اختلالات گفتار و زبان گفتار درمانی کودک ۶ ساله - نقاط عطف گفتار و تمرین های کاربردی در منزل
وقتی به رشد کودک 6 ساله خود فکر می‌کنید، به راحتی متوجه می‌شوید چقدر بالغ شده است. او اکنون به مهدکودک یا کلاس اول می‌رود و دوستی‌ها و علایق خود را شکل می‌دهد. همچنین احتمالاً بسیاری از شخصیت منحصربه‌فرد خود را نشان می‌دهد!
یکی از راه‌هایی که کودک شخصیت خود را نشان می‌دهد، ارتباط است. زمانی که کودک به 6 سالگی می‌رسد، چندین نقطه عطف گفتار و زبان وجود دارند که باید آنها را در نظر بگیرید. بیایید نگاهی دقیق به نقاط عطف رشد گفتار و زبان کودک شش ساله و نیاز به شرکت در جلسات گفتار درمانی بیندازیم.
نقاط عطف گفتار برای کودکان شش ساله
ایجاد صداهای واضح و متمایز در گفتار به‌عنوان مهارت‌های گفتاری شناخته می‌شود. این مهارت به توانایی حرکتی برای تولید صداها با استفاده از لب‌ها، زبان، دندان‌ها، کام و هماهنگی نفس اشاره دارد.
همان‌طور که کودکان شروع به صحبت می‌کنند، احتمالاً برخی از صامت‌ها را اشتباه تلفظ می‌کنند. این مسئله می‌تواند بخشی عادی از رشد گفتار باشد. بااین‌حال، این خطاها نباید برای همیشه باقی بمانند. هر سال که کودک بزرگ‌تر می‌شود، باید صامت‌های بیشتری را به درستی بیان کند.
تا زمانی که کودک به 5 سالگی برسد، باید بتواند تمام صداهای گفتاری را به درستی بیان کند. بنابراین وقتی کودک 6 ساله است، قطعاً باید واضح و بدون هیچ گونه خطای گفتاری‌ای صحبت کند. او باید بتواند صداهای پیچیده‌تر مانند ی، س، ر و ز را به درستی بیان کند.
یادگیری تلفظ صحیح حروف به چند دلیل مختلف مهم است. کودکان شش ساله به مدرسه می‌روند و با همسالان و بزرگسالان مانند معلمان و مربیان در تعامل هستند. توانایی برقراری ارتباط واضح به کودکان کمک می‌کند تا اعتمادبه‌نفس و عزت نفس خود را افزایش دهند؛ زیرا در صورتی که دیگران قادر به درک حرف‌های کودک نباشند، به‌طور مرتب از او می‌خواهند حرف‌های خود را تکرار کند. این مسئله باعث می‌شود کودک از صحبت کردن و تعامل با دیگران اجتناب کند.
اگر فرزند شما 6 ساله است و هنوز خطاهای گفتاری خود را نشان می‌دهد، باید به یک آسیب‌شناس گفتار- زبان، که به‌عنوان گفتار درمانگر نیز شناخته می‌شود، مراجعه کنید. او می‌تواند فرزند شما را ارزیابی کند و درصورت نیاز درمان را توصیه کند. گفتار درمانی کودکان هرچه زودتر شروع شود بهتر است و نتیجه مظلوب تری می دهد. پس تعلل نکنید.
نقاط عطف زبان برای کودکان 6 ساله
رشد زبان به توانایی فرد در انتقال آنچه می‌خواهد بیان کند، چه به‌صورت کلامی یا غیرکلامی، اشاره دارد. این توانایی شامل مهارت‌هایی مانند استفاده از کلمات و واژگان مناسب، تشکیل جملات و استفاده از دستور زبان صحیح است.
وقتی کودک 6 ساله است، آنچه می‌خواهد بگوید باید به وضوح دریافت شود. کودکان همچنین باید به‌طور کلی بتوانند همه آنچه را که به آنها گفته می‌شود درک کنند. یکی از راه‌هایی که آنها این کار را می‌کنند، پرسیدن و پاسخ دادن به سؤالات است. آنها باید به راحتی بتوانند سؤالاتی را که با چه کسی، چه چیزی، کجا، چه زمانی و چرا شروع می‌شوند، بپرسند و پاسخ دهند.
کودک 6 ساله شما باید بتواند دستورالعمل‌های سه مرحله‌ای را بدون نیاز به تکرار آنها دنبال کند. این دستورالعمل‌ها می‌توانند دستورالعمل‌های روزمره مانند «برو کوله‌پشتی خود را بگذار، کفش‌هایت را درآور و برای شام بیا پایین» یا در کلاس «صندلی خود را مرتب کنید، ظرف ناهار خود را بیاورید، سپس دم در صف بکشید» باشند.
ازنظر دستور زبان، کودک مهدکودک یا دانش‌آموز کلاس اولی شما هنوز هم ممکن است اینجا و آنجا اشتباهات گرامری داشته باشد. بااین‌حال، بیشتر آنچه کودک می‌گوید باید ازنظر گرامری درست باشد.
در اینجا چند نکته وجود دارند که باید در مهارت‌های زبانی کودک 6 ساله خود مورد توجه قرار دهید:
توانایی استفاده صحیح از ضمایر
ضمایر آن چیزی است که ما برای اشاره به افراد و اشیاء استفاده می‌کنیم. این‌ها کلماتی مانند من، مال من، او، مال او، ما، مال ما، شما، مال شما، آنها و مال آنها هستند. ضمایر می‌توانند مفرد یا جمع باشند. کودکان تا سن 6 سالگی دیگر نباید ضمایر را با هم اشتباه بگیرند.
استفاده صحیح از جمع کلمات
کودک باید بتواند هنگام بحث درمورد چند چیز مانند ماهی، کیف و ... «ها» را به انتهای کلمه اضافه کند و اسم جمع آن را بگوید (ماهی‌ها، کیف‌ها). همچنین کودکان شش ساله باید بتوانند از جمع‌های نامنظم مانند افراد، کودکان و ... به درستی استفاده کنند.
توانایی استفاده صحیح از زمان‌های فعل
کودک باید بتواند در هنگام صحبت کردن درمورد گذشته، حال یا آینده، زمان افعال را به درستی بیان کند و زمان فعل بازتاب‌دهنده بازه زمانی مورد بحث باشد. به‌عنوان مثال برای زمان گذشته باید بگوید شیر را خوردم. برای زمان حال باید بگوید دارم شیر را می‌خورم و برای زمان آینده باید بگوید: شیر را می‌خورم.
نقاط عطف زبان اجتماعی برای کودکان 6 ساله
در مهدکودک و کلاس اول، کودک شما با کودکان دیگر ملاقات کرده و شروع به پیدا کردن دوستان جدید می‌کند. در سن 6 سالگی، این روابط می‌توانند برای کودکان بسیار مهم شوند. مهارت‌های ارتباط اجتماعی قوی به هموار کردن راه برای دوست‌یابی کمک می‌کنند!
کودکان شش ساله باید بتوانند خود را به دیگران معرفی کنند. به‌عنوان مثال کودک باید بتواند بگوید: «سلام من ... هستم اسم تو چیه؟».
هنگامی که کودکان در این سن با یکدیگر صحبت می‌کنند، باید بتوانند یک مکالمه پشت سر هم و با نظرات و سؤالات مربوط به موضوع داشته باشند. کودکان شش ساله همچنین باید بتوانند درمورد موضوعی صحبت کنند که احتمالاً طرف مقابل از آن لذت می‌برد. به‌عنوان مثال، اگر کودکی را در حال بازی با کامیون ببینند، از کودک درمورد اسباب‌بازی خود می‌پرسند یا درمورد وسایل نقلیه نظر می‌دهند. انتخاب موضوعات گفتگوی مناسب و همچنین تشخیص اینکه شخص دیگر ممکن است بخواهد درمورد چه چیزی صحبت کند، مهارت جدیدی است که رشد گفتار کودک را نشان می‌دهد.
کودکان در مهدکودک و کلاس اول باید بتوانند قوانین مدرسه مانند صحبت نکردن در هنگام صحبت معلم، احترام گذاشتن و پیروی از دستورالعمل‌ها و ... را رعایت کنند. ممکن است کمی تمرین لازم باشد، اما این مهارت‌ها باید در حدود سن 6 سالگی ایجاد شوند.
تکنیک‌های گفتار درمانی در خانه
تمرین این تکنیک‌ها در خانه به توسعه مهارت‌های ارتباطی کودک شما کمک می‌کند:
انجام بازی‌های فکری
یکی از بهترین راه‌ها برای حمایت از فرزندانتان در مسیر ارتباطی، شروع مکالمات ساده و به اشتراک گذاشتن داستان با آنها است. این تمرین می‌تواند به‌صورت یک بازی سرگرم‌کننده برای تکمیل جملات یکدیگر باشد. همچنین می‌توانید فرزندتان را راهنمایی و تشویق کنید تا یک فکر یا داستان را کامل کند.
برای شروع بازی، می‌توانید داستانی را شروع کرده، سپس مکث کنید و جمله خود را با یک کلمه ارتباطی مانند «و»، «اما»، «پس» یا «چون» به پایان برسانید و از کودکتان بخواهید داستان را با استفاده از کلمات خودش ادامه دهد. هنگامی که او اضافه کردن جملات را تکمیل کرد، کل جمله یا داستان را تکرار کنید تا نشان دهید چگونه کلمات شما با کلمات کودک شما ترکیب می‌شوند، سپس به بازی ادامه دهید.
در پایان بازی، شما با هم یک داستان سرگرم‌کننده و تخیلی ساخته‌اید و در عین حال به فرزندتان کمک کرده‌اید جملات طولانی‌تری را بیان کند.
استفاده از فلش‌کارت
فلش‌کارت‌ها به کودک شما کمک می‌کنند تا کلمات را با اشیاء مرتبط کنند. کودکان می‌توانند تصاویری را که روی کارت‌ها می‌بینند، با کلماتی که شما می‌گویید، ربط دهند یا تصاویر روی کارت‌ها را توصیف کنند. با تمرین منظم، کودک شما مهارت‌هایی را برای شناسایی اشیاء مختلف و نامگذاری صحیح آنها می‌آموزد. فلش‌کارت‌ها راهی ساده برای شروع ساختن واژگان کودکان نوپا هستند.
ایجاد صداهای بامزه
کودکان عاشق خندیدن و تفریح هستند. در حالی که به کودک خود یک کلمه جدید را آموزش می‌دهید یا کلماتی را که در درک آنها مشکل دارد تمرین می‌کنید، از صداهای بامزه استفاده کنید تا به کودک کمک کنید کلمات را بهتر درک کند. ایجاد یک تجربه سرگرم‌کننده باعث می‌شود کودک شما در حین یادگیری مشارکت بیشتری داشته باشد.
کتاب‌خوانی با کودک
راه دیگری برای شروع ساختن واژگان و کمک به فرزندتان در یادگیری نحوه تلفظ کلمات، کتاب‌خوانی همراه با او است. کودکان یاد می‌گیرند صداها را تقلید کنند و کلمات را در حین گوش دادن به کسی که در حال خواندن است، درک کنند. شما و فرزندتان از کاوش در ماجراهای خیالی ازطریق کتاب‌های مختلف لذت خواهید برد.
هنگام خواندن کتاب‌های مصور برای کودکتان، می‌توانید از تکنیک‌های مشابهی مانند فلش‌کارت استفاده کنید و از کودکتان بخواهید اشیاء موجود در تصاویر کتاب را شناسایی کند. از کودکتان بخواهید چند کلمه را بعد از شما تکرار کند و سپس برای تلفظ صحیح او را تشویق کنید.
بیان صحیح کلمات
کودکان با تقلید از آنچه می‌بینند، کلمات، صداها و اعمال جدید را یاد می‌گیرند. بنابراین در هنگام صحبت کردن به تلفظ صحیح کلمات و حروف توجه کنید تا کودک در هنگام الگوبرداری از شما به‌طور صحیح کلمات را بیان کند.
دادن حق انتخاب به کودک
در هنگام سؤال کردن از کودک به او حق انتخاب بدهید و گزینه‌های مختلفی ارائه کنید. به‌عنوان مثال از کودک بپرسید «ماشین سبز را می‌خواهی یا قرمز؟». در این صورت کودک یاد می‌گیرد چگونه خواسته‌های خود را بیان کند و در این صورت تأثیر استفاده از زبان برای درخواست کردن و رفع نیازهای خود را می‌آموزد.
برای اطلاع از تکنیک های بیشتر می توانید این مطلب را مطالعه نمایید: بیست تمرین گفتار درمانی 5 دقیقه ای که می توانید در خانه انجام دهید
جمع‌بندی
اگر متوجه شدید که کودک 6 ساله شما برخی از این مهارت‌های ارتباطی ضروری را ندارد، با پزشک اطفال تماس بگیرید. ممکن است کودک به گفتار درمانی نیاز داشته باشد و در بسیاری از موارد، پزشک کودک شما را به گفتاردرمانگر ارجاع می‌دهد. همچنین توجه به این نکته ضروری است که گفتار درمانی فقط برای کودکانی که با سرعت کمتری نسبت به همسالان خود رشد می‌کنند یا در برقراری ارتباط با مشکل مواجه هستند، نیست. این امکان برای کودکان وجود دارد که از گفتاردرمانی به‌منظور تقویت مهارت‌های ارتباطی و زبانی خود بهره‌مند شوند و این مزایا حتی برای کودکانی که نقاط عطف رشد استاندارد را انجام می‌دهند نیز در دسترس هستند. اگر احساس می‌کنید که فرزندتان می‌تواند از گفتار درمانی بهره‌مند شود، اما از قبل توانایی قوی برای برقراری ارتباط دارد، می‌توانید به سادگی در جلسات گفتار درمانی کلینیک توانبخشی رسش شرکت کنید و از خدمات آنها بهره‌مند شوید.
منابع
