اختلالات گفتار و زبان گفتار درمانی کودک 3 ساله - تمرینات عملی برای اختلالات گفتاری در سه سالگی
دلایل زیادی وجود دارند که نشان‌دهنده نیاز کودک به گفتار درمانی در سنین 36 تا 48 ماهگی هستند. شاید فرزند شما قادر به بیان فقط چند کلمه باشد و شما بخواهید دامنه لغات او را گسترش دهید یا شاید کودک شما کلمات زیادی بلد باشد، اما نگرانی شما درخصوص تلفظ صحیح آن کلمات باشد. حتی ممکن است پزشک فرزندتان تشخیص دهد کودک به‌خاطر تأخیر در گفتار یا زبان به گفتاردرمانی نیاز دارد. در هر حالت مراجعه به گفتار درمانگر به رفع مشکلات کلامی کودک شما کمک میکند.
در این مطلب قصد داریم درمورد جزئیات مربوط به گفتار درمانی کودک سه ساله حرف بزنیم. با ما همراه باشید.
نقاط عطف گفتار و زبان کودک سه ساله
قبل از اینکه به نحوه شروع گفتار درمانی بپردازیم، اجازه دهید برخی از نقاط عطف رایج گفتار و زبان کودک 3 ساله را مرور کنیم.
نقاط عطف زبان بیانی در کودکان سه ساله به شکلی است که کودک:
- بین 250 تا 1000 کلمه می‌گوید
- در حدود 75 درصد مواقع توسط افراد آشنا درک می‌شود
- سه یا چند کلمه را کنار هم قرار می‌دهد تا یک جمله ساده بسازد
- هنگام صحبت از ضمایر مختلفی مانند «من»، «مال من»، «تو» و «ما» به درستی استفاده میکند
- اشیاء رایج را نام می‌برد
- به سؤالات ساده‌ای مانند «این چه رنگی است؟» یا «کفش‌هایت کجاست؟» پاسخ می‌دهد
- به‌صورت شفاهی احساساتی مانند شادی و غم را بیان میکند
نقاط عطف زبان دریافتی در کودکان سه ساله به گونه‌ای است که کودک:
- دستورالعمل‌های ساده دو تا سه مرحله‌ای مانند «کتاب را برای من بیاور و بنشین» یا «به سمت در برو، سلام بگو و دست تکان بده» را دنبال میکند.
- صفاتی مانند «بزرگ» و «کوچک» را می‌فهمد.
- می‌تواند به سؤالات اساسی در هنگام اشاره به اعضای بدن مانند «این چیه؟» پاسخ دهد.
- می‌تواند به یک داستان ساده 10-15 دقیقه‌ای گوش داده و به سؤالات مربوط به آن پاسخ دهد.
اگر کودک 3 ساله شما این نقاط عطف رشد را برآورده نمی‌کند، ممکن است به گفتار درمانی نیاز داشته باشد. اگر مطمئن نیستید بهتر است با متخصص اطفال یا آسیب‌شناس گفتار- زبان (SLP) مشورت کنید.
کودکان 3 ساله برای چه بیماری‌هایی گفتار درمانی دریافت می‌کنند؟
گفتار درمانی طیف وسیعی از اختلالات را در افراد سنین مختلف درمان میکند. اما برای کودکان 3 ساله، چند دلیل اصلی وجود دارند که باعث می‌شوند به گفتاردرمانی نیاز پیدا کند:
اختلالات زبانی
اختلالات زبانی به زبان دریافتی (کلماتی که کودک قادر به درک آنها است) و زبان بیانی (کلمات، دستور زبان و حتی ارتباط غیرکلامی که کودک قادر به استفاده از آن برای برقراری ارتباط با آنچه نیاز دارد، است) اشاره دارد.
اگر به نظر می‌رسد کودک شما واژگان را نمی‌فهمد، یا اگر با مفاهیمی مانند دنبال کردن دستورالعمل‌ها یا شناسایی موارد مشکل دارد، ممکن است تأخیر زبانی دریافتی داشته و به گفتار درمانی نیاز داشته باشد.
کودکان همچنین می‌توانند تأخیر زبان بیانی داشته باشند. این بدان معناست که آنها در استفاده از کلمات، عبارات و جملات برای بیان واضح خواسته‌ها و نیازهای خود مشکل دارند. اگر یک کودک 3 ساله هنوز صحبت نمی‌کند، یا متناسب با نقاط عطف رشد پیش نمی‌رود، گفتار درمانی به بهبود او کمک میکند.
اختلالات آواهای گفتار
درمان اختلال گفتاری برای اختلالات صدای گفتار یکی دیگر از دلایلی است که کودکان 3 ساله ممکن است گفتاردرمانی دریافت کنند. برای کودکان نوپا طبیعی است که برخی از خطاها را در حین صحبت کردن داشته باشند؛ زیرا سعی می‌کنند تمام صداها را در زبان گفتاری خود تولید کنند. بااین‌حال، همان‌طور که کودک رشد میکند، باید بتواند صداهای بیشتری را به درستی تلفظ کند. اگر کودک خطاهای گفتاری زیادی داشته باشد، ممکن است به گفتار درمانی نیاز پیدا کند تا گفتارش واضح‌تر و قابل درک‌تر به نظر برسد.
گفتار درمانی کودک 3 ساله چگونه است؟
اکنون که برخی از نقاط عطف رایج گفتار و زبان را برای کودکان 3 ساله می‌دانید، بیایید درمورد اینکه گفتار درمانی برای این گروه سنی چگونه به نظر می‌رسد، صحبت کنیم.
جلسات گفتار درمانی معمولاً 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشند و تعداد جلسات در هفته به نیازهای فردی کودک شما بستگی دارند.
به‌طور کلی، کودکان کوچک‌تر (3-5 ساله) ممکن است به جلسات مکرر (2-3 بار در هفته) نسبت به کودکان بزرگ‌تر (6 سال به بالا) نیاز داشته باشند. (جلسات گفتاردرمانی کودکان بزرگ‌تر ممکن است فقط یک بار در هفته برگزار شوند)
گفتار درمانی برای کودکان 3 ساله معمولاً با بازی و تفریح انجام می‌شود؛ زیرا روشی است که به بهترین شکل به کودکان خردسال در یادگیری کمک میکند.
درمان ممکن است شامل فعالیتهای ساختاریافته و ساختارنیافته (بدون ساختار) باشد. فعالیتهای ساختاریافته از قبل توسط درمانگر برنامه‌ریزی می‌شوند و معمولاً بیشتر بر اهداف خاص متمرکز هستند. فعالیتهای ساختارنیافته کمتر برنامه‌ریزی شده‌اند و بیشتر باز هستند و امکان برقراری ارتباط طبیعی‌تر را فراهم می‌کنند.
هر دو فعالیت برای کمک به فرزند شما برای رسیدن به اهداف گفتاری و زبانی ضروری هستند.
فعالیتهای ساختاریافته مانند:
- بازی‌های فلش‌کارت
- کتاب خواندن
- تمرینات تکراری
- فعالیتهای برنامه‌ریزی حرکتی
فعالیتهای بدون ساختار مانند:
- بازی‌های وانمودی
- مکالمه
- آهنگ‌ها و شعرهای مهد کودک
همان‌طور که می‌بینید، گفتار درمانی برای کودکان 3 ساله معمولاً به روشی سرگرم‌کننده و تعاملی انجام می‌شود تا کودک شما را درگیر فعالیت کرده و یادگیری مهارت‌های جدید را برای او لذت‌بخش‌تر کند.
گفتار درمانی چقدر طول می‌کشد؟
طول مدت گفتار درمانی برای هر فرد منحصر‌به‌فرد متفاوت است. بااین‌حال، فاکتور‌های مختلفی وجود دارند که به تعیین مدت زمان درمان کمک می‌کنند. یکی از این فاکتورها، سن کودک است. هر چه کودک زودتر گفتاردرمانی را شروع کند، زودتر پیشرفت میکند. این اتفاق خطر عقب ماندن بیشتر او را کاهش می‌دهد. بنابراین اگر پزشک در سه سالگی کودک گفتار درمانی را توصیه میکند، بهتر است در همان زمان درمان را شروع کنید.
تشخیص اختلال کودک شما نیز بر طول مدت گفتار درمانی تأثیر می‌گذارد. گاهی‌اوقات کودکانی که دچار تأخیر رشدی هستند، با حمایت و مداخله مناسب به سرعت پیشرفت می‌کنند. اگر پزشک بیماری‌هایی مانند عوارض عصبي يا اختلالات مادرزادي را تشخیص دهد، درمان ممكن است بيشتر طول بكشد.
ایده‌های گفتار درمانی برای کودکان 3 ساله در خانه
والدین می‌توانند به کمک روشهای زیر و با کمی خلاقیت به کودکان سه ساله خود کمک کنند:
از آهنگ‌ها و شعرها استفاده کنید
خواندن آهنگ و شعر راه بسیار خوبی برای مشارکت دادن فرزندتان در گفتار درمانی در خانه است. با استفاده از نام فرزندتان کلمات و آهنگ‌های جدید بسازید. آواز خواندن با فرزندتان می‌تواند به حافظه، توجه و پیروی از دستورالعمل‌ها کمک کند. به علاوه، آواز خواندن و شعر برای کودک سرگرمی محسوب می‌شود.
سعی کنید آهنگ‌هایی را پیدا کنید که تعاملی بوده و شامل حرکت هستند. تعامل با کودک در حین آواز خواندن به حفظ توجه او کمک میکند و به او اجازه می‌دهد مقداری انرژی بسوزاند.
کارهای روزمره را به بازی تبدیل کنید
تبدیل کارهای روزمره به بازی، راهی عالی برای کار بر روی اهداف گفتار- زبان و انجام کارها در خانه است.
- به‌عنوان مثال، می‌توانید با گفتن نام هر آیتم، چیدن میز غذا را به یک بازی تبدیل کنید.
- هنگام لباس پوشیدن، تکه‌های مختلف لباس مانند پیراهن، کفش، شلوار و ... را نام ببرید.
- می‌توانید با دادن دستورالعمل‌های یک مرحله‌ای به فرزندتان برای تکمیل یک کار ساده، مانند «لطفاً کفش‌هایت را کنار بگذار»، دستورالعمل‌ها را دنبال کنید. همان‌طور که فرزند شما در پیروی از دستورالعمل‌ها بهتر می‌شود، می‌توانید با افزودن مراحل بیشتر پیچیدگی بازی را افزایش دهید.
- هنگام آشپزی، کاری را که انجام می‌دهید توصیف کنید. به‌عنوان مثال: «من هویج را به قطعات کوچک خرد می‌کنم.»
- هنگام مرتب کردن اتاق، وسایلی را که جمع می‌کنید، نام ببرید. به‌عنوان مثال: «حالا بلوک‌ها را در جعبه قرار می‌دهیم.»
محیط ارتباطی دوستانه‌ای در خانه فراهم کنید
یکی از راه‌های تشویق رشد ارتباطی فرزندتان، ایجاد محیط ارتباطی دوستانه در خانه است. برای این کار می‌توانید از کمک‌های بصری برای درک گفتگوها استفاده کنید. همچنین به وسایلی که در خانه وجود دارند اشاره کنید و از کودک بخواهید نام آنها را بگوید. یکی دیگر از روشهای تحریک کودک برای برقراری ارتباط، استفاده از کتاب‌های مصور، مجلات و سایر مواد چاپی است.
با فرزندتان بازی کنید
بازی‌ها یکی دیگر از راه‌های عالی برای مشارکت دادن فرزندتان در گفتار درمانی در خانه هستند. بازی‌ها می‌توانند به مهارت‌های اجتماعی، پیروی از دستورالعمل‌ها، نوبت‌دهی و توسعه واژگان کمک کنند.
بسیاری از بازی‌های آشنای کودکان را می‌توان به راحتی برای اهداف گفتار درمانی وفق داد. نمونه هایی از بازی ها عبارتند از:
- بازی سایمون میگه (Simon says). این بازی کلاسیک برای دنبال‌کردن دستورالعمل‌ها و مهارت‌های گوش دادن عالی است.
- بازی من جاسوس هستم (I Spy). این بازی را می‌توان با هر شیئی بازی کرد و یک راه عالی برای کار بر روی توسعه واژگان است.
- بازی مثل من انجام بده (Do as I Do). این بازی برای تقلید اکشن‌ها و صداها عالی است. همچنین یک راه عالی برای تمرین نوبت‌گیری است.
- بازی چراغ قرمز، چراغ سبز (Red Light, Green Light). این بازی برای دنبال کردن جهت‌ها و مهارت‌های گوش دادن عالی است. همچنین می‌توان آن را برای کار بر روی اهداف دیگر گفتار-زبان تغییر داد.
با اسباب‌بازی‌های موردعلاقه فرزندتان بازی کنید
اسباب‌بازی‌ها راهی عالی برای سرگرمی با فرزندتان هستند و در عین حال به رشد مهارت‌های گفتاری و زبانی او کمک می‌کنند. از اسباب‌بازی‌هایی استفاده کنید که کودک شما را به تقلید صداها، کلمات و عبارات تشویق می‌کنند.
عروسک‌ها روشی عالی برای مشارکت دادن فرزندتان در گفتاردرمانی در خانه هستند. آنها می‌توانند در نوبت‌گیری، پیروی از دستورالعمل‌ها و مهارت‌های زبان- بیانی مفید باشند. نمایش‌های عروسکی نیز راه بسیار خوبی برای تشویق کودک شما به استفاده از تخیل هستند.
گفتار درمانی را به فعالیتی خانوادگی تبدیل کنید
یکی از بهترین راه‌ها برای کمک به فرزندتان در گفتار درمانی در خانه، تبدیل آن به فعالیتی خانوادگی است. از خواهر و برادر، پدربزرگ و مادربزرگ و سایر بستگان کمک بگیرید. هرچه افراد بیشتری در این فرایند درگیر شوند، بهتر است!
در طول بازی‌های خانوادگی، مهارت‌های زبانی فرزندتان را با نوبت‌گیری و ایجاد قوانین برای بازی‌های مختلف در حین حرکت، تقویت کنید.
به کتابخانه مراجعه کنید
بازدید از کتابخانه راهی عالی برای کار بر روی گفتار درمانی در خانه است. کتابخانه‌ها گنجینه‌ای از کتاب، بازی و دی‌وی‌دی‌هایی هستند که برای کمک به توسعه گفتار و زبان طراحی شده‌اند.
کتابخانه همچنین مکانی عالی برای یافتن ایده برای فعالیتهای دیگری است که می‌توانید در خانه انجام دهید. همان‌طور که با فرزندتان به کتابخانه می‌روید، به موارد مختلفی که می‌بینید اشاره کنید و نام آنها را بگویید.
بسیاری از کتابخانه‌ها دارای زمان‌هایی برای داستان‌گویی و رویدادهای دیگر برای کودکان هستند. این زمان‌ها فرصت‌های خوبی برای کار بر روی مهارت‌های اجتماعی و درک شنیداری هستند.
از فناوری استفاده کنید
نرم‌افزارها و وب‌سایت‌های مختلف می‌توانند به گفتار درمانی در خانه کمک کنند. بسیاری از این برنامه‌ها رایگان هستند یا نسخه‌های رایگان دارند.
برخی از برنامه‌های عالی برای گفتار درمانی عبارت‌اند از:
- Articulation Station. این برنامه برای کار بر روی مهارت‌های بیانی عالی است.
- Language Builder Cards. این برنامه برای کار بر روی توسعه واژگان عالی است.
- First Then Visual Schedule. این برنامه برای یادگیرندگان بصری عالی است.
- Speech Blubs. این برنامه یک ابزار عالی برای اهداف مختلف گفتار و زبان است.
هر روز با هم کتاب بخوانید
خواندن کتاب می‌تواند به بهبود مهارت‌های گفتاری کودک در خانه کمک کند. خواندن کتاب می‌تواند به توجه، درک مطلب، آگاهی واج‌شناختی و مهارت‌های داستان‌سرایی کمک کند.
هنگام انتخاب کتاب برای گفتار درمانی، به‌دنبال کتاب‌هایی با عبارات یا متن‌های تکراری، طرح‌های ساده و تصاویر روشن باشید. هنگام خواندن داستان، به تصاویر اشاره کنید و اشیاء را نام ببرید.
فعالیتهای هنری و صنایع دستی را با فرزند خود انجام دهید
فعالیتهای هنری و صنایع دستی راهی عالی برای مشارکت دادن فرزندتان در گفتاردرمانی در خانه است. این فعالیت‌ها می‌توانند در پیروی از دستورالعمل‌ها، یادگیری نوبت‌گیری و مهارت‌های حرکتی ظریف کمک کنند. هنگام انتخاب فعالیتهای هنری و صنایع دستی برای گفتار درمانی، به‌دنبال فعالیت‌هایی باشید که می‌توانید به روشهای مختلف انجام دهید.
بازی‌های تخیلی انجام دهید
بازی‌های تخیلی راهی عالی برای کمک به کودک شما برای تمرین مهارت‌های گفتاری و زبانی جدید است. هنگام انجام بازی‌های تخیلی، کودک شما می‌تواند با استفاده از کلمات و عبارات جدید تمرین کند. بازی تخیلی همچنین می‌تواند به نوبت‌گیری، پیروی از قوانین و مهارت‌های حل مسئله کمک کند.
برخی از ایده‌های عالی برای بازی‌های تخیلی عبارت‌اند از:
- تظاهر به حیوان بودن
- برگزاری مهمانی چای
- فروشگاه بازی یا رستوران
- بازی مراجعه به دکتر
- نمایش‌های عروسکی
اگر فرزندم در حین گفتار درمانی توجهی به فرایند درمان نداشته باشد، چه کاری باید انجام دهم؟
والدین اغلب نگران این هستند که فرزندشان در طول جلسات گفتار درمانی در توجه کردن دچار مشکل شوند. درمورد کودکان نوپا، موفق‌ترین رویکرد گفتار درمانی مشارکت دادن والدین یا مراقب است. حضور شما در جلسات فرزندتان می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند و گفتاردرمانگر شما باید راهکارهایی را به شما آموزش دهد تا مهارت‌های زبانی را در خانه ارتقا دهید.
به خاطر داشته باشید که صرف نظر از اینکه گفتاردرمانی در کجا ارائه می‌شود (چه به‌صورت آنلاین یا حضوری) ممکن است اولین باری باشد که فرزند شما در یک محیط یادگیری ساختاریافته قرار می‌گیرد. سازگار کودک با شرایط ممکن است زمان ببرد و برای برخی فشارهای اولیه طبیعی است. پس از چند جلسه، کودکان اغلب شروع به ایجاد یک رابطه با درمانگر خود می‌کنند که به آنها انگیزه بیشتری برای پیشرفت می‌دهد.
جمع‌بندی
اختلالات زبانی، آواهای گفتاری و تأخیر در گفتار ازجمله اختلالاتی هستند که کودکان سه ساله را تحت تأثیر قرار می‌دهند و باعث می‌شوند نیاز به گفتار درمانی در کودکان سه ساله افزایش یابد. تحقیقات نشان می‌دهند شروع هرچه زودتر گفتاردرمانی در کودکان سه ساله به پیشرفت هر چه سریع‌تر آنها کمک میکند. بنابراین اگر فکر می‌کنید فرزند سه ساله شما از اختلالات گفتاری یا تأخیر گفتار رنج می‌برد، به کارشناسان ما در کلینیک توانبخشی رسش مراجعه کرده و در جلسات گفتار درمانی شرکت کنید.
منابع
