علت خنده کودکان اوتیسم چیست؟ چگونه خنده های بی علت کودکان طیف اتیسم را کنترل کنیم؟

اگر با کودکان اوتیسم سروکار دارید، حتما متوجه خنده های بی علت کودکان طیف اوتیسم شده‌اید. آن‌ها در شرایطی می‌خندند، که شاید درکش برای سایرین دشوار باشد. حتی گاهی در تنهایی خود شروع به خنده می‌کنند. در این مقاله بلاگ رسش، به علت خنده کودکان اتیسم می‌پردازیم. در آخر، راه‌هایی هم برای کنترل آن با شما در میان می‌گذاریم.

خنده چه ارتباطی با اوتیسم دارد؟

اوتیسم وضعیت شایعی در کودکان سرتاسر دنیاست. بنابر آمار موجود، از هر 54 کودک در سن 8سالگی، حداقل یک نفر اختلال طیف اوتیسم دارد، یعنی حدود 1٫9درصد. در ضمن شیوع اوتیسم در پسرها، حدود 4٫3برابر دخترهاست.

حتما بخوانید: چرا اوتیسم بیشتر در پسر ها شیوع دارد؟

اوتیسم اغلب با اختلال‌هایی در عملکرد ارتباطی و اجتماعی فرد شناخته می‌شود. کودکان اوتیسم در تعامل با دیگران، و درک نشانه‌های اجتماعی مشکل دارند. به همین دلایل، تمایل چندانی ندارند که احساساتشان را با هم‌سالان خود در میان بگذارند.

اما یک رفتار اجتماعی بسیار مهم وجود دارد که نقش اصلی را در رشد این بچه‌ها ایفا می‌کند، و آن‌هم شوخ‌طبعی (Humor) است. تعاملات خنده‌دار، در واقع باعث رشد مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی کودکان اوتیسم می‌شوند. این رفتار به آن‌ها کمک می‌کند تا روابط معناداری ایجاد کنند.

پدرومادرهایی که ماهیت خنده در کودکان اوتیسم را درک می‌کنند، بینش روشنی نسبت به همه اختلال‌های ارتباطی و اجتماعی آن‌ها به دست می‌آورند.

طی چند دهه اخیر، دانشمندان روی تأثیر شوخ‌طبعی و خنده بر کودکان اوتیسم مطالعه کرده‌اند. بر اساس گزارش‌های کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده، خنده‌های کودکان اوتیسم با خنده‌های سایر کودکان فرق دارند.

در یکی از مطالعات مذکور، محققان صدای کودکان را تحلیل کردند. به این صورت که وقتی آن‌ها سرگرم بودند، صدای خنده‌هایشان را ضبط کردند. با بررسی صداها، متوجه شدند کودکان اوتیسم فقط یک نوع خنده دارند، اما سایر شرکت‌کننده‌ها در مطالعه، دو نوع خنده را از خود نشان دادند.

این گزارش‌ها حاکی از آن هستند که کودکان اتیسم اغلب در واکنش به موقعیت‌های خوشایندشان می‌خندند. اما سایر کودکان، از خنده برای برقراری تعامل اجتماعی استفاده می‌کردند.

علت خنده کودکان اتیسم چیست؟

خیلی از پدرومادرها می‌گویند فرزند اوتیسم‌شان رفتارهای عجیبی از خود نشان می‌دهد و بی‌اختیار می‌خندد. چنین رفتارهایی با خنده‌های سایر کودکان خیلی فرق دارند.

دانشمندان عقیده دارند که کودکان اوتیسم خیلی بیشتر از سایرین «خنده‌های بدون شرط» دارند. به عبارت دیگر، آن‌ها موقعی می‌خندند که شاید هیچ‌کس دیگری در اتاق نیست. دلیلش این است که کودک اتیسم، وقتی می‌خندد که میل ناگهانی به این رفتار را احساس می‌کند.

به‌طور معمول چنین مسائلی علت خنده کودکان اتیسم هستند:

• خستگی، علت خنده کودکان اتیسم
• گم شدن در افکار، علت خندیدن بی مورد اوتیسم
• فهم نادرست اطلاعات، علت خنده کودکان اتیسم
• آلکسی‌تایمیا (Alexithymia) یا نارسایی هیجانی، و سینستزیا (Synesthesia) یا حس‌آمیزی

اما نگران نباشید! خنده این کودکان اجباری نیست؛ یعنی آن‌ها را ناراحت نمی‌کند، بلکه خنده‌ای ناگهانی، سرشار از احساسات مثبت است. خیلی به‌ندرت پیش می‌آید که در واکنشی عصبی، یا به‌عنوان تیک یا رفتاری تکراری بخندند.

بر اساس نتایج تحلیلی بالینی، مردم خنده کودک اوتیسم را به خنده سایر کودکان در حال رشد ترجیح می‌دهند. نه اینکه بچه‌های دیگر، با خنده‌شان جو مثبتی ایجاد نکنند، بلکه اگر بی‌اختیار بخندند، این‌طور تعبیر می‌شود که نسبت به یکدیگر تبعیض قائل می‌شوند.

اما، وقتی کودک اتیسم می‌خندد، لبخندش ناب و خالص است. به همین دلیل، محققان عقیده دارند کودکان اوتیسم این ظرفیت را دارند که افراد را به ایجاد رابطه مثبت ترغیب نمایند.

شوخ‌طبعی و خنده، ابزارهای قدرتمندی برای ایجاد روابط اجتماعی پایدار هستند. به دلیل اینکه خنده‌های بی‌اختیار، اغلب تأثیر مثبتی بر شنونده می‌گذارند.

علت خنده کودکان اتیسم هر چه باشد، وقتی مردم به خنده‌های این کودکان گوش می‌دهند، سرشار از احساسات مثبت می‌شوند. تلاش برای آموزش خندیدن عمدی به کودکی که چنین شرایطی دارد، ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد!

به همین دلیل به نفع کودک اوتیسم است که خنده‌هایش را دستکاری نکنید، و بگذارید به‌صورت طبیعی خودش باشد. شاید کسی موقعیت خنده‌دار برای کودک اتیسم را درک نکند، اما احساسات مثبت زیادی هستند که در آن فضا دریافت می‌شوند.

 حتما بخوانید: اوتیسم غیر کلامی چیست؟

تیک در اختلال طیف اوتیسم چیست؟

کودکان اوتیسم، تیک (Tic) را به‌عنوان نوعی خودآرام‌بخشی شکل می‌دهند. شرایط ناراحت‌کننده، استرس‌زا یا نامنظم باعث تیک در این کودکان می‌شوند. تیک روش ناخودآگاهی برای کودک است تا به‌جای تمرکز بر تیکی آشنا، حواس خود را از موضوع منحرف کند.

خنده های بی علت کودکان طیف اوتیسم تیک رایجی در آن‌هاست. اما زمان بروز این تیک‌ها طوری است که شاید به نظر برسد عمدا بی‌احترامی می‌کنند.

چه‌بسا کودک اوتیسم در مراسم عزاداری شروع به خنده کند. دلیلش این است که آن موقعیت، از نظر عاطفی برایش بسیار تحریک‌کننده است.

صدالبته که هر کسی در این دنیا، شکلی از تیک را دارد. این‌ها بعضی از رایج‌ترین تیک‌ها میان عموم مردم هستند:

• تکان دادن پا
• ضربه با پا
• گزش لب
• پیچاندن مو
• جویدن ناخن

این تیک‌ها آن‌قدر آشنا و معمول هستند که چه‌بسا متوجه نشویم کسی مشغول انجام آن‌هاست، چه برسد به اینکه خودمان انجام بدهیم!

اما در افراد طیف اوتیسم، تیک‌ها قابل‌توجه‌تر هستند، یعنی بیشتر به چشم می‌آیند. برای نمونه این‌ها می‌توانند تیک اتیسم باشند:

• تیک‌های صورت
• شکلک درآوردن
• پلک زدن بیش از حد
• خندیدن بی‌علت
• دندان قروچه
• پریدن
• دست زدن
• فریاد کشیدن
• گریه کردن

پس اغلب آدم‌ها تیک دارند، اما این تیک‌ها در افراد اوتیسم واضح‌تر هستند. تیک‌های مختلفی هم وجود دارند که همراه اوتیسم شکل می‌گیرند. اما اینکه دقیقا چرا تیک به وجود می‌آید، هنوز تا حدود زیادی راز است!

تیک‌ها در هر مقطعی از زندگی کودکان ممکن است ایجاد شوند، اما اغلب در دوره بلوغ دیده می‌شوند. به‌طور معمول در سنین 11 تا 13سالگی، شاهد افزایش بروز تیک‌های موجود، و در کنار آن‌ها، ایجاد تیک‌های جدید هستیم. اگر کودکی در این سنین شروع به خندیدن بی‌اختیار کند، به احتمال زیاد تیک موقتی است و رفع می‌شود.

اگر علت خنده کودکان اتیسم تیک باشد، چگونه کنترل می‌شود؟

حالا سؤال اینجاست که آیا می‌توان کاری برای این احساسات به‌ظاهر تصادفی انجام داد؟

البته هیچ راهی تضمین‌شده نیست، اما مسلما درمان‌هایی برای کنترل و کاهش بروز تیک‌ها وجود دارند که در ادامه این مقاله بلاگ رسش به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

کاهش تیک با افزایش سن

تیک در بسیاری از کودکان، با افزایش سن، کاهش می‌یابد. تیک‌ها تا سنین 14 یا 15سالگی، بخشی از زندگی بچه‌ها هستند، اما بعد از آن تا حد زیادی کاهش می‌یابند.

شاید تیک‌ها به‌طور کامل از بین نروند، اما همین‌طور که کودک یاد می‌گیرد از طریق روش‌های دیگر خودتنظیمی کند، تیک‌هایش هم کم‌کم کاهش می‌یابند.

 مطالعه بیشتر: آیا با بزرگتر شدن کودک اوتیسم او از بین میرود؟

حل مسئله اصلی

پیش‌تر گفتیم که چرایی به وجود آمدن تیک‌ها، همچنان راز است، اما منبع اصلی بعضی تیک‌ها را می‌توان ردگیری کرد. این منبع می‌تواند رویداد یا حتی مکالمه به‌ظاهر بی‌اهمیتی باشد که برای کودکی رخ داده است.

پس می‌توان این منبع را کشف کرد. بعد هم با همکاری درمانگر کاربلدی، آن استرس باقیمانده از رویداد موردنظر را رفع نمود تا در نهایت تیک برطرف شود.

فیزیوتراپی

اغلب اوقات محرکی ذهنی برای تیک وجود دارد، اما گاهی محرک‌های فیزیکی هم باعث به وجود آمدن تیک‌ها می‌شوند. فلان حرکت خاص ممکن است باعث خنده غیرقابل کنترل شود، یا اقدام متقابل خاصی را شکل بدهد.

اینجاست که فیزیوتراپ می‌تواند به کودکان اوتیسم کمک کند تا راحت‌تر باشند. علت خندیدن بی مورد اوتیسم هر چه که باشد، با کمک فیزیوتراپ می‌توانند صورت و بدن خود را بهتر کنترل کنند.

جمع‌بندی

مسلما شوخ‌طبعی و خنده نقش‌های بسیار مهمی در رشد و نشاط کودکان دارند. این ابزارها به کودکان کمک می‌کنند دیدگاه جدیدی درباره تعاملات اجتماعی خود به دست بیاورند. کودکانی که نگرش مثبتی به زندگی دارند، کار آسان‌تری هم در معاشرت با دوستان خود خواهند داشت. حتما شنیده‌اید که «خنده بر هر درد بی‌درمان دواست!»، و چه بسا برای کودکان اوتیسم هم چنین باشد.

با این حال، اگر می‌خواهید درباره علت خنده کودکان اتیسم یا کودک خاصی بیشتر بدانید، می‌توانید به مرکز مشاوره رسش مراجعه بفرمایید. این مرکز با مجوز رسمی از سازمان بهزیستی کشور، همه تلاش خود را می‌کند تا بهترین خدمات مشاوره فردی، مشاوره کودک و نوجوان، و سایر حیطه‌های مشاوره‌ای و درمانی مانند اوتیسم را در اختیار شما عزیزان بگذارد.

منابع:

safesleepsystems.com

ninds.nih.gov

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19449097

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12031149

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21810911