فلج مغزی مشکلات خواب در کودکان فلج مغزی + نکاتی برای بهود کیفیت خواب
فلج مغزی می‌تواند باعث مشکلات جسمی و روانی شود که بر توانایی خواب کودک تأثیر منفی می‌گذارند. خواب به بدن اجازه استراحت می‌دهد، اما اختلالات خواب می‌توانند منجر به سایر مشکلات سلامتی شوند. مطالعات نشان می‌دهند بین 23 تا 46 درصد از کودکان مبتلا به فلج مغزی در خوابیدن مشکل دارند. علائم فیزیکی و عصبی ناشی از فلج مغزی می‌توانند استراحت شبانه خوب را برای کودکان دشوار کنند.
اختلالات مرتبط با مشکلات خواب
اگر کودک شما از اختلالات زیر رنج ببرد، ممکن است دچار مشکلات خواب شود:
- اختلال رفلاکس معده به مری. اختلال رفلاکس معده به مری (GERD) اختلالی گوارشی است که بلع را دشوار می‌کند و باعث گلودرد و رفلاکس اسید می‌شود.
- درد فیزیکی. اسپاسم عضلانی و درد فیزیکی از علائم شایع فلج مغزی هستند. درد می‌تواند از استراحت کودکان مبتلا به فلج مغزی جلوگیری کند. اسپاسم عضلانی ناشی از این بیماری ممکن است مانع از خوابیدن کودکان در یک موقعیت راحت در طول شب شود.
- تشنج. تشنج مشکلی جدی برای سلامتی است که با فلج مغزی همراه است. تشنج اغلب توسط محرک‌های خاصی ایجاد می‌شود. در برخی از کودکان، کمبود خواب ممکن است باعث تشنج شود. تشنج همچنین می‌تواند باعث الگوی خواب نامنظم شود.
- آبریزش دهان. کودکان مبتلا به فلج مغزی اغلب در کنترل جویدن و بلع مشکل دارند. به همین دلیل احتمال بروز مشکل در آبریزش آنها بسیار بیشتر است. ترشح بیش‌ازحد آب دهان می‌تواند باعث خفگی کودکان یا مشکلات تنفسی در هنگام خواب شود.
- مشکلات تنفسی. مشکلات تنفسی ناشی از فلج مغزی می‌توانند تنفس در شب را دشوار کنند. این امر می‌تواند باعث بیدار شدن کودکان در طول خواب شود.
- یبوست. بسیاری از کودکان مبتلا به فلج مغزی به‌دلیل تحرک محدود، کاهش مصرف مایعات، سوء تغذیه یا عضلات ضعیف معده، دچار یبوست می‌شوند. یبوست می‌تواند دردناک باشد و کودکان در حال خواب را از خواب بیدار کند.
چالش‌های مربوط به مشکلات خواب
کودکان مبتلا به فلج مغزی اغلب به صدا، نور و بافت حساس‌تر هستند. این حساسیت‌ها می‌توانند خواب آنها را مختل کنند. صداهایی مانند صدای تلویزیون یا لوازم خانگی باعث می‌شوند کودکان فلج مغزی نتوانند به خواب بروند.
اگر فرزند شما به دلیل فلج مغزی مشکل خواب دارد، موارد زیر ممکن است به شما کمک کند:
- رعایت برنامه روزانه که شامل زمان خواب، زمان صرف غذا و زمان استفاده از سرویس بهداشتی است
- داشتن زمانی آرام و اختصاصی در خانه برای کاهش حساسیت‌ها
- داشتن دفتر گزارش خواب برای کمک به ارزیابی شرایط شبانه کودک
- داشتن داروهای خواب، ازجمله آرام‌بخش‌های سبک
مشکلات خواب اغلب به این بستگی دارند که وضعیت کودک چقدر جدی است. کودکان مبتلا به فلج مغزی خفیف ممکن است تنها با مشکلات خواب جزئی روبرو شوند، در حالی که کودکان مبتلا به فلج مغزی شدید ممکن است به شدت مشکل خواب شبانه داشته باشند.
درمان مشکلات خواب
روش‌های درمانی و راه‌حل‌های تطبیقی مختلف به خواب بهتر کودکان فلج مغزی کمک می‌کنند. این راه‌حل‌ها در ادامه توضیح داده شده‌اند:
داروهای خواب برای کودکان فلج مغزی
داروهای رایج برای کمک به مشکلات خواب کودکان مبتلا به فلج مغزی عبارت‌اند از:
- ملاتونین. ملاتونین به‌طور طبیعی در بدن توسط غده اپی‌فیز ساخته می‌شود. به‌طور کلی، بدن در شب ملاتونین بیشتری تولید می‌کند. مکمل‌های ملاتونین اغلب زمانی تجویز می‌شوند که فردی دچار مشکل در به خواب رفتن یا خواب ماندن باشد. عوارض جانبی مکمل‌های ملاتونین شامل اضطراب، سردرد و ناراحتی معده هستند.
- باکلوفن. باکلوفن دارویی است که اسپاسم عضلانی را درمان می‌کند. اگر مشکلات خواب کودک شما ناشی از تنش عضلانی باشند، باکلوفن ممکن است کمک کند. عوارض جانبی باکلوفن شامل سردرد، سرگیجه، خواب‌آلودگی و حالت تهوع هستند.
- لوبیپروستون. لوبیپروستون دارویی است که یبوست را درمان می‌کند. این دارو می‌تواند به کاهش درد معده که کودک را در شب بیدار می‌کند، کمک کند. عوارض جانبی لوبیپروستون عبارت‌اند از تهوع، اسهال و سردرد.
تخت‌های قابل تنظیم برای کودکان فلج مغزی
چارچوب تخت‌های قابل تنظیم را می‌توان با کنترل از راه دور تنظیم کرد. این قابلیت به کودکان مبتلا به فلج مغزی اجازه می‌دهد تا تخت خود را در موقعیت‌های راحت‌تری قرار دهند.
تخت‌های قابل تنظیم حرکت مستقل را تقویت کرده و به درد ناشی از سفتی عضلانی و GERD کمک می‌کنند. والدین باید پیش از خرید تخت قابل تنظیم برای کودک خود با پزشک مشورت کنند.
پتوهای سنگین برای کودکان فلج مغزی
پتوهای سنگین به‌دلیل توانایی آنها در کاهش استرس و اضطراب و ایجاد خوابی آرام محبوب شده‌اند. پتوهای سنگین می‌توانند حرکات اسپاستیک را در کودکان مبتلا به فلج مغزی کاهش دهند. این پتوها می‌توانند تا 7 کیلوگرم وزن داشته باشند و حرکات غیر قابل کنترل را کاهش می‌دهند. استفاده از این پتوها باعث می‌شود بدن به‌طور طبیعی سروتونین ترشح کند و احساس آرامش و شادی در هنگام خواب ایجاد شود.
والدین باید پیش از خرید پتوهای سنگین با متخصص مشورت کنند.
استفاده از دفترچه گزارش خواب
استفاده از دفترچه گزارش خواب به مشخص کردن مشکلاتی که باعث می‌شوند فرزندتان الگوهای خواب نامناسبی داشته باشد، کمک می‌کند.
ممکن است فرزندتان نتواند دقیقاً به شما بگوید چه مشکلی دارد. بنابراین بهتر است به مدت چند هفته تمام فاکتورهای مربوط به خواب فرزندتان را ثبت کنید:
- دفعات و زمان چرت زدن
- زمان خواب
- مدت زمانی که طول می‌کشد تا کودک به خواب برود
- موادغذایی که کودک قبل از خواب می‌خورد
- فرایند آماده شدن برای خواب
- زمان، نوع و دوز داروهای مصرفی کودک
هر چیزی که فکر می‌کنید به خوابیدن کودک مرتبط است را ثبت کنید. کم‌کم الگویی مشاهده می‌کنید. به‌عنوان مثال، ممکن است متوجه شوید که روال قبل از خواب شما استرس‌زا است یا اینکه کودک شما قبل از خواب میان وعده‌ای می‌خورد که قند زیادی دارد. حتی اگر خودتان نتوانید مشکل را در یادداشت‌های خود پیدا کنید، می‌توانید به متخصص خواب مراجعه کنید و اطلاعات ثبت‌شده را در اختیار او قرار دهید. متخصص به یافتن الگو کمک می‌کند.
ورزش روزانه
ورزش راهی عالی برای خواب بهتر و راحت‌تر است. اطمینان حاصل کنید که کودک شما روزانه فعالیت بدنی کافی دارد؛ حتی اگر حرکات او به دلیل فلج مغزی محدود شده باشند.
هر فعالیتی که باعث تحرک کودک شود ازجمله فیزیوتراپی، آب‌درمانی، پیاده‌روی یا استفاده از ویلچر در طول روز، به خواب راحت‌تر او کمک می‌کند.
رژیم غذایی سالم
ورزش باعث آرامش کودک شما می‌شود، اما خوب غذا خوردن نیز به او کمک می‌کند تا احساس بهتری داشته باشد. کودکان مبتلا به فلج مغزی به‌ویژه در معرض خطر تغذیه نامناسب هستند؛ زیرا بسیاری از آنها در خوردن و بلع مشکل دارند.
اگر مطمئن نیستید که کودکتان تغذیه مناسبی دارد یا خیر، با متخصص تغذیه صحبت کنید تا به شما کمک کند تا برنامه غذایی مناسبی با توجه به شرایط کودکتان تهیه کنید. اگر غذا خوردن برای کودک شما به دلیل مشکلات بلع دشوار است، به جای سه وعده غذایی بزرگ‌تر، هر روز چند وعده غذایی کوچک‌تر برای او تهیه کنید. این روش، غذا خوردن را برای کودک شما آسان‌تر می‌کند.
ایجاد روال آرامش‌بخش قبل از خواب
داشتن یک برنامه روتین قبل از خواب یک استراتژی عالی برای افراد در هر سنی، صرف نظر از بیماری آنها است.
یک روتین مناسب شما را به حال و هوای خواب می‌برد. با گذشت زمان، ذهن و بدن شما تنظیم می‌شوند و با انجام این روال خوابتان می‌گیرد. این امر به ویژه برای کودکی که به‌دلیل فلج مغزی دچار مشکل خوابیدن است، بسیار مهم است.
استفاده فرزندتان از هر چیز محرک را چند ساعت قبل از خواب به‌عنوان بخشی از برنامه معمول محدود کنید. وسایل محرک شامل بازی‌های ویدیویی و سایر دستگاه‌های الکترونیکی هستند. به جای استفاده از این وسایل، کودک را تشویق به خواندن کتاب کنید.
سایر عناصری که باعث روال آرامش‌بخش قبل از خواب می‌شوند شامل حمام آب گرم، تمرینات کششی آهسته یا زمانی که صرف صحبت کردن با همدیگر می‌شود، می‌باشند.
فراهم کردن تحت خواب راحت
کودک مبتلا به فلج مغزی نسبت به اکثر کودکان برای راحتی در هر محیطی ازجمله تختخواب مشکل بیشتری دارد. اگر فرزند شما به شدت ناتوان است، با پزشک یا فیزیوتراپ صحبت کنید تا تعیین کنید که کدام وضعیت بدن برای کودک راحت‌تر است.
از بالش و تخت خواب راحت برای کمک به تقویت موقعیت و راحت‌تر کردن تخت استفاده کنید. دمای اتاق خواب را خنک نگه دارید و قبل از خواب همه چراغ‌ها را خاموش کنید.
جمع‌بندی
فلج مغزی یکی از بیماری‌هایی است که بر خواب کودکان تأثیر می‌گذارد و باعث اختلال در آن می‌شود. درواقع علائم فیزیکی و عصبی ناشی از فلج مغزی موجب می‌شود کودک نتواند به راحتی در طول شب بخوابد. برای رفع این مشکل ابتدا باید دلیل اصلی اختلال خواب تشخیص داده شود. پزشک پس از ریشه‌یابی علت اصلی به رفع آن می‌پردازد. او همچنین روش‌هایی برای خواب راحت‌تر پیشنهاد می‌دهد که در این مطلب این روش‌ها را توضیح دادیم. امیدواریم این توضیحات سودمند باشند.
