سایر تست هوش وکسلر برای کودکان چیست؟ همه چیز درباره آزمون WISC
آزمون هوش وکسلر سه نوع متفاوت برای رده‌های سنی مختلف دارد. یکی از این تست‌ها برای کودکان 2٫5ساله تا 7 سال و 7ماهگی است. دیگری برای کودکان و نوجوانان بین سنین 6 تا 16 سال استفاده می‌شود، و سومی هم برای نوجوانان بالاتر از 16 سال و بزرگسالان است. در این مقاله رسش، نگاه دقیقی به تست هوش وکسلر و انواع آن می‌اندازیم.
تست هوش وکسلر برای کودکان چیست؟
دیوید وکسلر (David Wechsler)، روان‌شناس رومانیایی آمریکایی، مقیاس هوش وکسلر برای کودکان (Wechsler Intelligence Scale for Children) را طراحی کرده است.
وکسلر متوجه شده بود آزمون‌های هوش بزرگسالان که در آن زمان وجود داشتند، مانند تست هوش کودکان هستند و نتایجشان اعتبار چندانی برای ارزیابی بزرگسالان ندارند.
او در سال 1939 آزمونی با نام مقیاس هوش وکسلر بلیو (Wechsler–Bellevue Intelligence Scale) درست کرد، که سال‌ها بعد، در نسخه‌های جدیدترش، به‌نام مقیاس هوش بزرگسالان وکسلر معروف شد.
آن آزمون هوش اولیه با توسعه‌ای که داشت، در نهایت به سه نسخه متفاوت برای گروه‌های سنی مختلف تقسیم شد که عبارت‌اند از:
- مقیاس هوش وکسلر برای سنین پیش از دبستان (Wechsler Preschool and Primary Scale of Intelligence) یا به‌اختصار WPPSI، برای کودکان 2٫5 سال تا کودکانی که 7 سال و 7 ماه دارند.
- مقیاس هوش وکسلر برای کودکان (Wechsler Intelligence Scale for Children) یا به‌اختصار WISC، برای کودکان و نوجوانانی که بین سنین 6 تا 16 سال هستند.
- مقیاس هوش بزرگسالان وکسلر (Wechsler Adult Intelligence Scale) یا به‌اختصار WAIS برای آن‌هایی که بالاتر از 16 سال هستند.
در ضمن نسخه پنجم (WISC-V؛ Wechsler, 2014) جدیدترین نسخه مقیاس هوش وکسلر برای کودکان است که در سال 2014 منتشر شد.
تست هوش وکسلر چه کاربردهایی دارد؟
ابتدایی‌ترین کاربرد تست IQ وکسلر رسیدن به نمره هوش شرکت‌کننده‌هاست. با دانستن نمره آی‌کیو یا بهره هوشی هر فردی، می‌توانیم وضعیت او را نسبت به هم‌سالانش بررسی کنیم.
علاوه بر این، نمره تست هوش وکسلر کمک می‌کنند نقاط ضعف و قوت فرد را شناسایی کنیم. از این اطلاعات برای بهبود توانایی‌های او می‌توان استفاده کرد. در صورت تشخیص زودهنگام مشکلات ذهنی، درمان هم آسان‌تر می‌شود.
متخصصین روان‌سنجی و روان‌شناس‌ها، با تفسیر نتایج آزمون وکسلر و سایر تست‌های هوش برای کودکان، می‌توانند مشکلات ثانویه‌ای مانند استرس و اضطراب، وسواس‌های فکری، بیش‌فعالی یا افسردگی را هم تشخیص بدهند.
به همین خاطر است که گاهی اوقات از آزمون وکسلر برای فرایند استخدام در شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف در سرتاسر دنیا استفاده می‌شود.
پیش‌تر تأکید کردیم که آزمون IQ وکسلر، سه نوع متفاوت دارد که سه رده سنی مختلف را پوشش می‌دهند. برای انتخاب تست مناسب، حتما باید رده سنی فرد را در نظر بگیرید تا به نتایج دقیقی دست پیدا کنید.
این‌ها مهم‌ترین ویژگی‌های آزمون هوش وکسلر هستند:
- نمره خام در این آزمون، به نمره تراز تبدیل می‌شود.
- تست هوش وکسلر، جزو آزمون‌های هوش ناهمگن محسوب می‌شود.
- نمره‌دهی آن هم آسان است، چون پاسخ‌ها درجه‌بندی شده‌اند.
- تست وکسلر، هوش کلامی و هوش غیرکلامی را جداگانه ارزیابی می‌کند.
از تست IQ وکسلر برای استخدام نیروی کار، برنامه‌ریزی تحصیلی، و ارزیابی و تعیین نقاط ضعف و قوت سایرین در همه شرایط زندگی می‌توان استفاده کرد.
بیشتر بخوانید: تست هوش ریون چیست؟ انواع تست IQ ریون برای کودکان و بزرگسالان
مقیاس هوش وکسلر چه مزایایی دارد؟
مقیاس هوش وکسلر، برای سنجش هوش در گروه‌های سنی مختلف طراحی شده است. می‌توان آن را تست هوش کودکان 2 ساله به بالا دانست.
دیوید وکسلر معتقد بود هوش از چند توانایی ذهنی مختلف تشکیل شده، نه اینکه تک عامل هوشی وجود داشته باشد که همه راه‌ها به همان یکی ختم شود!
تست هوش وکسلر برای اهداف مختلفی، مانند ارزیابی عملکرد شناختی در افراد مبتلا به شرایط روان‌پزشکی، ارزیابی الگوهای اختلال عملکرد مغز و اهداف تشخیصی استفاده می‌شود.
برای ارزیابی هوش عمومی و همین‌طور درک کلامی، حافظه، سازمان‌دهی ادراکی و سرعت پردازش در سنین مختلف هم می‌توان از این آزمون استفاده کرد.
برای نمونه، مقیاس هوش وکسلر برای سنین پیش از دبستان را می‌توان تست هوش کودکان 3 ساله تا تست هوش کودکان 8 ساله دانست.
مقیاس هوش وکسلر برای کودکان هم تست هوش کودکان 6 ساله تا تست هوش نوجوانان 16 ساله است. مقیاس هوش بزرگسالان وکسلر هم برای سنین بالاتر از 16 سال طراحی شده است.
چگونه تست هوش وکسلر اجرا می‌شود؟
نمره‌دهی در مقیاس هوش وکسلر برای کودکان، بر اساس عملکرد فرد در شانزده خرده‌آزمون انجام می‌شود. نمره نهایی هم آی‌کیو فرد را تعیین می‌کند.
تست هوش وکسلر برای کودکان شانزده خرده‌آزمون دارد. تفاوت مهم این تست با مقیاس وکسلر برای بزرگسالان، در دو آزمون فرعی اختیاری، با عنوان آزمون فرعی مازها و نمادهاست.
ساختار این آزمون شبیه آزمون هوش وکسلر برای کودکان پیش از دبستان است. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌هایشان، وجود اشیای سه‌بعدی و جایگزینی شکل‌های هندسی در آزمون دوم است.
در تست هوش WPPSI، کودک شرکت‌کننده، مجموعه شکل‌هایی را کنار هم می‌چیند تا داستان ساده‌ای با آنها بگوید؛ یا فهرستی از اعداد را به خاطر سپرده و تکرار می‌کند.
نکته بسیار مهم اینکه این نمره‌ها، اطلاعات مفیدی درباره سطح عملکرد فکری کودک ارائه می‌دهند، و به اجرای مداخلات و استراتژی‌هایی برای توسعه یادگیری کودک کمک می‌کنند.
چگونه مقیاس هوش وکسلر نمره‌دهی می‌شود؟
نمره‌های تست وکسلر از استاندارد 100 محاسبه می‌شوند. انحراف معیار هم 15 نمره در نظر گرفته می‌شود. نمره‌ها را در هفت رده دسته‌بندی می‌کنند که عبارت‌اند از:
- نمره 130 به بالا، که «فوق‌باهوش» است، و حدود 2٫2درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند.
- نمره 120 تا 129 که «خیلی باهوش» است، و حدود 6٫7درصد از جمعیت است.
- نمره 110 تا 119 که «بالاتر از متوسط» به حساب می‌آید، و 16٫1درصد از جمعیت در این دسته هستند.
- نمره 90 تا 109 که «متوسط» محسوب می‌شود، و 50درصد جمعیت را تشکیل می‌دهند.
- نمره 80 تا 89 که «پایین‌تر از متوسط» است، و 16٫1درصد از جمعیت هستند.
- نمره 70 تا 79 که «خیلی پایین» است، و 6٫7درصد از جمعیت هستند.
- و نمره 69 و پایین‌تر از آن، که «فوق‌پایین» به حساب آمده، و 2٫2درصد از جمعیت جزو این دسته هستند.
در واقع آزمون وکسلر برای کودکان، هوش کلامی و هوش غیرکلامی را می‌سنجد. اختلاف زیاد بین هوش کلامی و غیرکلامی، ممکن است نشانه آسیب‌های مغزی و اختلال‌های ذهنی باشد.
بعد از به دست آوردن نمره هوش کلامی و غیرکلامی در تست IQ، اختلاف بینشان اندازه‌گیری می‌شود. اگر تفاوت بین 12 تا 15 نمره باشد، نشانه ناهنجاری اندک در عملکرد نیمکره راست یا چپ مغز فرد است.
اگر نمره هوش کلامی خیلی بیشتر از هوش غیرکلامی باشد، ناهنجاری در عملکرد نیمکره راست است، و اگر نمره غیرکلامی بیشتر از کلامی باشد، عملکرد نیمکره چپ دچار اختلال است.
اگر هم تفاوت نمره مذکور 25 یا بیشتر باشد، نشانه ناهنجاری‌های بزرگ‌تر است. بنابراین از اختلاف میان دو بهره هوشی کلامی و غیرکلامی، می‌توان به توانایی‌های ادراکی فرد پی برد.
مطالعه بیشتر: تست هوش بوناردل چیست؟
جمع‌بندی
مقیاس هوش وکسلر برای کودکان، آزمون هوشی است که به‌صورت انفرادی برای کودکان و نوجوانان بین سنین 6 تا 16 سال برگزار می‌شود. نسخه پنجم این تست، در سال 2014 منتشر شد. تست هوش وکسلر دو نوع دیگر، برای کودکان بین سنین 2٫5 سال تا حدود 7٫5 سال، و بزرگسالان هم دارد.
در این مقاله بلاگ رسش، همه چیز را درباره مقیاس هوش وکسلر با شما در میان گذاشتیم. در سایر مقاله‌های این بلاگ، تست‌های هوش دیگر را هم بررسی کرده‌ایم. توصیه می‌کنیم آنها را هم مطالعه کنید. اگر سؤالی درباره تست وکسلر و پرسش‌ها و پاسخ‌هایش دارید، زیر همین مقاله، برای کارشناس‌های رسش کامنت بگذارید.
منابع:
