سایر تست هوش ریون چیست؟ انواع تست IQ ریون برای کودکان و بزرگسالان
حتما شما هم از آن تست‌های هوشی انجام داده‌اید که تعدادی تصویر دارند، و باید تصویر جای خالی را حدس بزنید! این‌ها در واقع ماتریس‌های پیشرونده ریون هستند. این تست IQ از سال 1938 تا امروز، در سرتاسر دنیا اعتبار دارد. انواع متفاوت آن هم برای سنین مختلفی هستند. در این مقاله رسش، نگاه دقیقی به تست هوش ریون و انواع آن می‌اندازیم.
مطالعه بیشتر: تست هوش گاردنر چیست؟
تست هوش ریون یا ماتریس ریون چیست؟
تست هوش ریون (Raven IQ Test) یا ماتریس‌های پیشرونده ریون (Ravens Progressive Matrices) آزمون هوشی است که جان سی ریون (John C. Raven) در سال 1936 طراحی، و در سال 1938 برای نخستین بار منتشر کرد.
در این تست هوش، مجموعه تصاویری به نمایش درمی‌آید که یک جای خالی دارد. فرد شرکت‌کننده باید جای خالی را با تصویر درست از میان گزینه‌های پیشنهادی پر کند.
ماتریس‌های پیشرونده ریون، آزمونی برای ارزیابی هوش غیرکلامی است که به‌طور معمول در مدارس و مؤسسه‌های آموزشی استفاده می‌شود. پرسش‌های این آزمون، استدلال انتزاعی شرکت‌کننده را ارزیابی می‌کنند.
شرکت‌کننده باید طی چهل دقیقه، به 60 پرسش تصویری پاسخ بدهد. یعنی باید از بین 6 تا 8 گزینه، آن پاسخی را انتخاب کند که منطق الگو را تکمیل می‌کند. ماتریس‌ها کم‌کم دشوارتر می‌شوند.
جالب است بدانید تست هوش ریون در جنگ جهانی برای غربالگری استفاده می‌شد. در واقع آزمون بسیار مشهوری برای سنجش هوش عمومی افراد است.
مطالعه بیشتر : تست هوش وکسلر
ساختار تست IQ ریون چگونه است؟
جان ریون عقیده داشت هم اجرا و هم تفسیر نتایج آزمون‌هایی که در آن زمان استفاده می‌شدند، دشوار است. به همین خاطر به فکر طراحی این ماتریس‌ها افتاد.
پرسش‌های تست ریون شامل شکل‌های هندسی است که یک قطعه آنها گم شده، و شرکت‌کننده آزمون باید آن قطعه را از میان شش تا هشت گزینه انتخاب کند.
ماتریس‌های ریون در ابتدا برای استفاده در تحقیقات پیرامون ریشه‌های ژنتیکی و محیطی توانایی شناختی طراحی شدند.
در آن زمان، چارلز ادوارد اسپیرمن، (Charles Edward Spearman)، روان‌شناس بریتانیایی، نظریه هوش عمومی را ارائه داده بود؛ همان هوشی که بعدها به‌صورت بهره هوشی تعریف شد.
ریون معیارهای ساده دو جزو اصلی نظریه اسپیرمن را توسعه داد. این دو جزو اصلی، توانایی تفکر واضح و درک پیچیدگی (معروف به توانایی آموزشی) و توانایی ذخیره و بازتولید اطلاعات (معروف به توانایی تولید مثل) بودند.
در نهایت، ماتریس‌های ریون، ابزار مناسبی برای ارزیابی جنبه‌های غیرکلامی هوش سیال شدند. حالا این ماتریس‌های پیشرونده برای اندازه‌گیری هوش عمومی (General Intelligence) یا همان عامل g به کار می‌روند.
انواع تست هوش ریون چه هستند؟
ماتریس‌های پیشرونده ریون سه شکل مختلف دارند که برای افرادی با توانایی‌های مختلف و گروه‌های سنی متفاوت به کار می‌روند. این سه شکل عبارت‌اند از:
ماتریس‌های پیشرونده رنگی
ماتریس‌های پیشرونده رنگی (Colored Progressive Matrices) یا به‌اختصار RCPM شکلی از تست هوش ریون است که آسان‌ترین نوعش هم به حساب می‌آید.
از این آزمون برای تست هوش کودکان 5 تا 11 ساله، سالمندان و افراد دارای اختلال‌های ذهنی و جسمی استفاده می‌شود. در واقع این آزمون را می‌توان تست هوش کودکان 6 ساله یا تست هوش برای کودکان 9 ساله دانست.
ماتریس‌های پیشرونده رنگی، مجموعه‌های A و B از ماتریس‌های پیشرونده استاندارد هستند که در ادامه این مقاله رسش توضیح می‌دهیم. این مجموعه‌ها 36 پرسش دارند. به‌طور معمول 15 تا 30 دقیقه زمان هم برای پاسخ‌گویی در نظر گرفته می‌شود.
بیشتر این پرسش‌ها با پس‌زمینه رنگی ارائه می‌شوند تا جذابیت بصری بیشتری برای شرکت‌کننده داشته باشند. اما چند مورد آخر مجموعه B سیاه‌وسفید است. به این ترتیب، اگر شرکت‌کننده‌ای فراتر از انتظار ظاهر شد، راحت‌تر وارد مجموعه‌های C به بعد خواهد شد.
ماتریس‌های پیشرونده استاندارد
ماتریس‌های پیشرونده استاندارد (Standard Progressive Matrices) یا به‌اختصار RSPM شکل اصلی این ماتریس‌ها هستند که دشوارتر از ماتریس‌های رنگی به حساب می‌آیند.
این تست هوش ریون برای کودکان 6 تا 16 سال، افراد مسن و کسانی طراحی شده که اختلال‌های یادگیری دارند. پس ماتریس پیشرونده استاندارد را می‌توان تست هوش برای کودکان 12 ساله هم به حساب آورد.
این آزمون هوش ریون پنج مجموعه دارد که هر کدام شامل دوازده پرسش است. به‌طور معمول 40 تا 45 دقیقه زمان برای این آزمون در نظر گرفته می‌شود.
در ماتریس‌های پیشرونده استاندارد، با پیشرفت شرکت‌کننده، پرسش‌ها دشوارتر می‌شوند. همه پرسش‌های تصویری هم سیاه‌وسفید هستند.
ماتریس‌های پیشرونده پیشرفته
ماتریس‌های پیشرونده پیشرفته (Advanced Progressive Matrices) یا به‌اختصار RAPM سخت‌ترین نوع آزمون IQ ریون است.
این تست هوش برای کودکان بالاتر از 16 سال و بزرگ‌سالانی با بهره هوشی متوسط به بالا انجام می‌شود. اگر به‌دنبال تست هوش نوجوانان هستید، می‌توانید از ماتریس‌های پیشرفته استفاده کنید.
این آزمون شامل 48 پرسش است که در قالب یک مجموعه 12پرسشی، و یک مجموعه 36پرسشی ارائه می‌شود. زمان پاسخ‌گویی هم به‌طور معمول 40 تا 60 دقیقه است.
در این نوع تست هوش ریون هم مانند ماتریس‌های استاندارد، پرسش‌ها سیاه‌وسفید هستند. با پیشرفت شرکت‌کننده، پرسش‌ها کم‌کم دشوارتر می‌شوند.
تست هوش ریون چه کاربردهایی دارد؟
مسلما هوش قابل‌دیدن نیست! هوش مفهومی ذهنی و انتزاعی است، که آثار آن مورد بررسی قرار می‌گیرند. برای تعریف هوش باید سه نکته را مد نظر قرار بدهیم:
- استعداد و توانایی یادگیری و درک امور مختلف
- هماهنگی و سازش با محیط اطراف
- استفاده از تجربیات، با به‌کارگیری استدلال و قضاوت درست، در جهت یافتن راه‌حل‌های منطقی
ریموند برنارد کاتل (Raymond Bernard Cattell) روان‌شناس آمریکایی انگلیسی، معتقد است هوش عمومی از دو هوش مختلف تشکیل شده که برای مهارت حل مسئله، باید از هردویشان استفاده کرد.
این دو هوش عبارت‌اند از:
- هوش سیال (Fluid Intelligence): که به جنبه ژنتیکی فرد وابسته است، و توانایی او برای یادگیری، ارزیابی و هدایت موقعیت‌های جدید را نشان می‌دهد؛
- و هوش متبلور (Crystallized Intelligence): که تحت‌تأثیر آموزش و فرهنگ است، و در واقع دانشی به حساب می‌آید که در صورت نیاز، به خاطر خواهد آورد.
تست هوش ریون برای ارزیابی هوش بصری یا فضایی استفاده می‌شود. این‌ها مهم‌ترین کاربردهای تست IQ ریون هستند:
- بررسی هوش منطقی
- بررسی هوش تجسمی
- گزینش افراد بر اساس هوش غیرکلامی
- انتخاب رشته دانشگاهی یا برنامه‌ریزی تحصیلی
- استفاده از نتایج تست هوش در پژوهش‌ها و مطالعات علمی
نکته قابل‌توجه اینکه جان ریون گفته نباید فقط از این آزمایش برای سنجش بهره هوشی استفاده کنیم، بلکه بهتر است منابع دیگری را هم در نظر بگیریم تا نتایج آزمون بهتر و قابل‌استنادتر شوند.
تست IQ ریون چه مزایایی دارد؟
در تست آی‌کیو ریون، تصاویری به نمایش درمی‌آید که یک جای خالی به دنبالشان است. شرکت‌کننده باید جای خالی را با تصویر درست از میان شش تا هشت گزینه پیشنهادی پر کند.
تست هوش ریون برای کودکان و بزرگسالان است. بازه سنی تست، بسته به نوع آن که بالاتر توضیح دادیم، فرق می‌کند. ماتریس‌های ریون را می‌توان تست هوش کودکان 5 ساله به بالا دانست.
یکی از بزرگ‌ترین مزایای تست ریون، این است که اطلاعات معتبری را درباره عملکرد شناختی کودکان و بزرگسالان، در کمترین زمان ممکن ارائه می‌کند.
توانایی فکری که در این تست هوش بررسی می‌شود، به‌معنی یافتن روابط میان اطلاعات و شکل‌هایی است که به‌ظاهر ربطی به هم ندارند. این توانایی فردی، ما را ملزم به مقایسه، بازنمایی ذهنی و استفاده از استدلالی و منطق می‌کند.
تست هوش ریون ابزاری بسیار خوبی برای سنجش هوش غیرکلامی است؛ هوشی که به سطح تحصیلات یا تجربه فرد بستگی ندارد.
سهولت انجام آزمون و سرعت بالای ارائه نتیجه، باعث شده تست IQ یا همان ماتریس‌های پیشرونده ریون، از طرف‌داران زیادی در سرتاسر دنیا برخوردار شود.
جمع‌بندی
تست هوش ریون یا ماتریس‌های پیشرونده ریون را جان سی ریون در سال 1936 میلادی طراحی کرد. این آزمون از تصاویری تشکیل شده که شرکت‌کننده بعد از دیدن آنها، باید جای خالی را با تصویر مناسبی از میان گزینه‌های ارائه‌شده پر کند.
در این مقاله رسش، صفرتاصد تست IQ ریون را برایتان توضیح دادیم. در سایر مقاله‌های این بلاگ، تست‌های هوش دیگر را هم با جزئیات کامل بررسی کرده‌ایم. توصیه می‌کنیم آنها را هم مطالعه کنید.
در نهایت اگر سؤالی درباره تست ریون و پرسش‌ها و پاسخ‌هایش دارید، زیر همین مقاله، برای کارشناس‌های رسش کامنت بگذارید.
منابع:
