سایر کار درمانی بیماری نورون حرکتی - اثرات و مزایای آن
بیماری نورون حرکتی یکی از بیماری‌های عصبی پیشرونده است. این بیماری سلول‌های عصبی مغز و نخاع را تحت تأثیر قرار می‌دهد و منجر به ضعف عضلات و از بین رفتن عملکرد آنها می‌گردد. بنابراین ابتلا به این بیماری موجب ناتوانی بیمار برای انجام فعالیتهای روزمره می‌شود. یکی از روشهای درمانی این بیماری، کار درمانی است. در این مطلب به بررسی کار درمانی بیماری نورون حرکتی می‌پردازیم. پس با ما همراه باشید.
بیماری نورون حرکتی چیست؟
بیماری نورون حرکتی (MND) اصطلاحی است که برای توصیف گروهی از بیماری‌های مرتبط با نورون‌های حرکتی در مغز و نخاع استفاده می‌شود. نورون‌های حرکتی سلول‌هایی عصبی هستند که پیام‌های بین مغز و نخاع را به عضلات منتقل می‌کنند. تخریب این نورون‌ها مانع از انتقال پیام‌ها، ضعف و تحلیل عضلات می‌شود.
به‌طور کلی دو نوع نورون حرکتی وجود دارند که در ادامه به ذکر آنها می‌پردازیم:
• نورون حرکتی فوقانی (Upper Motor Neuron): نورون حرکتی فوقانی در مغز قرار دارد و وظیفه انتقال پیام‌ها از مغز به نخاع را به‌عهده دارد.
• نورون حرکتی تحتانی (Lower Motor Neuron): نورون حرکتی تحتانی در نخاع قرار دارد و پیام‌های دریافت‌شده از مغز را به عضلات می‌فرستد.
در بیماری نورون حرکتی، احتمال درگیر شدن هر دو نوع نورون وجود دارد. با تحلیل رفتن و مرگ سلول‌های عصبی در این بیماری، پیام‌های الکتریکی به عضلات نمی‌رسند و نهایتاً منجر به تحلیل رفتن آنها می‌شوند. به همین دلیل بیمار مبتلا به نورون حرکتی در هنگام راه رفتن، حرف زدن، تنفس و بلع دچار اختلال می‌شود.
انواع بیماری‌های نورون حرکتی
بیماری نورون حرکتی یا موتور نورون منجر به درگیر شدن نورون‌های حرکتی می‌شود. این بیماری پیشرونده است و علت دقیق بروز آن مشخص نیست. بسته به این که بیماری موتور نورون کدام سلول عصبی را درگیر کرده باشد، نوع آن متفاوت است که در ادامه برخی از انواع بیماری‌های نورون حرکتی را توضیح می‌دهیم:
• اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS): این بیماری شایع‌ترین نوع نورون حرکتی است که به‌سرعت پیش می‌رود و باعث مرگ بیمار می‌شود. این بیماری بر نورون‌های نخاع و مغز و عضلات بازوها، پاها، دهان و سیستم تنفسی تأثیر می‌گذارد. عضلات بیمار ضعیف می‌شوند و بنابراین بیمار کنترلی بر جویدن، بلع، حرکت و تنفس ندارد. به‌طور متوسط، امید به زندگی افراد مبتلا به اسکلروز جانبی آمیوتروفیک بین 3 تا 5 سال است.
• اسکلروز جانبی اولیه (PLS): اسکلروز جانبی اولیه کیفیت زندگی بیمار را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری بر نورون‌های مغز تأثیر می‌گذارد و بسیار کندتر از اسکلروز جانبی آمیوتروفیک پیشرفت می‌کند. عوارض این بیماری شامل تعادل ضعیف، عدم هماهنگی و کندی در راه رفتن، تکلم نامفهوم و خستگی دست و پاها هستند. به‌طور کلی این بیماری در 40 تا 60 سالگی بیشتر مشاهده می‌شود.
• فلج بولبار پیشرونده (PBP): فلج بولبار پیشرونده بر روی ساقه مغز تأثیر می‌گذارد و می‌تواند باعث اختلال در صحبت کردن، جویدن و بلعیدن شود. افراد مبتلا به اسکلروز جانبی آمیوتروفیک اغلب فلج بولبار پیشرونده نیز دارند.
• آتروفی عضلانی پیشرونده (PMA): آتروفی عضلانی پیشرونده بر نورون‌های حرکتی تحتانی نخاع تأثیر می‌گذارد. این بیماری نادر است و باعث تحلیل عضلانی آهسته اما پیشرونده، به‌خصوص در بازوها، پاها و دهان می‌شود.
• آتروفی عضلانی نخاعی (SMA): این بیماری به‌صورت ارثی در کودکان ایجاد می‌شود و اغلب بر تنه، پاها و بازوها تأثیر می‌گذارد.
مشکلات رایج مرتبط با بیماری نورون حرکتی چیست؟
بیماری نورون حرکتی مشکلات زیادی در زندگی روزمره ایجاد می‌کند. بیمار قادر به انجام فعالیتهای روزمره نیست و نیاز به حمایت فردی دیگر دارد. برخی از مشکلات ایجادشده در اثر این بیماری عبارت‌اند از:
• ناتوانی بیمار در بالا یا پایین رفتن از پله‌ها
• عدم توانایی بیمار برای انجام امور شخصی مانند حمام کردن یا پوشیدن لباس
• چالش‌هایی برای تحرک در خانه و بیرون از آن با بدتر شدن تحرک
• ناتوانی در انجام وظایف شغلی با پیشرفت بیماری
کار درمانی چگونه می‌تواند به بیماری نورون حرکتی کمک کند؟
کاردرمانگر به بیمار مبتلا به نورون حرکتی و خانواده او مشاوره می‌دهد. او ابتدا بیمار را معاینه کرده و پس از ارزیابی محیط زندگی و محل کار او، درصورت نیاز تغییراتی اعمال می‌کند. به‌علاوه تجهیزات کمکی برای تسهیل فعالیتهای بیمار را سفارش می‌دهد. در ادامه روشهای مورداستفاده در کار درمانی برای کمک به بیماران مبتلا به موتور نورون ذکر شده‌اند:
• ارائه مشاوره درمورد تکنیک‌های جدید برای انجام فعالیتهای روزمره مانند لباس پوشیدن و آماده‌سازی غذا
• تأمین تجهیزات کمکی برای بلند شدن بیمار از روی تخت و صندلی
• پیشنهاد اعمال تغییرات در منزل مانند نصب آسانسور
• ارائه پیشنهاداتی برای به حداکثر رساندن انرژی و تسهیل وظایف
• کمک به مدیریت خستگی
• تشکیل جلسات مشاوره روانشناسی و حمایت عاطفی از بیمار
• اطمینان از مناسب بودن صندلی چرخ‌دار برای به حداکثر رساندن عملکرد و استقلال
• ارائه روشهای کنترل عملکردهای منزل مانند باز کردن پرده‌ها، روشن کردن چراغ‌ها و ...
• آموزش فعالیتهای ورزشی مانند تمرینات کششی
• پیش‌بینی و به حداقل رساندن عوارض ثانویه بیماری
• آموزش تعادل برای افزایش اعتمادبه‌نفس و کاهش خطر سقوط
• درمان هیدروتراپی برای کمک به تحرک بیمار و کشش عضلات سفت
• ماساژدرمانی برای کاهش اضطراب
اثرات کاردرمانی به شرح زیر می‌باشند:
- بهبود کیفیت زندگی
- حفظ استقلال
- افزایش سطح انرژی
- کاهش درد و اسپاسم عضلانی
- کاهش خطر عفونت قفسه سینه
- کاهش سفتی عضلات
حتما بخوانید: کار درمانی ضایعه نخاعی
مزایای کار درمانی
کار درمانی به بیماران مبتلا به نورون حرکتی کمک می‌کند به انجام فعالیتهای روزمره خود بپردازند. همچنین کاردرمانگر ازنظر عاطفی و جسمی از بیماران حمایت می‌کند. بنابراین شرکت در جلسات کار درمانی مزایای زیادی برای بیماران دارد که در ادامه آنها را ذکر می‌کنیم:
• افزایش استقلال بیمار
• کمک به بهبود حرکات بیمار و افزایش قدرت او
• بهبود کیفیت زندگی
• حمایت عاطفی از بیمار برای انجام فعالیتهای مختلف و شرکت در رویدادهای اجتماعی
• حمایت روانی برای ادامه وظایف شغلی
• مدیریت درد
• تأمین امکانات و تجهیزات لازم
کار درمانی بیماری نورون حرکتی در کلینیک توانبخشی رسش
بیماری نورون حرکتی باعث می‌شود اعصاب ستون فقرات و مغز به‌مرور زمان عملکرد خود را از دست بدهند. این بیماری باعث ایجاد مشکلاتی در حین نفس کشیدن، صحبت کردن، بلعیدن و جویدن می‌شود. یکی از روشهای درمانی بیماری موتور نورون، کاردرمانی است. کار درمانی به افزایش استقلال و کیفیت زندگی بیمار کمک می‌کند. کلینیک توانبخشی رسش با تشکیل جلسات کار درمانی بیماری نورون حرکتی به بیماران خدمت‌رسانی می‌کند. کاردرمانگران در طول جلسات به معاینه بیمار می‌پردازند. سپس روشی درمانی متناسب با شرایط او پیشنهاد می‌دهند. بنابراین در صورتی که به یکی از بیماری‌های نورون حرکتی مبتلا شده‌اید با مجموعه ما تماس بگیرید و از خدمات ما بهره‌مند شوید.
منابع
