خدمات کلینیک رسش کاردرمانی در آرتروز زانو و زانو درد - خدمات توانبخشی جهت مدیریت بیماری
آرتروز بیماری‌ای طولانی‌مدت است که بر توانایی فرد برای انجام فعالیت‌های روزمره زندگی تأثیر می‌گذارد. کاردرمانگران در هنگام درمان بیماران مبتلا به آرتروز زانو رویکردهایی پیشنهاد می‌دهند که به‌طور کلی استقلال و رضایت آنها را از زندگی افزایش می‌دهند. در این مطلب به بررسی کاردرمانی آرتروز زانو و وظایف کاردرمانگر می‌پردازیم.
آرتروز زانو چیست؟
آرتروز بیماری‌ای است که در آن غضروف مفصلی دچار آسیب میشود. این بیماری زمانی اتفاق میفتد که آسیب به سطح مفاصل قابل‌ترمیم نباشد. بیماران مبتلا به آرتروز اغلب با درد مفاصل و کاهش حرکت مواجه می‌شوند.
آرتروز زانو شایع‌ترین بیماری مفصلی دنیا است و یکی از مهم‌ترین علل ناتوانی، محدودیت حرکتی و کاهش کیفیت زندگی به‌خصوص در افراد بالای 45 سال است. در این بیماری تمام عناصر مفصلی شامل غضروف، استخوان، رباط، ساختارهای جانبی مفصل و منیسک‌ها درگیر می‌شوند و در اثر تخریب غضروف مفصلی و استخوان‌سازی مجدد اطراف مفصل، علائم بیماری بروز می‌کنند. به‌دلیل تورم و حساسیت مفاصل آسیب‌دیده، آرتروز می‌تواند توانایی فرد را برای انجام فعالیت‌های روزانه مانند شستشو، لباس پوشیدن، پخت‌وپز و تمیز کردن محدود کند. زندگی با بیماری‌ای طولانی‌مدت مانند آرتروز به این معنی است که فعالیت‌های خودمراقبتی می‌توانند به چالشی روزانه تبدیل شوند و انگیزه فرد را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهند.
مطالعه بیشتر: کاردرمانی روماتیسم مفصلی
کدام قسمت‌های زانو درگیر آرتروز می‌شوند؟
مشکل اصلی در آرتروز زانو تخریب غضروف مفصلی است. غضروف مفصلی پوشش صافی است که انتهای استخوان‌های پا را در جایی که به هم می‌رسند و مفصل زانو را تشکیل می‌دهند، می‌پوشاند. غضروف با کاهش اصطکاک به مفصل آزادی عمل می‌دهد. لایه استخوانی زیر غضروف مفصلی، استخوان ساب غضروفی نامیده میشود. هنگامی که غضروف مفصلی تحلیل می‌رود یا فرسوده میشود، استخوان زیر آن بدون پوشش باقی می‌ماند و به استخوان مقابلش ساییده میشود. این مسئله باعث ایجاد برآمدگی‌های کوچکی به نام خار استخوان یا استئوفیت در مفصل میشود.
آرتروز زانو چگونه ایجاد میشود؟
آرتروز زانو در اثر عوامل مختلفی ایجاد میشود. آرتروز زانو می‌تواند در اثر آسیب به زانو در اوایل زندگی یا سال‌ها فشار مکرر روی زانو ایجاد شود. شکستگی‌های سطوح مفصلی، پارگی رباط‌ها و آسیب‌های منیسک نیز می‌توانند باعث حرکات غیرطبیعی شوند که منجر به ساییدگی و پارگی در سطوح مفصلی می‌شوند. بااین‌حال، همیشه آرتروز زانو به‌خاطر آسیب‌های قبلی ایجاد نمی‌شود. بلکه طبق تحقیقات، ژنتیک نیز می‌تواند بر ایجاد آرتروز تأثیر بگذارد. چاقی نیز یکی از دلایل آرتروز زانو است. از دست دادن تنها 5/4 کیلوگرم می‌تواند خطر ابتلا به آرتروز زانو در آینده را تا 50 درصد کاهش دهد.
بر اساس تحقیقات صورت‌گرفته، مشکلات مربوط به استخوان ساب غضروفی نیز باعث ایجاد تغییراتی در غضروف مفصلی می‌شوند. به‌طور معمول، غضروف مفصلی از استخوان ساب غضروفی محافظت می‌کند. برخی از بیماری‌ها می‌توانند استخوان ساب غضروفی را بیش‌ازحد سخت یا نرم کنند و این مسئله باعث میشود میزان جذب تنش‌ها توسط غضروف تغییر کند.
تأثیر آرتروز زانو بر عملکرد
آرتروز زانو تأثیر زیادی بر فعالیت‌های روزمره فرد دارد. این بیماری نه تنها بر توانایی بیمار برای عملکرد مستقل تأثیر می‌گذارد بلکه بر سطح خلق‌وخوی او نیز تأثیرگذار است. در ادامه خلاصه‌ای از چگونگی تأثیر آرتروز زانو بر جنبه‌های مختلف زندگی بیمار آورده شده است:
• ایجاد مشکل در غذا خوردن
• عدم توانایی برای انجام مستقل فعالیت‌هایی مانند شستشو و پوشیدن لباس
• ایجاد مشکل در انجام وظایف خانه مانند پخت‌وپز، نظافت، اتو کردن
• دشواری در بالا و پایین رفتن از پله‌ها
• عدم توانایی فرد برای استفاده از اشیاء کوچک مانند کلیدها، ظروف آشپزخانه و جواهرات
• ایجاد مشکل در انجام فعالیت‌های اجتماعی
• عدم تمایل برای شرکت در فعالیت‌های سرگرم‌کننده
• احساس افسردگی و استرس
به‌علاوه آرتروز زانو بر توانایی فرد برای شرکت در رویدادهای اجتماعی روزمره نیز تأثیر می‌گذارد. به‌عنوان مثال، افراد مبتلا به سائیدگی زانو به‌خاطر ناتوانی‌های ناشی از بیماری خود، اغلب دعوت دیگران برای ملاقات با دوستان یا شرکت در اجتماعات را رد می‌کنند. کاردرمانگران مجموعه توانبخشی رسش تأثیر آرتروز را بر زندگی اجتماعی بیمار کاهش داده و تکنیک‌های مؤثری برای مدیریت درد پیشنهاد می‌دهند. این تکنیک‌ها به حضور فعال‌تر بیمار مبتلا به آرتروز در تعاملات اجتماعی کمک می‌کنند.
هدف کاردرمانی چیست؟
هدف کاردرمانی این است که فرد را به نقطه‌ای برگرداند که بتواند فعالیت‌های عادی و روزمره را بدون مشکل انجام دهد.
حفظ دامنه حرکتی مفاصل به توسعه مهارت‌های فردی برای انجام فعالیت‌های روزانه کمک می‌کند. بنابراین، افزایش دامنه حرکتی مفصل تمرکز اصلی کاردرمانی است. ایجاد قدرت در عضلات درگیر اطراف مفصل نیز بسیار مهم است؛ زیرا عضلات قوی‌تر می‌توانند بهتر مفصل ضعیف‌شده را تثبیت کنند.
کاردرمانگران تمریناتی ارائه می‌دهند که برای حفظ قدرت و استفاده از مفاصل بیمار طراحی شده‌اند. این تمرینات به راه رفتن بیمار کمک می‌کنند. همچنین کاردرمانگران می‌توانند نحوه استفاده از وسایل کمکی مانند عصا و واکر را درصورت لزوم به بیمار آموزش دهند.
مزایای کاردرمانی چیست؟
ازآنجایی‌که درمانی قطعی برای آرتروز زانو وجود ندارد، کاردرمانی و فیزیوتراپی به کنترل علائم آن کمک می‌کنند. بنابراین اگر به آرتروز زانو مبتلا هستید، به این نکته توجه داشته باشید که شرکت در برنامه‌های کاردرمانی مزایای زیادی دارد که در ادامه ذکر شده‌اند:
• در طول جلسات درخصوص آرتروز توضیح داده میشود و آگاهی شما درمورد نوع بیماری‌ای که دارید افزایش می‌یابد.
• کاردرمانگر توصیه‌هایی درمورد مراقبت از پا ازجمله اطلاعاتی درمورد کفش‌های مناسب با کفی ضربه‌گیر ارائه می‌دهد.
• کاردرمانگر ازطریق تکنیک‌های مختلف فیزیکی و اصلاح فعالیت‌ها، به آموزش روش‌های درمانی برای تسکین ناراحتی و بهبود عملکرد بیمار می‌پردازد.
کاردرمانی آرتروز زانو
کاردرمانگر نقش مهمی در درمان غیرجراحی آرتروز زانو ایفا می‌کند. ممکن است برای کاهش درد و بهبود تحرک، قدرت و عملکرد به فیزیوتراپی یا کاردرمانی نیاز باشد. اهداف اولیه مجموعه ما کمک به شما در یادگیری نحوه کنترل علائم، به حداکثر رساندن سلامت زانوی خود و به تعویق انداختن عمل جراحی هستند. اگرچه زمان لازم برای بهبودی بیماران مختلف متفاوت است، اما با کمک برنامه درمانی ارائه‌شده، طی دو تا چهار هفته پیشرفت قابل ملاحظه‌ای خواهید داشت.
کاردرمانگر با پیشنهاد روش‌های آرام کردن درد و کاهش علائم روند درمان را شروع می‌کند. این روش‌ها شامل استفاده از استراحت، گرما یا ماساژ موضعی می‌باشند.
سپس به بیماران یاد می‌دهد چگونه از مفصل آرتروز زانو محافظت کنند. این آموزش‌ها با توضیح نکاتی درمورد انتخاب فعالیت‌هایی که ضربه و نیروهای پیچشی روی زانو را به حداقل می‌رسانند، شروع می‌شوند. اصلاح برخی از فعالیت‌های ورزشی به کاهش درد ناشی از آرتروز زانو کمک می‌کند. به‌عنوان مثال، افرادی که پیش از ابتلا به آرتروز زانو عادت به دویدن داشتند، بهتر است برای کاهش تأثیر آرتروز بر مفصل زانو پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا شنا را جایگزین دویدن کنند. همچنین برای محافظت از مفصل زانو، از انجام ورزش‌هایی که نیاز به پریدن، استارت و توقف سریع دارند بپرهیزید.
کاردرمانگر پیشنهاد می‌دهد برای کاهش ضربه و محافظت از مفصل، کفی‌های ضربه‌گیر در کفش‌های خود قرار دهید. در موارد پیشرفته آرتروز زانو، یا زمانی که زانو درد دارید، استفاده از عصا یا واکر برای کاهش فشار مفاصل هنگام راه رفتن توصیه میشود. افرادی که به‌طور مرتب پیاده‌روی می‌کنند برای کاهش دردهای آرتروز باید بر روی سطوح نرم مانند چمن راه بروند.
نوع جدیدی از زانوبند به نام بریس تخلیه‌کننده زانو وجود دارد که برای کنترل درد ناشی از شرایط التهابی استفاده میشود. این نوع بریس فشار و وزن روی زانو را مدیریت کرده و به کاهش درد کمک می‌کند. بریس تخلیه‌کننده زانو به تسکین درد کمک می‌کند و به بیمار اجازه می‌دهد فعالیت‌های معمول خود را راحت‌تر انجام دهد.
کاردرمانگر از تمرین‌های کششی برای بهبود حرکت زانو استفاده می‌کند. او همچنین تمرینات تقویتی لگن و زانو را به بیمار نشان می‌دهد تا به ثابت نگه داشتن زانو کمک کرده و از مفاصل در برابر شوک و استرس محافظت کند. افراد مبتلا به آرتروز زانو که عضلات ساق پای قوی‌ای دارند، علائم کمتری دارند و عمر مفصل زانوی آنها طولانی‌تر است. علاوه بر این، کاردرمانگر نکاتی برای انجام وظایف روزمره با اعمال فشار کمتر بر روی مفصل زانو پیشنهاد می‌کند.
وظایف کاردرمانگر در طول جلسات کاردرمانی آرتروز زانو
کاردرمانگران با افراد مختلف با سنین متفاوت کار می‌کنند. آنها در محیط منزل یا کلینیک به درمان بیماران می‌پردازند. متخصصان کاردرمانی روش‌هایی برای بهبود عملکرد روزانه بزرگسالان مبتلا به آرتروز ارائه می‌کنند. شواهد نشان می‌دهند این روش‌ها تأثیرات زیادی بر بهبود آرتروز زانو دارند.
اقداماتی که کاردرمانگر در طول جلسات کاردرمانی انجام می‌دهد در ادامه توضیح داده شده‌اند:
• سطح درد بیمار را ارزیابی می‌کند و هرگونه محدودیت عضلانی یا مفصلی را که ممکن است مانع عملکرد بیمار در زندگی روزمره شود، بررسی می‌کند.
• تمریناتی را به بیمار آموزش می‌دهد که به او کمک می‌کند در کارهای روزمره بهتر عمل کند. به‌عنوان مثال، اگر آرتروز زانو داشته باشید بالا رفتن از پله‌ها برای شما سخت میشود. بنابراین کاردرمانگر تمریناتی برای قوی کردن عضلات اطراف زانو پیشنهاد می‌دهد.
• یکی از وظایف کاردرمانگر سفارش اسپلینت‌هایی است که به محافظت از مفاصل شما می‌پردازند.
• خانه و محل کار بیمار را بررسی می‌کند و توصیه‌هایی برای انطباق فعالیت‌ها با شرایط بیمار ارائه می‌دهد.
• برای کمک به بیمار به اعضای خانواده و مراقبان راهنمایی‌هایی ارائه می‌کند.
• درد شما را با گرما و یخ درمان می‌کند و در تمامی جلسات به کنترل درد توجه می‌کند.
• یکی دیگر از وظایف کاردرمانگر توجه به سلامت روان بیمار می‌باشد. کاردرمانگر با ارائه تمرینات تنفس عمیق به بهبود ذهنیت بیمار کمک می‌کند. درمان شناختی‌رفتاری برای کمک به تغییر درک بیمار از رویدادهای منفی مفید است. ذهن آگاهی به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، نوعی روان‌درمانی است که انعطاف‌پذیری روانی بیماران را افزایش می‌دهد تا یاد بگیرند که مسائلی مانند زندگی با درد مزمن را بپذیرند.
• کاردرمانگران همچنین می‌توانند محیط محل کار بیمار را تجزیه‌وتحلیل کنند و ببینند شرایط بیمار چگونه بر نقش‌های شغلی او تأثیر می‌گذارد. برای مثال، اگر بیمار مبتلا به آرتروز زانو مجبور باشد زمان زیادی در محیط کار به حالت ایستاده فعالیت کند، کاردرمانگر بریس‌ها یا زانوبندهای مخصوص به او پیشنهاد می‌دهد. درنتیجه این درمان، بیماران مبتلا به سائیدگی زانو در محیط کار مستقل خواهند ماند.
انواع ارزیابی‌های کاردرمانی برای آرتروز زانو
کاردرمانگران ما ارزیابی‌های جامعی به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات موردنیاز و ایجاد برنامه‌های درمانی مناسب انجام می‌دهند. برخی از رایج‌ترین ارزیابی‌هایی که برای مبتلایان به آرتروز زانو انجام می‌شوند عبارت‌اند از:
• ارزیابی‌های شناختی
• ارزیابی عملکردی
• ارزیابی فعالیت‌های روزمره زندگی
• ارزیابی کمک‌ها
• ارزیابی ریسک
• ارزیابی محل کار
به‌منظور افزایش استقلال بیمار، کاردرمانگران به ارزیابی عملکرد او می‌پردازند. در این راستا، آنها ارزیابی‌های غیراستانداردی مانند مشاهده فرد در حال انجام کار، یا مصاحبه با بیمار و اعضای خانواده‌اش انجام می‌دهند. این ارزیابی‌ها به ارائه برنامه‌های درمانی جامع و کامل که تمامی نیازهای فرد را برآورده می‌کنند، کمک می‌کند.
حتما بخوانید: کاردرمانی جسمی چیست و چگونه انجام میشود؟
خدمات کاردرمانی آرتروز زانو در کلینیک توانبخشی رسش
آرتروز زانو شایع‌ترین شکل التهاب زانو است. این بیماری پیشرونده بیشتر در افراد 50ساله و مسن‌تر دیده میشود اما ممکن است در افراد جوان نیز رخ دهد. آرتروز زانو در زنان بیشتر از مردها اتفاق میفتد. اگرچه درمانی برای آرتروز زانو وجود ندارد، اما کاردرمانی به مدیریت درد و فعال نگه داشتن بیمار کمک می‌کند. کاردرمانگران کلینیک توانبخشی رسش متخصصانی باتجربه هستند که به بیماران کمک می‌کنند خود را با شرایط جدید زندگی وفق دهند و درد و خستگی کمتری در طول فعالیت‌های روزانه تجربه کنند. در طول جلسات کاردرمانی، متخصصان به ارزیابی شرایط بیمار، میزان درد و مشکلات ناشی از آرتروز زانو می‌پردازند. سپس برنامه‌ها و فعالیت‌هایی متناسب با شرایط بیمار پیشنهاد می‌دهند. بنابراین اگر خودتان یا یکی از عزیزانتان مشکل آرتروز زانو دارید، به مرکز ما مراجعه کرده و از خدمات کاردرمانی ما بهره‌مند شوید.
منابع
webmd.com
therapy-specialists.com
