سایر کار درمانی ضایعه نخاعی جهت توانبخشی بیماران با آسیب های نخاعی
ضایعه نخاعی یا آسیب نخاعی می‌تواند در اثر ضربات ناگهانی و ضربه‌ای به ستون فقرات ایجاد شود. هرگونه آسیب به نخاع که با عنوان ضایعه نخاعی شناخته می‌شود می‌تواند به‌شدت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد و باعث اختلال در تحرک و مشکلات دیگر شود. یکی از روشهای درمان بیماران ضایعه نخاعی، کار درمانی است. در این مطلب به بررسی کار درمانی ضایعه نخاعی و وظایف کاردرمانگر می‌پردازیم.
ضایعه نخاعی چیست؟
نخاع در امتداد مغز و در چارچوب ستون فقرات قرار دارد و اعصاب موردنیاز برای انتقال پیام‌ها از مغز به سایر قسمت‌های بدن و بازگشت دوباره آنها را در خود جای می‌دهد. هنگامی‌که نخاع آسیب می‌بیند، پیام‌های مغز نمی‌توانند منتقل شوند و این مسئله منجر به کاهش توانایی کنترل آزادانه حرکات می‌شود. به‌علاوه مغز نیز در دریافت پیام‌های مربوط به حواس دچار مشکل می‌شود.
میزان مشکلات حرکتی و حسی به محل آسیب بستگی دارد. آسیب به نخاع می‌تواند در اثر ضربه‌ای مانند تصادف، آسیب‌های ورزشی، تومورها، عفونت‌ها، اختلالات مادرزادی یا بیماری‌های دیگر ایجاد شود.
اگر آسیب در ناحیه گردن رخ دهد، احتمالاً هر 4 اندام و برخی از عضلات تنه را تحت تأثیر قرار می‌دهد، به این حالت تتراپلژی می‌گویند. اگر آسیب در پشت اتفاق بیفتد، ممکن است پاها و برخی از عضلات تنه تحت تأثیر قرار بگیرند، به این حالت پاراپلژی می‌گویند.
ضایعه نخاعی چگونه بر زندگی روزمره تأثیر می‌گذارد؟
آسیب‌های نخاعی می‌توانند تأثیر عمیقی بر زندگی روزمره داشته باشند؛ زیرا اغلب منجر به طیف وسیعی از چالش‌های فیزیکی، عاطفی و اجتماعی می‌شوند که در ذیل توضیح داده شده‌اند:
• افراد مبتلا به ضایعه نخاعی با چالش‌های فیزیکی مختلفی مواجه می‌شوند که انجام فعالیتهای معمول مانند خودمراقبتی، تحرک و تهیه وعده‌های غذایی را دشوار می‌کنند. این چالش‌ها ممکن است به‌دلیل ضعف یا اسپاسم عضلانی، درد، زخم‌های فشاری و مشکلات مربوط به عملکرد روده و مثانه ایجاد شوند.
• جدا از مشکلات جسمی، افراد مبتلا به ضایعه نخاعی با چالش‌های عاطفی مانند ناامیدی، افسردگی، اضطراب و غم و اندوه نیز مواجه می‌شوند. از دست دادن توانایی انجام وظایف روزانه و وابستگی به دیگران، فشار روحی زیادی بر آنها اعمال می‌کنند. درنتیجه، حمایت روانی برای مدیریت این مشکلات برای کیفیت بهتر زندگی ضروری است.
• علاوه بر این، ضایعه نخاعی می‌تواند پیامدهای اجتماعی زیادی داشته باشد و بر روابط، کار و فعالیتهای تفریحی تأثیر بگذارد. کنار آمدن با تغییرات ایجادشده نیازمند ارزیابی مجدد نقش‌ها و مسئولیت‌ها در خانواده، محل کار و جامعه می‌باشد. ضایعه نخاعی باعث می‌شود فعالیتهای اجتماعی و تفریحی محدود شوند و احساس انزوا و کاهش کیفیت زندگی جای تفریح و سرگرمی را بگیرند.
مطالعه بیشتر: کار درمانی ضربه مغزی چیست و چگونه انجام می‌شود؟
کاردرمانگران چگونه به بیماران ضایعه نخاعی کمک می‌کنند؟
کاردرمانگران عملکرد فیزیکی و شناختی بیماران را ارزیابی می‌کنند و به آموزش مهارت‌هایی برای انجام فعالیتهای روزمره زندگی شامل خودمراقبتی، رفت‌وآمد به مدرسه و محیط کار و مشارکت در فعالیتهای اجتماعی می‌پردازند. آنها تجهیزات کمکی به بیماران پیشنهاد می‌دهند تا نقص عملکرد حرکتی افراد مبتلا به ضایعه نخاعی جبران شود. همچنین راهکارهایی برای حمایت از خانواده‌ها و مراقبان پیشنهاد می‌دهند.
برخلاف فیزیوتراپی، کاردرمانی از تکنیک‌ها و تمرین‌های عملی برای بهبود توانایی فرد در انجام فعالیتهای روزمره زندگی استفاده می‌کند. برای مثال، کاردرمانگر نحوه بلند شدن از رختخواب یا مسواک زدن را با بیمار تمرین می‌کند.
در ادامه روشهای درمانی مورداستفاده در کار درمانی ذکر شده‌اند:
• آموزش مهارت‌های روزمره زندگی: کاردرمانگر به آموزش بیمار درزمینه خودمراقبتی و مهارت‌های روزمره مانند شستشو، لباس پوشیدن، غذا خوردن، نظافت و خانه‌داری می‌پردازد.
• درمان دست: کاردرمانگر از اسپلینت‌ها و برنامه‌های ورزشی برای حفظ موقعیت عملکردی، دامنه حرکتی، جلوگیری از انقباض و تورم و حفظ زیبایی دست‌ها استفاده می‌کند.
• مناسب‌سازی محیط زندگی: کاردرمانگران دارای دانش تخصصی درمورد نیازهای محیطی بیماران ضایعه نخاعی هستند. آنها ابتدا به ارزیابی شرایط بیمار می‌پردازند و متناسب با آن پیشنهادهایی برای تغییر محیط زندگی بیمار و حفظ استقلال او ارائه می‌کنند. تغییرات ایجادشده می‌توانند شامل تغییر ارتفاع کابینت‌های آشپزخانه، نصب آسانسور یا بالابر، تغییر دکوراسیون خانه، نورپردازی و ... باشند.
• تجهیز وسایل کمکی: بیماران مبتلا به ضایعه نخاعی به تجهیزاتی تخصصی نیاز دارند تا بتوانند به‌صورت مستقل، فعالیتهای روزمره خود را انجام دهند. این تجهیزات شامل ویلچر، واکر، تخت با تنظیم ارتفاع و ... می‌باشند. کاردرمانگر تجهیزات موردنیاز را برای بیمار فراهم می‌کند و نحوه استفاده از آنها را نیز به او آموزش می‌دهد.
• توانبخشی: یکی از وظایف کاردرمانگر تمرین درمانی می‌باشد. او در ابتدا برنامه‌ای متناسب با شرایط بیمار پیشنهاد می‌دهد. تمرینات پیشنهادی باعث کند شدن روند بیماری و جلوگیری از آسیب بیشتر به عضلات یا از بین رفتن آنها می‌شوند.
• بازگشت به کار: در صورتی که بیمار قصد بازگشت به کار قبلی خود را داشته باشد با کاردرمانگر مشورت می‌کند. او با بررسی مهارت‌ها و توانایی‌های بیمار، به تجزیه‌وتحلیل شرایط می‌پردازد و برنامه بازگشت بیمار به محیط کار را برنامه‌ریزی می‌کند.
• آموزش مهارت‌های اجتماعی زندگی: کاردرمانگر به مشاوره درخصوص بازگشت بیمار ضایعه نخاعی به محیط کار، مدرسه، محیط‌های اجتماعی و ... می‌پردازد. همچنین مهارت‌هایی مانند رانندگی و روش استفاده از ویلچر بر روی پله‌ها، سطوح شیب‌دار و ... را به بیمار آموزش می‌دهد تا به استقلال بیشتر او کمک کند.
• مشاوره روانشناسی: بیمار ضایعه نخاعی پس از آسیب با چالش‌های زیادی مواجه است که باید به آنها غلبه کند. یکی از وظایف کاردرمانگر تشکیل جلسات مشاوره برای کمک و حمایت از بیمار می‌باشد.
خدمات کلینیک توانبخشی رسش
نخاع یکی از اجزای مهم بدن موجودات زنده است. درواقع می‌توان گفت نخاع گذرگاه پیام‌های عصبی است و آسیب رسیدن به آن باعث ایجاد اختلال در بسیاری از عملکردهای بدن می‌شود. آسیب نخاعی حس‌های مختلف، فعالیتهای ارادی و رفلکس‌ها را با مشکل مواجه می‌کند. آسیب وارده به نخاع باعث می‌شود بیمار در انجام فعالیتهای روزمره مشکل پیدا کند و استقلال خود را از دست بدهد. در این راستا کار درمانی به کاهش معضلات ناشی از این آسیب کمک می‌کند. یکی از خدمات ارائه‌شده توسط کلینیک توانبخشی رسش، کار درمانی بیماران ضایعه نخاعی می‌باشد. متخصصان مجرب و متعهد این مجموعه با تشکیل جلسات کاردرمانی، به درمان مشکلات ناشی از آسیب‌های نخاعی می‌پردازند. آنها با ارائه آموزش‌های لازم به بیمار، خانواده و مراقبان به حفظ استقلال او کمک می‌کنند. بنابراین اگر خودتان یا یکی از عزیزان‌تان دچار ضایعه نخاعی شده‌اید، با مجموعه ما تماس بگیرید و از خدمات کار درمانی ما استفاده کنید.
منابع:
theotpractice.co.uk
caot.ca/document/4071
otandme.ca
