بیش فعالی تست بیش فعالی (ADHD) در بزرگسالان - آزمون تشخیص بیش‌فعالی
اختلال نقص توجه و بیش فعالی، اختلالی عصبی‌رشدی است که در کودکان و بزرگسالان مشاهده می‌شود. تست adhd پرسشنامه‌ای است که به بررسی و تشخیص این اختلال در بزرگسالان می‌پردازد.
این پرسشنامه از هجده معیار DSM-IV-TR تشکیل شده است که شش سؤال اول پیش‌بینی‌کننده‌ترین علائم بیش فعالی را نشان می‌دهند.
دستورالعمل:
- از بیمار بخواهید هر دو قسمت A و B از چک لیست علائم را با علامت گذاری X در کادری که تعداد بروز هر یک از علائم را نشان می‌دهد، تکمیل کند.
- امتیاز بخش A. اگر چهار علامت یا بیشتر در کادرهای خاکستری در قسمت A ظاهر شود، علائم بیمار بسیار مطابق با بیش فعالی در بزرگسالان بوده و برای تشخیص بیش‌فعالی به تحقیقات بیشتر نیاز است.
- امتیاز بخش B نشانه‌های اضافی را ارائه می‌دهد و می‌تواند به‌عنوان کاوشگر بیشتر در علائم بیمار عمل کند. به علائمی که در کادرهای خاکستری ظاهر می‌شوند، توجه ویژه‌ای داشته باشید. پاسخ‌ها در یک سری سؤالات خاص اهمیت و حساسیت بیشتری دارند. هیچ امتیاز کلی برای تشخیص از روی 12 سؤال وجود ندارد. در واقع 6 سؤال بخش A در تشخیص اختلال مهم‌تر بوده و برای بررسی‌های غربالگری بهتر هستند.
پرسشنامه غربالگری ADHD بزرگسالان
|
نام بیمار |
|
تاریخ |
|
|||||
|
لطفاً به سؤالات زیر پاسخ دهید، به هر یک از معیارها با استفاده از مقیاس نشان‌داده‌شده در سمت چپ جدول امتیاز بدهید. همان‌طور که به هر سؤال پاسخ می‌دهید، در کادری که به بهترین وجه بیانگر احساس و رفتار شما در 6 ماه گذشته است، علامت بزنید. لطفاً چک‌لیست تکمیل‌شده را به متخصص خود بدهید تا در طول ملاقات به بررسی آن بپردازد. |
هرگز |
به‌ندرت |
گاهی‌اوقات |
اغلب |
خیلی‌اوقات |
|||
|
1. هر چند وقت یک‌بار پس از انجام بخش‌های چالش‌برانگیز یک پروژه، در جمع‌بندی جزئیات نهایی با مشکل مواجه می‌شوید؟ |
|
|
|
|
|
|||
|
2. زمانی که باید کاری را انجام دهید که نیاز به سازماندهی دارد، چقدر در نظم دادن به کارها مشکل دارید؟ |
|
|
|
|
|
|||
|
3. هر چند وقت یک‌بار در به خاطر سپردن قرارها یا تعهدات با مشکل مواجه می‌شوید؟ |
|
|
|
|
|
|||
|
4. وقتی کاری دارید که نیاز به تفکر زیادی دارد، چقدر از شروع کار اجتناب می کنید یا آن را به تأخیر می‌اندازید؟ |
|
|
|
|
|
|||
|
5. زمانی که مجبور هستید برای مدت طولانی بنشینید، هر چند وقت یک‌بار احساس بی‌قراری در دست‌ها یا پاها می‌کنید؟ |
|
|
|
|
|
|||
|
6. هر چند وقت یک‌بار احساس می‌کنید بیش‌ازحد فعال بوده و مجبور به انجام کاری هستید؟ (انگار که فرمان شما دست خودتان نیست) |
|
|
|
|
|
|||
|
پایان بخش A |
||||||||
|
7. زمانی که مجبور به انجام پروژه‌ای خسته‌کننده یا دشوار هستید، هر چند وقت یک‌بار دچار اشتباه می‌شوید؟ |
|
|
|
|
|
|||
|
8. زمانی که در حال انجام کارهای کسل‌کننده یا تکراری هستید چقدر در حفظ توجه خود با مشکل مواجه می‌شوید؟ |
|
|
|
|
|
|||
|
9. هر چند وقت یک‌بار در تمرکز بر آنچه مردم به شما می‌گویند، مشکل پیدا می‌کنید (حتی زمانی که مستقیماً با شما صحبت می‌کنند)؟ |
|
|
|
|
|
|||
|
10. هر چند وقت یک‌بار در خانه یا محل کار خود وسایل را گم می‌کنید یا در پیدا کردن آن‌ها با مشکل مواجه می‌شوید؟ |
|
|
|
|
|
|||
|
11. هر چند وقت یک‌بار با فعالیت یا سر و صدای اطرافتان حواستان پرت می‌شود؟ |
|
|
|
|
|
|||
|
12. هر چند وقت یک‌بار در جلسات یا موقعیت‌های دیگری که انتظار می‌رود در آن‌ها بنشینید، صندلی خود را ترک می‌کنید؟ |
|
|
|
|
|
|||
|
13. هر چند وقت یک‌بار احساس بی‌قراری یا بی‌تابی می‌کنید؟ |
|
|
|
|
|
|||
|
14. هر چند وقت یک‌بار زمانی که برای خودتان وقت دارید در ریلکس کردن و استراحت کردن با مشکل مواجه می‌شوید؟ |
|
|
|
|
|
|||
|
15. وقتی در موقعیت‌های اجتماعی قرار می‌گیرید، هر چند وقت یک‌بار متوجه می‌شوید که بیش‌ازحد صحبت می‌کنید؟ |
|
|
|
|
|
|||
|
16. وقتی در حال مکالمه هستید، هر چند وقت یک‌بار متوجه می‌شوید که جملات افرادی را که در حال صحبت با آن‌ها هستید قبل از خودشان تکمیل می‌کنید؟ |
|
|
|
|
|
|||
|
17. هر چند وقت یک‌بار در شرایطی که نیاز به نوبت گرفتن است، در انتظار برای نوبت خود مشکل دارید؟ |
|
|
|
|
|
|||
|
18. هر چند وقت یک‌بار صحبت دیگران را قطع می‌کنید؟ |
|
|
|
|
|
|||
|
پایان بخش B |
||||||||
روش تحلیل نتایج
سه معیار به‌صورت جداگانه محاسبه می‌شوند:
بخش A (سؤالات 1-6 با دامنه امتیاز از 0 تا 6)
اگر پاسخ‌دهنده در قسمت A نمره 4 یا بیشتر کسب کند، آنگاه پروفایل علائم فرد به شدت با تشخیص بیش فعالی در بزرگسالان مطابقت دارد.
بخش B (سؤالات 7-18 با دامنه امتیاز از 0 تا 12)
امتیازات در قسمت B نشانه‌های بیشتری را ارائه می‌دهند و می‌توانند بیشتر درمورد شدت علائم بیمار و تأثیری که بی‌توجهی یا بیش‌فعالی بر زندگی بیمار می‌گذارند، باشند.
امتیاز کل (و درصد) (امتیازها از 0 تا 18 متغیر هستند)
فراتر از معیارهای تفسیر کلیدی از بخش A و بخش B، نمره کل (مجموع قسمت A و B)، به درصدی برای ایجاد پاسخ‌های متنی مقایسه ای با داده‌های هنجار تبدیل می‌شود. به‌عنوان مثال، درصد 90 نشان می‌دهد که پاسخ‌دهنده امتیاز بالاتری از 90 درصد سایر بزرگسالان معمولی در محدوده سنی خود در جامعه کسب کرده است.
این درصدها امتیازات کل را با همسالان مرتبط با سن مقایسه می‌کنند، بنابراین اطمینان از ورود صحیح تاریخ تولد مراجعه‌کننده ضروری است.
سه خرده مقیاس بیش فعالی با توجه به عوامل شناسایی‌شده توسط تحقیقات مختلف ارائه شده‌اند. نمرات خام و همچنین درصد موارد تأییدشده اطلاعات دقیق‌تری درمورد مشکلات ارائه می‌دهند:
- خرده مقیاس بی‌توجهی (موارد 1، 2، 3، 4، 7، 8، 9، 10، 11، محدوده 0 تا 9): اندازه‌گیری دشواری بزرگسالان در تمرکز بر جزئیات، سازماندهی، به خاطر سپردن قرار ملاقات‌ها، اشتباهات ناشی از بی‌دقتی و تمرکز.
- خرده مقیاس بیش فعالی/ تکانشی (حرکتی) (موارد 5، 6، 12، 13، 14، محدوده 0 تا 5): اندازه‌گیری دشواری بزرگسالان در نشستن، یک جا ماندن و توانایی استراحت کردن.
- خرده مقیاس بیش فعالی / تکانشی (کلامی) (موارد 15، 16، 17، 18، محدوده 0 تا 4): اندازه‌گیری دشواری بزرگسالان در کنترل میزان صحبت کردن، قطع حرف دیگران و انتظار برای نوبت.
در نظر گرفتن درصد امتیاز در هر یک از زیرمقیاس‌ها می‌تواند در تعیین زیرگروه بیش فعالی تعریف‌شده در DSM-V مفید باشد: ترکیبی، بیش‌فعالی- تکانشگری یا بی‌توجهی. توجه داشته باشید که DSM-V بین زیرگروه‌های بیش فعالی کلامی و حرکتی تمایزی قائل نمی‌شود.
بسته به سؤال، پاسخ‌ها به صورت 0 یا 1 امتیاز می‌گیرند. در موارد 1-3، 9، 12، 16، و 18 به رتبه‌بندی‌های گاهی، اغلب یا خیلی‌اوقات یک امتیاز اختصاص داده می‌شود (رتبه‌های هرگز یا به ندرت صفر می‌شوند). برای 11 مورد باقی‌مانده، به رتبه‌بندی‌های اغلب یا خیلی‌اوقات یک امتیاز اختصاص داده می‌شود (رتبه‌های هرگز، به ندرت یا گاهی‌اوقات صفر امتیاز می‌گیرند).
نکات روانشناسی
برای اینکه علائم بیمار مطابق با تشخیص بیش فعالی در نظر گرفته شود، به 4 پاسخ یا بیشتر در بخش یک (شش سؤال اول) نیاز است. مطالعات نشان می‌دهند این پرسشنامه دارای حساسیت بالا و قدرت پیش‌بینی متوسط است. بنابراین به ندرت پیش می‌آید بیش فعالی در بزرگسالان را تشخیص ندهد.
مطالعه‌ای بر روی 22397 بزرگسال در امریکا که به طور تصادفی انتخاب شده بودند نشان داد میانگین نمره کل 2.0 بود. نکته قابل توجه این است که امتیازات کل این پرسشنامه با سن مراجعه‌کننده مرتبط هستند:
- سن 18-29: میانگین = 2.99، 4.1 =انحراف معیار
- سن 30-39: میانگین = 2.59، 3.1 =انحراف معیار
- سن 40-49: میانگین = 2.26، 3.1 =انحراف معیار
- سن 50-64: میانگین = 1.82، 3.1 =انحراف معیار
- سن > 65: میانگین = 1.23، 2.1= انحراف معیار
مطالعه‌ای دیگر بر روی 1000 بزرگسال نشان داد پرسشنامه بیش‌فعالی بزرگسالان دارای سه عامل است:
- خرده مقیاس بی‌توجهی
- خرده مقیاس بیش فعالی حرکتی/ تکانشی
- خرده مقیاس بیش فعالی کلامی / تکانشی
از این فاکتورها برای محاسبه امتیازات خرده مقیاس استفاده می‌شود. خاطرنشان می شود که معیار DSM تنها دو زیرگروه (بی‌توجهی و بیش فعالی/ تکانشی) را مشخص می‌کند، اما تجزیه‌وتحلیل این مقیاس سه خوشه علائم متمایز را نشان می‌دهد.
منابع
