اختلالات رفتاری گروه درمانی اضطراب اجتماعی: راهی برای غلبه بر ترس‌های اجتماعی
اضطراب اجتماعی یکی از رایج‌ترین نگرانی‌های سلامت روان در جهان است. این اضطراب از عصبی شدن خفیف در مواجهه با افراد جدید تا عدم تحمل شرایط و ترک محیط استرس‌زا متغیر است.
روش‌های درمانی متعددی برای اضطراب اجتماعی وجود دارند. درمان فردی رایج‌ترین روش است که در آن درمانگر طی 8 تا 12 جلسه، درمان‌های کوتاه‌مدتی مانند رفتاردرمانی شناختی را ارائه می‌دهد. اما گزینه‌های جایگزین متعددی نیز وجود دارند که برای بهره‌مندی بیشتر بیماران، برنامه‌های درمانی متناسب با شرایط بیمار تغییر داده می شود.
یکی از این گزینه‌های جایگزین یا مکمل، گروه درمانی است که برای بسیاری از افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی مؤثر است.
اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟
طب پزشکی بالینی، اضطراب اجتماعی (یا فوبیای اجتماعی) را به عنوان ترس شدید و مداوم از قضاوت یا ارزیابی منفی دیگران تعریف می‌کند. این ترس ممکن است منجر به احساس ناکافی بودن، حقارت، شرمندگی یا تحقیر شود.ش
برخی از افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی، دچار افسردگی نیز می‌شوند. این احساسات و رفتارهایی که همراه با اضطراب اجتماعی دیده می‌شوند، می‌توانند درجات مختلفی داشته باشند و به شکل های مختلفی در زندگی بیمار تداخل ایجاد کنند. اختلال اضطراب اجتماعی زمانی رخ می‌دهد که این احساس شروع به غلبه کند یا فرد به سطحی برسد که در موقعیت‌های اجتماعی به طوری غیرمنطقی مضطرب شود.
علل اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟
هیچ علت اصلی یکسانی برای اضطراب اجتماعی وجود ندارد. درواقع ژن یا ویروسی وجود ندارد که بتوان آن‌ها را برای درمان قطعی اضطراب اجتماعی مقصر دانست.
با این حال از نظر آماری، عوامل معناداری وجود دارند که می‌توانند منجر به اضطراب اجتماعی شوند.
ژنتیک
به‌طور کلی برخی از افراد از نظر ژنتیکی مستعد اضطراب هستند. دانشمندان هنوز در حال تحقیق در مورد این موضوع هستند که چقدر از مواردی که «استعداد ژنتیکی» تلقی می شوند در واقع به دلیل نحوه تربیت فرد ایجاد شده است؟ کدام ژن‌ها مسئول این استعداد هستند؟ و آیا می‌توان این ژن‌ها را پیدا کرد؟
البته، موارد بسیاری از اضطراب اجتماعی وجود دارند که ناشی از ژنتیک نیستند.
تروماهای گذشته
آزار و اذیت نیز میتواند منجر به اضطراب اجتماعی شود. در سال‌های کودکی، مغز مانند اسفنج است و همه چیزهایی را که با آن مواجه می‌شود جذب کرده و آن را در روان فرد کدگذاری می‌کند. این امر در طول سال‌ها، «شخصیت» فرد را می‌سازد.
اگر فردی در دوران کودکی به طور مداوم توسط همکلاسی‌های خود مورد آزار و اذیت قرار گرفته باشد، منطقی است که موقعیت‌های اجتماعی – به‌ویژه موقعیت‌های جدید با افراد جدید – برای او ناراحت‌کننده بوده و بیشتر تجربیات او در حوزه اجتماعی منفی و آسیب‌رسان هستند.
عزت نفس پایین
برخی موارد اضطراب اجتماعی عمدتاً ناشی از عزت نفس پایین هستند. کسی که خود را ارزشمند نمی‌داند، اغلب نمی‌تواند دیگران را متقاعد کند او را فردی ارزشمند بدانند.
از نظر جسمی، هر چیزی که مطابق با تعریف رسانه‌های اجتماعی (مانند اینستاگرام) از زیبایی نباشد، میتواند احساس شرمندگی را در موقعیت‌های اجتماعی ایجاد کند.
گروه درمانی برای اختلال اضطراب اجتماعی: یادگیری مهارت‌های اجتماعی
در حالی که ایده پیوستن به جلسات گروهی ممکن است برای کسی که مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی است دلهره‌آور باشد، اما به او اجازه می‌دهد تا با ترس‌های خود در محیطی امن و بدون قضاوت روبرو شود.
گروه درمانی، مزایای احتماعی زیادی برای فرد دارد از جمله فرصتی برای درگیر شدن در بازی‌های نقش‌آفرینی، یادگیری حفظ تماس چشمی با سایر شرکت‌کنندگان گروه و تمرین مهارت‌های اجتماعی قبل از مواجهه با موقعیت‌های ترسناک در زندگی روزمره. به عنوان مثال، گروه درمانی شناختی-رفتاری، درمانی مبتنی بر شواهد است که به افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی کمک می‌کند تا مهارت‌های اجتماعی را در محیطی حمایتی بیاموزند.
تکنیک های گروه درمانی برای اضطراب اجتماعی
گروه درمانی فرد را در اتاقی با افرادی که تجربه مشابهی دارند قرار می‌دهد. در این موارد، فرد با دانستن اینکه افراد دیگر در اتاق می‌توانند چالش‌های اضطراب اجتماعی را درک کنند، احساس راحتی می‌کند. گروه درمانی برای اختلال اضطراب اجتماعی تکنیک‌های مختلفی را در بر می‌گیرد، مانند:
مواجهه درمانی
مواجهه درمانی، یکی از تکنیک‌های شناختی-رفتاری است که شامل قرار گرفتن تدریجی فرد در معرض افکار، احساسات یا موقعیت‌های ترسناک است که میتواند سطح اضطراب را با گذشت زمان در فرآیندی به نام عادت‌زدایی کاهش دهد. در گروه درمانی، مواجهه ممکن است از طریق بازی نقش‌آفرینی انجام شود. در این حالت افراد دیگر در گروه، موقعیتی استرس‌زا مانند درخواست قرار ملاقات از کسی یا خواندن آهنگ «تولدت مبارک» توسط گروهی از افراد در جمع را شبیه‌سازی می‌کنند. این تکنیک میتواند در یک گروه شناختی-رفتاری مؤثر باشد؛ زیرا فرمت گروه به شکلی است که به بیمار اجازه می‌دهد در کنار افرادی که اضطراب اجتماعی را درک می‌کنند، با ترس‌های اجتماعی خود روبرو شود.
بازسازی شناختی
این تکنیک بر مشکلات الگوهای فکری که ممکن است منجر به اضطراب شوند و اتخاذ روش‌های جدید برای درک موقعیت‌ها تمرکز دارد.
مزایا و معایب گروه درمانی برای اضطراب اجتماعی
اشکال عمده گروه درمانی برای اضطراب اجتماعی این است که بیمار باید تا حدی اجتماعی باشد.
برای افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی، صحبت کردن در یک گروه میتواند یک کار دلهره‌آور - حتی ظاهراً غیرممکن - باشد.
در واقع، برای برخی از افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی بسیار شدید، شرکت در جلسات گروه درمانی باعث ایجاد احساس ناامنی می‌شود و حضور این گونه افراد در جلسات گروهی قبل از آمادگی کامل، میتواند آسیب بیشتری به آن‌ها وارد کند. به همین دلیل است که درمانگران توصیه می‌کنند بیمار درمان را با جلسات فردی شروع کند.
پس از یک دوره جلسات فردی، در صورتی که فرد رو به پیشرفت باشد و درمانگر احساس کند که بیمار آماده است، ممکن است او را به یک گروه حمایتی اضطراب اجتماعی ارجاع دهد.
مزایای گروه درمانی برای اضطراب اجتماعی پس از آماده شدن بیمار برای رفتن به مرحله بعدی ظاهر می‌شوند:
- اضطراب اجتماعی، طبق تعریف، باعث گوشه‌گیری و منزوی شدن فرد می‌شود. شرکت در جلسات گروه درمانی و شنیدن داستان‌های دیگران با چالش‌های مشابه، میتواند تسکین‌بخش باشد.
- افرادی که در گذشته اضطراب اجتماعی را تجربه کرده‌اند و از آن زمان تاکنون پیشرفت چشمگیری در کاهش ناراحتی داشته‌اند، می‌توانند بینش‌های منحصر به فردی را به اشتراک بگذارند.
- گروه درمانی میتواند به عنوان نوعی «مواجهه درمانی» عمل کرده و اعضای گروه را تشویق کند تا از منطقه امن خود خارج شوند و یک محیط اجتماعی ایمن و محرمانه را تجربه کنند. توجه داشته باشید که هر نوع درمان مواجهه‌ای باید به دقت تحت نظارت و مدیریت یک متخصص مجاز انجام شود؛ زیرا در صورت انجام نادرست میتواند باعث آسیب و ناراحتی شود.
انتخاب درمانگر مناسب
هنگام جستجوی خدمات حرفه‌ای، درمانگری را انتخاب کنید که اختلال اضطراب اجتماعی را درک کند و استراتژی‌هایی را برای کاهش اضطراب شما در کنار تقویت مهارت‌های اجتماعی ارائه دهد. درمانگری که با افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی کا کرده است، تجربه لازم را برای ارائه بازخورد و مشاوره مناسب برای کمک به پیشرفت شما دارد. در حالت ایده‌آل، شما باید کسی را پیدا کنید که در خصوص اختلالات اضطرابی تخصص داشته باشد.
برای شرکت در جلسات گروه درمانی خیلی مضطرب و عصبی هستم،چه کار کنم؟
مشکلی نیست! در حالی که بیرون آمدن از منطقه امن میتواند خوب باشد، بهبودی و آرامش شما از اهمیت بیشتری برخوردار است. اگر احساس می‌کنید برای گروه درمانی اضطراب اجتماعی آماده نیستید، هیچ‌کس نمی‌تواند شما را مجبور کند.
اگر می‌خواهید گروه درمانی را امتحان کنید، اما احساس اضطراب بیش‌ازحدی دارید، با درمانگر خود در مورد گزینه‌های پیش رو صحبت کنید. او ممکن است پیشنهاداتی ارائه دهد که به کاهش استرس کمک کنند. همچنین ممکن است درمانگر یک جلسه آزمایشی پیشنهاد دهد. یا توصیه کند که به جلسات درمانی فردی ادامه دهید تا پیشرفت بیشتری داشته باشید و سپس گروه درمانی را دوباره بررسی کنید.
به توصیه درمانگران خود گوش دهید. فقط آن‌ها به اندازه کافی با شرایط خاص شما آشنا هستند که بتوانند تعیین کنند آیا گروه درمانی برای اضطراب اجتماعی برای شما مناسب است یا خیر.
جمع‌بندی
اضطراب اجتماعی میتواند باعث ایجاد علائمی شود که به شدت در زندگی روزمره اختلال ایجاد می‌کند و منجر به استرس قابل توجهی می‌شود. این اضطراب میتواند به دلایل مختلفی مانند تربیت یا حوادث آسیب‌زای خاص ایجاد شود و با درمان متمرکز بر کاهش علائم قابل کنترل است. گروه درمانی با کمک ایفای نقش در تعاملات اجتماعی، به بیمار کمک می‌کند در محیطی امن چالش‌های اضطراب اجتماعی خود را برطرف کند.
منابع
