اتیسم بهترین روش های آموزش الفبا به کودکان اوتیسم
یکی از سؤالاتی که اغلب ذهن والدین کودکان مبتلا به اوتیسم را مشغول می‌کند این است که «فرزند من چه زمانی می‌تواند حروف را تشخیص دهد؟». تشخیص حروف گامی مهم درجهت فراگیری زبان و رشد توانایی خواندن است. نقطه عطفی که برای برقراری ارتباط، رشد تحصیلی و تعامل اجتماعی بسیار اهمیت دارد. در این مطلب به بررسی راهکارهای آموزش الفبا به کودکان اتیسم و چالش‌های پیش روی آنها در حین یادگیری الفبا و ارائه می‌پردازیم.
کودکان معمولاً چه زمانی حروف الفبا را یاد می‌گیرند؟
یادگیری حروف الفبا خیلی قبل از مدرسه و معمولاً بین سنین 2 تا 4 سالگی کودک شروع می‌شود. اکثر کودکان معمولاً تا سن 5 سالگی به تشخیص حروف مسلط می‌شوند. بااینحال، این جدول زمانی درخصوص کودکان مبتلا به اوتیسم صدق نمی‌کند و در برخی موارد کودک مبتلا به اوتیسم در 2 سالگی به درک حروف می‌پردازد و در موارد دیگر یک یا دو سال دیرتر به این درک می‌رسد. اما خبر خوب این است که این زمان‌بندی تأثیر کمی بر ظرفیت یادگیری، خلاقیت و نتایج تحصیلی بلندمدت کودکان اوتیسم می‌گذارد.
چرا تشخیص حروف برای کودکان مبتلا به اوتیسم چالش‌برانگیز است؟
اوتیسم می‌تواند بر توانایی‌های پردازش بصری کودک تأثیر بگذارد و تشخیص حروف مشابه را سخت‌تر کند. به‌عنوان مثال، تشخیص حروف ب، پ، ت یا ز و ژ برای کودکان مبتلا به اوتیسم دشوار است. علاوه بر این، کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب بر جزئیات کوچک تصویر به‌جای نمای کلی آن توجه می‌کنند. بنابراین، کودک بیشتر بر روی انحنا و لبه‌های حرف تمرکز می‌کند و این مسئله مانع از تشخیص کل حرف می‌شود.
بااینحال، مطمئن باشید این چالش‌ها قابل حل هستند و فقط به صبر و تحمل شما نیاز دارند. در ادامه چند استراتژی برای کمک به شما برای آموزش الفبا به کودکان مبتلا به اوتیسم ذکر شده‌اند.
راهبردهایی برای آموزش الفبا به کودکان مبتلا به اوتیسم
آموزش الفبا و تشخیص حروف به فرزندتان ممکن است در ابتدا دلهره‌آور به نظر برسد، اما استفاده از استراتژی‌های زیر می‌تواند به‌طور قابل توجهی این روند را آسان کند:
از دستورالعمل‌های واضح استفاده کنید
کودکان در صورتی بهترین شانس را برای موفقیت دارند که دقیقاً بفهمند چه کاری باید انجام دهند. بنابراین قبل از شروع هر فعالیت درسی، در ابتدا مراحل کار را به‌صورت شفاهی برای کودک توضیح دهید تا بتواند اطلاعات جدید را الویت‌بندی کند. بسیاری از فعالیت‌ها در طول درس‌ها تکرار می‌شوند و این به کودکان کمک می‌کند تا با کارهایی که باید انجام دهند آشنا شوند تا بتوانند بر یادگیری مهارت‌های جدید تمرکز کنند.
کلمات را برای کودک بخوانید و به‌صورت عملی اجرا کنید
هنگام آموزش کلمات جدید به فرزندتان، در ابتدا کلمه را بخوانید و سپس به‌صورت عملی به نمایش آن بپردازید. به‌عنوان مثال اگر می‌خواهید کلمه «موج» را به کودک آموزش دهید پس از گفتن کلمه، با دست به نشان دادن آن عمل بپردازید تا بهتر در ذهن کودک بماند.
محیطی بدون حواس‌پرتی ایجاد کنید
سعی کنید در فضایی آرام و از نظر حسی خنثی به آموزش کودک مبتلا به اوتیسم بپردازید. بهتر است اتاقی با نور کم با پوسترها یا آثار هنری کم روی دیوار انتخاب کنید. با فرزندتان روی زمین بنشینید و با صدایی آرام صحبت کنید. در حین مطالعه با فرزندتان از بی‌قراری و انجام چند کار به‌صورت همزمان پرهیز کنید و فراموش نکنید که مکرراً استراحت کنید تا کودک خسته نشود و تمرکز خود را از دست ندهد.
از عبارات واضح و کوتاه استفاده کنید
از تغییر بیش‌ازحد زبان خود یا استفاده از کلمات مختلف هنگام ارائه دستورالعمل خودداری کنید. در حین آموزش از عبارات واضح و مختصر استفاده کنید تا تمرکز کودک از بین نرود. به‌عنوان مثال «سارا، کتابت را برای مامان/ بابا بخوان» یا «صفحه اول این کتاب را بخوان».
اجازه دهید فرزندتان داستان را بارها و بارها بخواند
بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم از تکرار لذت می‌برند و در حین تکرار مطالب جدید می‌آموزند. به‌علاوه با خواندن دوباره یک داستان، می‌توانید به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کنید تا مهارت‌های زبانی مهمی را کسب کنند. کتاب‌هایی را انتخاب کنید که عبارات تکراری زیادی دارند و در طول خواندن آوازهای کتاب به آرامی با ریتم آن دست بزنید.
از پاداش برای تشویق کودک استفاده کنید
پاداش دادن به کودکان در حین آموزش به تشویق آنها کمک می‌کند و باعث می‌شود احساس کنند در حال پیشرفت هستند. بنابراین به پیشرفت‌های کوچک کودکان توجه کنید و آنها را به روش‌های مختلف مانند گفتن کلمات محبت‌آمیز، دست زدن، جایزه دادن و ... تشویق کنید. دریافت بازخورد فوری و سریع باعث می‌شود کودک متوجه شود در چه زمینه‌ای عملکرد بهتری داشته است و انگیزه بیشتری برای تکرار آن داشته باشد.
از تصاویر و فلش‌کارت‌ها در حین آموزش الفبا استفاده کنید
بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم، یادگیرندگان بصری هستند و زمانی که یک کلمه کامل با تصویر آن همراه شود، راحت‌تر آن را می‌آموزند. بنابراین در حین آموزش حروف الفبا، از فلش‌کارت‌ها، تصاویر و کلمات چاپ‌شده استفاده کنید تا کودک راحت‌تر و سریع‌تر حروف را بیاموزد و به خاطر بسپارد. به‌علاوه این روش به‌عنوان روشی سرگرم‌کننده عمل می‌کند و باعث جذب کودک به یادگیری می‌شود.
بر روی اشیا و اسباب‌بازی‌ها برچسب بزنید
وسایل و اسباب‌بازی‌هایی را که کودک مرتباً استفاده می‌کند، جمع‌آوری کنید. سپس اولین حرف نام آن را روی یک کارت بنویسید و آن را به شیء بچسبانید. هر بار که کودک درخواست استفاده از آن شیء یا بازی را می‌کند، از او بپرسید با چه حرفی شروع می‌شود. با گذشت زمان، به برچسب زدن هر شیء با کل کلمه ادامه دهید.
آموزش حروف الفبا را با فناوری همراه کنید
مطالعه‌ای در مجله اوتیسم و اختلالات رشد نشان می‌دهد کودکان مبتلا به اوتیسم از آموزش‌های مبتنی بر کامپیوتر بیشتر لذت می‌برند. بنابراین در حین آموزش حروف الفبا به کودکان اوتیسم از اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارهای مختلف که شامل تصاویر و آموزش‌های مرحله‌ای هستند، استفاده کنید.
جمع‌بندی
اوتیسم، اختلالی رشدی است که در بسیاری از کودکان دیده می‌شود. کار با کودکان مبتلا به اوتیسم به توانایی‌های خاصی نیاز دارد که ممکن است برای برخی غیرممکن باشد. آموزش حروف الفبا به کودکان مبتلا به اوتیسم به سبک‌های متفاوتی نیاز دارد. کارشناسان کلینیک توانبخشی رسش در این زمینه به شما کمک می‌کنند و راهکارهای مناسب و خلاقانه‌ای در جهت آموزش بهتر پیشنهاد می‌دهند.
منابع
