بیش فعالی علائم بیش فعالی در نوزادان و کودکان زیر یک سال
بیش فعالی معمولاً تا زمانی که کودک بزرگ‌تر شود، معمولاً از چهار سالگی به بالا، به‌عنوان یک اختلال شناخته نمی‌شود. درواقع هیچ معیاری در حال حاضر ازنظر علائم و نشانه‌هایی که در سال های کودکی وجود دارند برای نشان دادن بیش فعالی وجود ندارد. تحقیقات نشان می‌دهند تشخیص بیش فعالی در نوزادان و کودکان نوپا بسیار دشوار است و بسیاری از نشانه‌های بیش‌فعالی ازجمله تمرکز کوتاه، تکانشگری، عصبانیت و سطوح بالای فعالیت رفتارهایی هستند که با بهانه‌گیری‌های کودک در دو سالگی مرتبط هستند.
بااین‌حال طبق تحقیقات محدود انجام‌شده، ویژگی‌های خاصی در نوزادان وجود دارند که ممکن است نشان‌دهنده تشخیص بیش فعالی در آینده باشند. این ویژ‌گی‌ها شامل موارد زیر هستند:
- ممکن است متوجه شوید که نوزاد شما خلق‌وخوی چالش برانگیزتری دارد
- نوزاد شما ممکن است نشانه‌هایی از تأخیر زبان را به‌خصوص بین 9 تا 18 ماهگی نشان دهد
- نوزاد شما ممکن است علائم تأخیر حرکتی را در سنین 9 تا 18 ماهگی نشان دهد
- ممکن است متوجه شوید که دیگران نوزادتان را به‌عنوان فردی دمدمی‌مزاج یا بهانه‌گیر توصیف می‌کنند.
- ممکن است متوجه شوید فرزند شما با مشکلات خواب دست‌وپنجه نرم می‌کند. مشکلات خواب یکی از علائم اولیه بیش فعالی هستند که اغلب مورد توجه قرار نمی‌گیرند و نه تنها زمان خواب نوزاد را به چالشی بزرگ تبدیل می‌کنند، بلکه می‌توانند سایر علائم را نیز تشدید کنند. مشکلات خواب به‌صورت مشکل در به خواب رفتن یا خوابیدن، خواب بی‌قرار یا بیداری مکرر، صحبت کردن یا راه رفتن در طول خواب و خواب‌آلودگی یا خستگی در طول روز ظاهر می‌شوند.
با بزرگ‌تر شدن نوزاد و رسیدن او به سال‌های نوپایی، ممکن است علائم دیگری از بیش فعالی احتمالی را مشاهده کنید. این علائم عبارت‌اند از:
- ممکن است متوجه شوید که کودک نوپای شما در تمرکز و توجه مشکل دارد.
- ممکن است متوجه شوید که کودک نوپای شما نمی‌تواند از حرکت باز بماند و بیش‌ازحد فعالیت می‌کند.
- ممکن است متوجه شوید که کودک نوپای شما نسبت به سایر کودکان نوپای هم سن خود، تکانشگرتر است.
سطوح مختلف بیش فعالی ازنظر شدت شامل موارد زیر هستند:
|
خفیف |
متوسط |
شدید |
|
علائم کم، تأثیر کم بر زندگی روزمره |
علائم بیشتر، تأثیر متوسط بر زندگی روزمره |
علائم زیاد، تأثیر قابل توجه بر زندگی روزمره |
تفاوت های جنسیتی در علائم بیش فعالی
بیش فعالی در دختران بسیار متفاوت از پسران ظاهر می‌شود.
پسران بیشتر به بیش‌فعالی مبتلا می‌شوند، اما این مسئله به این دلیل نیست که دختران کمتر مستعد ابتلا به این اختلال هستند. بلکه علائم بیش فعالی در دختران می‌تواند ظریف‌تر باشد و تشخیص اختلال را سخت‌تر کند.
تحقیقات انجام‌شده در سال 2010 نشان می‌دهند پسرها علائم بیرونی بیشتری مانند دویدن به اطراف و رفتار تکانشی از خود نشان می‌دهند اما رفتارهای بیش‌فعالی در دختران مانند خیالبافی بیشتر درونی هستند.
ازآنجایی‌که این علائم اغلب نادیده گرفته می‌شوند، دختران ارزیابی یا درمان موردنیاز خود را دریافت نمی‌کنند و این مسئله می‌تواند منجر به مشکلات جسمی و روحی در آینده شود.
تشخیص بیش فعالی در نوزادان
معمولاً بیش فعالی در نوزادان به راحتی تشخیص داده نخواهد شد (حتی اگر علائم احتمالی را مشاهده کنید)؛ زیرا نوزادان در چند سال اول کمی تغییر کرده و رشد می‌کنند. بنابراین علائمی مانند بی‌قراری، گریه بیش‌ازحد، یا هر رفتار آزاردهنده دیگری ممکن است با گذشت زمان کاهش یابند.
اگرچه در سنین پایین نمی‌توان بیش فعالی را در نوزاد تشخیص داد، اما همچنان باید هر گونه نگرانی‌ای را که درمورد علائم کودک خود دارید با پزشک اطفال در میان بگذارید تا همانطور که فرزند شما بزرگ می‌شود، بتوانید از آنچه در حال وقوع است مطلع باشید و به نظارت بر علائم بیش فعالی ادامه دهید.
تشخیص بیش فعالی نوزاد به زمان زیادی در حدود 6 ماه نیاز دارد. در این فرایند نه تنها رفتار نوزاد باید ردیابی شود، بلکه باید علائم را در بیش از یک حالت بررسی کنید.
چرا؟ در برخی موارد یک مشکل رشدی ممکن است به اشتباه به‌عنوان بیش فعالی تشخیص داده شود و از درمان مناسب کودک جلوگیری کند.
مشکلات رفتاری تنها دلایلی نیستند که باعث می‌شوند پزشک در سنین پایین به بیش فعالی مشکوک شود.
نشانه‌های دیگر عبارت‌اند از:
- عوامل ژنتیکی
- مصرف مواد مخدر یا الکل در دوران بارداری
- مصرف ماری جوانا در دوران بارداری
- قرار گرفتن درمعرض سموم محیطی در دوران بارداری
- زایمان زودرس یا وزن کم نوزاد هنگام تولد
- مشکلات سیستم عصبی مرکزی در لحظات بحرانی رشد
- تأخیر در رشد حرکتی، گفتار و زبان
- سابقه خانوادگی بیش فعالی
همانطور که هیچ دستورالعملی برای تشخیص بیش‌فعالی در نوزادان وجود ندارد، هیچ پروتکلی نیز برای درمان وجود ندارد.
بنابراین اگر نوزاد یا کودک نوپای شما علائم بیش فعالی را نشان می‌دهد، باید به متخصص اطفال، آسیب‌شناس گفتار، روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید. متخصص پس از ارزیابی علائم، بهترین روش درمانی را به شما پیشنهاد می‌دهد.
استراتژی‌های مداخله اولیه برای نوزادانی که علائم بیش فعالی را نشان می‌دهند
اگر فرزند شما نشانه‌های بیش فعالی را نشان می‌دهد، اجرای استراتژی‌های مداخله زودهنگام می‌تواند به مدیریت علائم کمک قابل توجهی کند. این استراتژی‌ها نه تنها از رشد کودک شما حمایت می‌کنند، بلکه ابزارهایی برای مدیریت مؤثرتر چالش‌های احتمالی در اختیار شما قرار می‌دهند. بیایید به چند نکته عملی بپردازیم:
- روالی ساختاریافته ایجاد کنید. ثبات برای نوزادانی که ممکن است بیش فعالی داشته باشند امری حیاتی است. یک روال روزانه قابل پیش‌بینی ایجاد کنید که شامل زمان مشخص برای غذا، چرت زدن و بازی باشد.
- نوزاد را به انجام بازی‌های تمرکز تشویق کنید. اسباب‌بازی‌ها و فعالیت‌های متناسب با سن نوزاد را فراهم کنید که تمرکز و توجه او را افزایش دهند. زمان استفاده از تلویزیون را محدود کنید و به جای آن از بازی‌های جذاب و عملی استفاده کنید.
- تکنیک‌های آرامش‌بخش را تمرین کنید. با راهبردهای آرامش‌بخش مانند تکان دادن ملایم، موسیقی ملایم یا ماساژ نوزاد به آرام کردن فرزند خود کمک کنید.
- به رفتارهای خود توجه کنید. نوزادان از محیط اطراف خود یاد می‌گیرند. بنابراین در تعاملات روزانه، کنترل و صبر خود را نشان دهید.
- به‌دنبال حمایت حرفه‌ای باشید. اگر درمورد رشد کودک خود نگران هستید، با یک متخصص اطفال یا متخصص رشد کودک برای راهنمایی بیشتر مشورت کنید.
با راهکارهای ساده به رشد و سلامت فرزندتان کمک کنید.
جمع‌بندی
تشخیص بیش فعالی در نوزادان امری دشوار است؛ زیرا در بسیاری از موارد علائم نوزاد با رشد کاهش می‌یابند یا تحت تأثیر اختلالات دیگر می‌باشند. اما توجه به علائم و تشخیص زودهنگام بیماری از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین در صورتی که فکر می‌کنید فرزند شما مبتلا به بیش فعالی است، بهتر است علائم او را زیر نظر بگیرید و در اسرع وقت به کارشناسان ما در کلینیک توانبخشی رسش مراجعه کنید. کادر درمانی مجرب این مرکز در کوتاه‌ترین زمان ممکن به تشخیص و ارائه راهکارهای درمانی می‌پردازند.
منابع
