف «ق» نباشد باید از کمک‌های گفتاردرمانگر استفاده شود.
گفتاردرمانی حرف ک
تلفظ صحیح حرف «ک» به هماهنگی دقیق زبان، دندان‌ها و هماهنگی جریان هوا نیاز دارد. نوک زبان پشت دندان‌های جلویی پایین را لمس می‌کند، درحالی‌که پشت زبان به سمت کام نرم بالا می‌رود و بسته شدن لحظه‌ای دهان و به‌دنبال آن فوران هوا اتفاق میفتد. تسلط بر تلفظ حرف «ک» برای برخی از کودکان چالش‌برانگیز است. گفتاردرمانگر با استراتژی‌های مختلف مانند کمک‌های بصری، ورزش ماهیچه‌ها، کتاب‌خوانی و تکرار حرف «ک» و ... تلفظ این حرف را آموزش می‌دهد.
گفتاردرمانی حرف گ
تلفظ حرف «گ» با استفاده از قسمت پشتی زبان انجام می‌شود. در هنگام تلفظ این حرف قسمت پشت زبان، قسمت پشت سقف دهان را لمس می‌کند. کودکان معمولاً تا سن چهار سالگی قادر به تلفظ صحیح حرف «گ» نیستند و به‌جای آن حرف «د» را تلفظ می‌کنند. بنابراین اگر کودک بعد از چهار سالگی همچنان با تلفظ حرف «گ» مشکل داشته باشد باید به متخصص گفتاردرمانی مراجعه کند. گفتاردرمانگر با کمک نشانه‌های فیزیکی، لمسی و کلامی تلفظ صحیح را آموزش می‌دهد.
گفتاردرمانی حرف ل
ناتوانی در تلفظ حرف «ل» یکی از خطاهای صوتی رایج در کودکان است. کودک باید بتواند بین سنین سه تا شش سالگی حرف «ل» را به‌درستی تلفظ کند. اگر تا 5سالگی تلفظ حرف «ل» بهبود نداشته باشد، مراجعه به گفتاردرمانگر ضروری است.
گفتاردرمانی حرف ژ
کودکان معمولاً حرف «ج» را به‌جای حرف «ژ» تلفظ می‌کنند. گفتاردرمانگر با اشاره به قابلیت امتدادپذیری صدای «ژ» (برخلاف «ج») و آموزش نحوه صحیح تولید آن، به کودک کمک می‌کند تا این صدا را به‌درستی ادا کند.
گفتاردرمانی حرف ب
برای تلفظ حرف «ب»، لب‌های بالا و پایین به هم می‌چسبند و هوا از دهان خارج می‌شود و همزمان در حنجره لرزش ایجاد می‌گردد. حرف «ب» جزو اولین حروفی است که کودک به زبان می‌آورد. اگر کودک تا 4سالگی با تلفظ این حرف مشکل داشته باشد باید به گفتاردرمانگر مراجعه شود. گفتاردرمانگر در طول جلسات درمانی ازطریق لامسه دهان و حنجره، روش تلفظ صحیح را آموزش می‌دهد.
گفتاردرمانی حرف پ
این صدای لبی با فشردن دو لب و خروج ناگهانی هوا تولید می‌شود. ازآنجایی‌که نحوه تلفظ آن قابل مشاهده است و در داخل دهان تولید نمی‌شود، آموزش آن نسبتاً آسان و ازطریق نشان دادن و تقلید صورت می‌گیرد.
گفتاردرمانی حرف ت
برای تلفظ حرف «ت»، نوک زبان پشت دندان‌های جلویی فک بالا قرار می‌گیرد و هوا با فشار از دهان خارج می‌شود. بسیاری از کودکان حرف «ت» را در حدود دو سالگی تلفظ می‌کنند و در چهار سالگی به تسلط می‌رسند. محل تولید این صدا نیز قابل مشاهده است و آموزش ازطریق دیدن و تقلید حرکات دهان انجام می‌شود.
گفتاردرمانی حرف ج
کودکان در چهار سالگی شروع به تلفظ حرف «ج» می‌کنند و در هفت سالگی به تسلط کامل می‌رسند. آموزش این حرف ممکن است کمی پیچیده باشد؛ زیرا نحوه تولید آن به‌طور معمول قابل مشاهده نیست و نیاز به کمک متخصص دارد. برای تلفظ حرف «ج»، لب‌ها کمی کشیده شده (مانند لبخند)، دندان‌های طرفین به هم نزدیک می‌شوند و زبان به سمت بالا و عقب می‌رود.
گفتاردرمانی حرف ف
یکی از خطاهایی که در تلفظ مشاهده می‌شود، تلفظ حرف «ف» است. برای تولید حرف «ف»، دندان‌های جلویی فک بالا به پشت لب پایین می‌چسبند و هوا از دهان خارج می‌شود. ترکیب تمرینات با بازی و سرگرمی می‌تواند آموزش این حرف را برای کودکان جذاب‌تر و مؤثرتر کند.
جمع‌بندی
گفتاردرمانی حروف الفبا، فرایندی تخصصی برای اصلاح مشکلات تلفظی است که اغلب در کودکان دیده می‌شود. متخصصان گفتاردرمانی کلینیک توانبخشی رسش با ارزیابی دقیق مشکل در تلفظ هر حرف، از روش‌های آموزشی متنوع و متناسب با سن و توانایی‌های بیمار استفاده می‌کنند. هدف اصلی آنها، آموزش تولید صحیح صداها، تقویت عضلات گفتاری و بهبود وضوح کلام است تا بیمار بتواند به‌طور مؤثر و با اعتمادبه‌نفس با دیگران ارتباط برقرار کند. بنابراین اگر به گفتاردرمانی حروف الفبا نیاز دارید، جهت دریافت نوبت یا مشاوره رایگان با شماره‌های کلینیک تماس حاصل فرمایید.
منابع
