سایر کار درمانی بعد از تعویض مفصل زانو یا لگن
عمل تعویض مفصل زانو یا لگن در بیشتر موارد به‌دنبال آرتروز انجام می‌شود. پس از عمل، بیمار قادر به انجام فعالیت‌های روزمره نیست و نیاز به حمایت دیگران دارد. یکی از روشهای مورداستفاده پس از عمل تعویض مفصل، کاردرمانی است. کار درمانی به حفظ استقلال بیمار کمک می‌کند. در این مطلب درخصوص کار درمانی بعد از عمل تعویض مفصل زانو یا لگن صحبت می‌کنیم.
تعویض مفصل زانو یا لگن چیست؟
تعویض مفصل زانو یا لگن عملی است که در آن قسمت آسیب‌دیده مفصل زانو یا لگن برداشته شده و با قسمتی مصنوعی به نام پروتز جایگزین می‌شود. افراد به‌دلایل مختلفی ازجمله تغییرات ناشی از آرتروز، شکستگی یا بیماری‌های ارتوپدی نیاز به تعویض مفصل زانو یا لگن دارند.
مطالعه بیشتر: کار درمانی آرتروز زانو
مشکلات رایج پس از تعویض مفصل زانو یا لگن چیست؟
با توجه به ماهیت جراحی تعویض مفصل، توصیه‌های ارائه‌شده توسط تیم جراحی و درمانی‌ای که از بیمار مراقبت می‌کنند بسیار مهم هستند. فعالیت‌هایی که در مرحله بهبودی و توانبخشی پس از تعویض مفصل زانو یا لگن چالش‌برانگیز هستند، شامل موارد زیر می‌باشند:
- بالا و پایین رفتن از پله‌ها
- حمام کردن
- داخل و خارج شدن از رختخواب
- نشستن و بلند شدن از روی توالت
- خم شدن برای پوشیدن جوراب، کفش یا شلوار
- ایستادن برای مدتی طولانی در حین پخت غذا
وظایف کاردرمانگر قبل از عمل
کاردرمانگر برای کمک به بیمار ابتدا به ارزیابی دقیق شرایط او می‌پردازد. سپس دلیل انجام عمل جراحی را جویا می‌شود و در این راستا به بیمار مشاوره می‌دهد. در اکثر موارد بیمار پیش از جراحی دچار استرس زیادی می‌شود. او ابهامات زیادی درخصوص عمل و اقدامات احتیاطی پس از آن دارد. کاردرمانگر در طول جلسات کار درمانی پیش از عمل به تمام سؤالات و ابهامات بیمار پاسخ داده و اقدامات زیر را انجام می‌دهد:
- به بیمار درک بهتری از عمل جراحی می‌دهد.
- اضطراب و ترس از جراحی را کاهش می‌دهد.
- با ارائه روشهای مختلف به بهبودی بعد از جراحی کمک می‌کند.
- اقدامات احتیاطی را به بیمار و خانواده او توضیح می‌دهد.
- عوارض عمل را به حداقل می‌رساند.
- به بیمار درک کاملی از محدودیت‌های پس از عمل می‌دهد.
- تجهیزات کمکی موردنیاز را معرفی می‌کند.
وظایف کاردرمانگر بعد از عمل
عمل جراحی تعویض مفصل چند ساعت طول می‌کشد، اما درد و ناراحتی ناشی از مفصل جدید تا چند ماه بر بیمار تأثیر می‌گذارند. ماهیچه‌های بیمار باید با از سرگیری فعالیت‌ها و حرکات عادی، خود را با مفصل جدید وفق دهند.
در طول دوره توانبخشی، کاردرمانگران به بیمارانی که تعویض مفصل انجام داده‌اند کمک می‌کنند تا پس از عمل به‌طور مستقل زندگی کنند. پس از جراحی تعویض مفصل، بیماران در انجام بسیاری از فعالیت‌های روزمره زندگی دچار مشکل می‌شوند و به کمک دیگران نیاز پیدا می‌کنند. کاردرمانگران در طول بهبودی پس از عمل، به ارائه آموزش‌هایی مفید می‌پردازند. آنها از روشهای زیر برای حمایت از بیمار استفاده می‌کنند:
- انجام ارزیابی اولیه از قابلیت‌های جسمی و نیازهای روانی‌اجتماعی بیمار پس از جراحی
- ارزیابی فعالیت‌های موردنیاز بیمار و اولویت‌بندی آنها
- آموزش راهبردهای مختلف به بیماران برای اصلاح فعالیت‌های روزمره مانند لباس پوشیدن
- ایجاد تغییراتی در محیط زندگی بیمار برای امکان‌پذیر ساختن فعالیت‌های روزمره
- توصیه تکنیک‌های جدید برای استفاده از پله‌ها و سوار و پیاده شدن از ماشین
- پیشنهاد تجهیزات کمکی موردنیاز مانند آسانسور، واکر، عصا و صندلی چرخ‌دار
- توضیح اقدامات احتیاطی پس از عمل درخصوص خم شدن، نشستن، خوابیدن و چرخیدن
- آموزش روشهای حفظ تعادل
- ارائه تمرینات ورزشی مناسب برای تقویت عضلات
- استفاده از روشهای درمانی مختلف ازجمله گرمادرمانی، لیزردرمانی، ماساژتراپی و ...
اهداف کار درمانی
در طول کار درمانی، درمانگر به بیمار کمک می‌کند تا مهارت‌های بیشتری بیاموزد تا بتواند به‌صورت مستقل به انجام فعالیت‌های خود بپردازد. همچنین کاردرمانی بیمار را تشویق می‌کند در فعالیت‌های اجتماعی شرکت کند و مانع از گوشه‌گیری و افسردگی بیمار می‌شود. در ادامه اهداف کار درمانی ذکر شده‌اند:
- حفظ استقلال بیمار
- دستیابی تدریجی به حداکثر عملکرد برای بیمار با مفصل جدید
- از بین بردن استرس و اضطراب
- جلوگیری از ایجاد اختلال در وظایف شغلی
- جلوگیری از هرگونه آسیب بیشتر یا دررفتگی مفصل جدید
تمرین‌های توصیه‌شده توسط کاردرمانگر پس از عمل
بیمارانی که جراحی تعویض مفصل انجام داده‌اند، در ایستادن، راه رفتن، نشستن یا خم شدن مشکل پیدا می‌کنند. این محدودیت‌ها باعث ایجاد چالش‌هایی در زندگی آنها می‌شوند. بنابراین کاردرمانگر به ارائه تمرین‌هایی برای سازگار شدن آنها با شرایط جدید می‌پردازد. این تمرین‌ها در ادامه توضیح داده شده‌اند:
تمرین پوشیدن جوراب: پس از جراحی، بیمار نمی‌تواند پاهای خود را روی هم قرار دهد و باید بسیار مراقب باشد زانوها را از نقطه خاصی خم نکند. پس از انجام عمل، پزشک دستورالعمل‌هایی به‌منظور جلوگیری از دررفتگی لگن به بیمار ارائه می‌کند. کاردرمانگران به بیمار پیشنهاد می‌دهند برای پوشیدن جوراب از وسایل کمکی استفاده کند.
تمرین پوشیدن کفش: خم شدن بیش‌ازحد پس از تعویض مفصل زانو یا لگن می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند و باید از آن اجتناب کرد. کاردرمانگر به بیمار نشان می‌دهد چگونه با استفاده از عصایی بلند با چنگالی در انتهای آن کفش خود را بپوشد.
تمرین کارهای خانه: کاردرمانگر به بیمار پیشنهاد می‌دهد با کمک یک صندلی یا چهارپایه به انجام کارهای خانه بپردازد.
تمرین پوشیدن شلوار با استفاده از گیره: خم شدن پس از عمل باعث اعمال فشار بر مفاصل می‌شود. بنابراین بیمار برای پوشیدن شلوار نباید خم شود. کاردرمانگر به بیمار نشان می‌دهد چگونه با استفاده از چنگک‌های مخصوص به‌آرامی شلوار خود را بپوشد.
تمرین حمام کردن: بیمار تا مدتی پس از عمل جراحی نمی‌تواند به‌صورت ایستاده دوش بگیرد. بنابراین باید از صندلی یا سایر وسایل کمکی استفاده کند. کاردرمانگر روش حمام کردن و ورود و خروج از وان را به‌شکلی ایمن به بیمار نشان می‌دهد.
مزایای کار درمانی
کاردرمانی پس از عمل تعویض مفصل زانو یا لگن، به حفظ کیفیت زندگی بیمار در محیط کار، مدرسه و منزل کمک می‌کند. کاردرمانگر در طول جلسات کار درمانی پس از عمل جراحی به معرفی، حفظ و بهبود مهارت‌های فردی می‌پردازد تا استقلال بیمار را تا حد امکان ارتقاء دهد. در ادامه به برخی از مزایای کار درمانی اشاره شده است:
- ارائه روش‌هایی برای حفظ استقلال بیمار
- ارائه راهکارهایی برای غلبه بر چالش‌های روزمره
- آموزش راه‌های حفظ تعادل و جلوگیری از سقوط
- آموزش مهارت‌های محافظت از مفاصل و صرفه‌جویی در انرژی
- آموزش مهارت‌های جدید
- ارائه روش‌هایی برای کاهش اضطراب، ترس و ناامیدی
- ارائه تمرینات و فعالیت‌های درمانی برای بهبود دامنه حرکتی، استقامت و قدرت
کار درمانی بعد از تعویض مفصل زانو یا لگن در کلینیک توانبخشی رسش
عمل تعویض مفصل زانو یا لگن به‌دلیل بیماری‌هایی مانند آرتروز انجام می‌شود. دوره بهبودی بیمار پس از عمل تا یک سال به طول می‌انجامد و در این مدت ماهیچه‌ها در حال ایجاد پیوند با مفصل جدید هستند. بنابراین اعمال فشار بر مفاصل موجب ایجاد مشکلات بعدی می‌شود. پس از تعویض مفصل، بیمار قادر به انجام فعالیت‌های روزمره زندگی نیست و نیاز به کمک دیگران دارد. یکی از روشهای مورداستفاده برای کمک به بیمار بعد از عمل جراحی، کاردرمانی است. کار درمانی باعث بهبود کیفیت زندگی و افزایش استقلال بیمار می‌شود. کلینیک توانبخشی رسش با کادری مجرب از متخصصان مختلف به تشکیل جلسات کار درمانی می‌پردازد. کاردرمانگران این مجموعه پس از معاینه بیمار، روش‌هایی درمانی و تمریناتی متناسب با شرایط او پیشنهاد می‌دهند. پس اگر خودتان یا یکی از عزیزان‌تان به‌تازگی عمل تعویض مفصل زانو یا لگن داشته‌اید به ما مراجعه کنید و از خدمات ما بهره‌مند شوید.
منابع:
