اتیسم سندرم آسپرگر چه تفاوتی با اوتیسم دارد؟ مقایسه کامل اوتیسم و آسپرگر
شاید اسم سندرم آسپرگر را شنیده باشید، ولی از ارتباط آن با اتیسم هم خبر دارید؟ تا همین چند سال پیش، مطالعات زیادی درباره ارتباط بین اوتیسم و آسپرگر انجام می‌شد، اما این روزها، دیگر تشخیصی با عنوان آسپرگر وجود ندارد! علائمی که زمانی متعلق به سندرم آسپرگر دانسته می‌شدند، حالا جزو اختلال طیف اوتیسم تعریف می‌شوند. اگر می‌خواهید بیشتر بدانید، این مقاله رسش را مطالعه کنید.
اختلال طیف اوتیسم چیست و چه علائمی دارد؟
همه کودکان اوتیستیک علائم یکسانی را نشان نمی‌دهند. به همین خاطر اوتیسم (Autism) را «طیف» می‌دانند. یعنی طیف گسترده‌ای از رفتارها و نشانه‌ها هستند، که همگی را با عنوان اتیسم تشخیص می‌دهند.
این‌ها رایج‌ترین رفتارهایی هستند که جزو علائم اوتیسم به حساب می‌آیند:
- تفاوت‌هایی در پردازش تجربیات حسی، مانند صدا یا لمس؛
- تفاوت‌هایی در سبک یادگیری و رویکردهای حل مسئله، مانند یادگیری سریع مسائل پیچیده و دشوار، اما در عین حال مشکل در انجام کارهای روزمره؛
- علایق ویژه عمیق و پایدار به بعضی مسائل خاص؛
- حرکت‌ها یا رفتارهای تکراری، مانند تکان دادن مداوم دست یا جلو و عقب رفتن؛
- تمایل شدید به حفظ برنامه‌های روزمره یا برقراری نظم؛
- مشکل در پردازش و ایجاد ارتباط کلامی یا غیرکلامی، مانند مشکل در بیان افکار با استفاده از کلمات، یا مشکل در نمایش احساسات؛
- مشکل در پردازش یا به‌کارگیری زمینه‌های تعاملی اجتماعی عصبی، مانند جواب دادن به شخصی که سلام و احوال‌پرسی کرده است.
سندرم آسپرگر چیست و چه علائمی دارد؟
سندرم آسپرگر (Asperger’s Syndrome) را تا همین چند وقت پیش، شکل «خفیفی» از اوتیسم می‌دانستند، یا اوتیسمی که عملکرد بالایی دارد.
یعنی کسانی که رفتارهای اوتیسمی داشتند، و بیشتر اوقات تفاوت‌هایی حداقلی با رفتارهای سایرین نشان می‌دادند، مبتلا به سندرم آسپرگر تشخیص داده می‌شدند.
آسپرگر برای اولین بار، در سال 1994 میلادی در کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) معرفی شد.
این‌ها مهم‌ترین معیارهای تشخیصی سندرم آسپرگر هستند که شاید بعضی‌هایشان به نظرتان آشنا بیایند:
- مشکل در برقراری ارتباط کلامی یا غیرکلامی، مانند تماس چشمی یا با کنایه حرف زدن؛
- مشکل در برقراری رابطه اجتماعی بلندمدت با هم‌سالان؛
- علاقه نداشتن به شرکت در فعالیت‌های گروهی؛
- واکنش نداشتن یا واکنش حداقلی به تعاملات اجتماعی یا عاطفی؛
- داشتن علاقه شدید و همیشگی به یک مسئله مشخص؛
- پایبندی شدید به رفتارهای روزمره یا آیینی؛
- رفتارها یا حرکات تکراری؛
- علاقه شدید به جنبه‌های خاصی از اشیای مختلف؛
- مشکل در حفظ روابط، شغل یا سایر جنبه‌های زندگی روزمره به دلایل مذکور؛
- و البته تأخیر نداشتن در یادگیری زبان یا رشد شناختی که در سایر شرایط رشدی عصبی مشابه وجود دارند.
اما از سال 2013 به بعد، سندرم آسپرگر بخشی از طیف اوتیسم محسوب شده، و دیگر بیماری جداگانه‌ای تشخیص داده نمی‌شود.
مطالعه بیشتر: تفاوت سندرم آسپرگر با اتیسم
چه تفاوت‌هایی بین اوتیسم و آسپرگر وجود دارند؟
امروزه اوتیسم و آسپرگر تشخیص‌های جداگانه‌ای در نظر گرفته نمی‌شوند. اما خیلی از کسانی که قبل از تغییر معیارهای تشخیصی در سال 2013، مبتلا به آسپرگر تشخیص داده شده‌اند، هنوز هم «دارای آسپرگر» تلقی می‌شوند.
اما تنها تفاوت واقعی بین تشخیص اوتیسم و آسپرگر در این است که افراد مبتلا به آسپرگر ممکن است به‌عنوان نوروتیپیک، با علائم و نشانه‌های خفیف شبیه به علائم اوتیسمشان، راحت‌تر گذران می‌کنند!
مسلما آنچه پیش از این‌ها با نام سندرم آسپرگر تشخیص داده می‌شد، یا این روزها با نام اتیسم شناخته می‌شود، «بیماری پزشکی» نیست، که «درمان» داشته باشد.
افراد مبتلا به اوتیسم، یکی از انواع تنوع عصبی (Neurodiversity) در نظر گرفته می‌شوند. البته رفتارهای اوتیستیک، از نظر اجتماعی، معمولی نستند، اما این بدان معنا نیست که اوتیسم لزوما مشکل به حساب می‌آید.
مهم‌ترین نکته این است که فرد مبتلا به اتیسم، بداند که اطرافیانش او را پذیرفته‌اند، به او علاقه دارند، و از او حمایت می‌کنند.
اما همه با این مسئله موافق نیستند که افراد اوتیسمی نیازی به درمان پزشکی ندارند. بین کسانی که اوتیسم را ناتوانی می‌دانند و عقیده دارند باید درمان پزشکی شود از یک طرف، و آن‌هایی که درمان اوتیسم را در قالب شیوه‌های شغلی منصفانه یا پوشش‌های مراقبتی می‌بینند، بحث‌های بی‌پایانی وجود دارد.
شما هم اگر کسی را دوروبرتان دارید که رفتارهایش به‌طور سنتی، بخشی از تشخیص آسپرگر هستند و به درمان نیاز دارد، می‌توانید سراغ این گزینه‌ها بروید:
- درمان‌های روان‌شناختی یا روان‌درمانی، مانند درمان شناختی رفتاری (Cognitive Behavioral Therapy) یا به‌اختصار سی‌بی‌تی (CBT)،
- داروهایی برای درمان اضطراب یا اختلال وسواسی جبری (Obsessive–Compulsive Disorder) یا به‌اختصار اوسی‌دی(OCD)،
- گفتاردرمانی یا زبان‌درمانی،
- اصلاح رژیم غذایی یا مصرف مکمل‌ها،
- گزینه‌های درمانی تکمیلی، مانند ماساژ درمانی.
جمع‌بندی
در این مقاله رسش به مقایسه اوتیسم و آسپرگر پرداختیم. مهم‌ترین نکته این مقاله آنکه سندرم آسپرگر دیگر کاربردی نیست. علائمی که زمانی برای تشخیص آسپرگر استفاده می‌شدند، اکنون در اختلال طیف اتیسم جای دارند.
نکته مهم دیگر اینکه تشخیص اتیسم لزوما به‌معنی شناسایی «بیماری» نیست که باید «درمان» شود؛. بلکه باید فرد اوتیستیک را بپذیرید و او را دوست داشته باشید.
مرکز مشاوره رسش با مجوز رسمی از سازمان بهزیستی، و همکاری اساتید برجسته دانشگاه و متخصصان مجرب حوزه مشاوره و روان‌شناسی، سال‌هاست در زمینه تشخیص اوتیسم و آسپرگر فعالیت می‌کند. متخصصان این مرکز آماده هستند تا دانش و تجربه خودشان را در اختیار شما عزیزان قرار بدهند.
منابع:
