اختلالات مغزی حوادث مغزی عروقی - علت، علائم، نحوه تشخیص و درمان
حادثه مغزی عروقی چیست؟
حادثه عروقی مغزی (CVA) اصطلاح پزشکی سکته مغزی است. سکته زمانی است که جریان خون به بخشی از مغز شما یا به علت انسداد یا پارگی رگ متوقف می‌شود. علائم مهمی در سکته وجود دارند که باید از آنها آگاه بوده و مراقبشان باشید.
اگر فکر می‌کنید ممکن است سکته کرده باشید باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. هرچه سریع‌تر تحت درمان قرار بگیرید، پروسه درمان بهتر پیش می‌رود؛ زیرا سکته درمان‌نشده برای مدت طولانی می‌تواند منجر به آسیب دائمی مغز شود.
انواع حوادث عروقی مغزی
دو نوع اصلی حوادث عروقی مغزی یا سکته وجود دارند: سکته ایسکمیک در اثر انسداد ایجاد می‌شود. سکته هموراژیک در اثر پارگی رگ خونی ایجاد می‌شود. هر دو نوع سکته بخشی از مغز را از خون و اکسیژن محروم می‌کنند و باعث مرگ سلول‌های مغزی می‌شوند.
سکته ایسکمیک
سکته ایسکمیک شایع‌ترین نوع سکته است و هنگامی رخ می‌دهد که لخته‌ای خون، رگ خونی را مسدود کرده و از رسیدن خون و اکسیژن به بخشی از مغز جلوگیری کند. دو حالت وجود دارند که این اتفاق میفتد. یک حالت سکته آمبولیک است که لخته در جای دیگری از بدن شما ایجاد می‌شود و در رگ خونی مغز قرار می‌گیرد و سکته رخ می‌دهد. حالت دیگر سکته ترومبوتیک است که وقتی اتفاق میفتد که لخته در رگ خونی مغز ایجاد شود.
سکته هموراژیک
سکته هموراژیک زمانی اتفاق میفتد که رگ خونی پاره شود، یا خونریزی کند و از رسیدن خون به بخشی از مغز جلوگیری می‌کند. خونریزی ممکن است در هر رگ خونی مغز یا غشای اطراف مغز رخ دهد.
حتما مطالعه کنید : بهبودی و ریکاوری پس از سکته مغزی
علائم حوادث عروقی مغزی
هرچه سریع‌تر بتوانید سکته را تشخیص دهید و درمان کنید، وضعیت شما بهتر خواهد بود. به همین دلیل، درک و شناخت علائم سکته از اهمیت زیادی برخوردار است.
علائم سکته شامل موارد زیر هستند:
- مشکل در راه رفتن
- سرگیجه
- از دست دادن تعادل و هماهنگی
- مشکل در صحبت کردن یا درک دیگران در حین صحبت
- بی‌حسی یا فلج صورت، پا یا بازو، به احتمال زیاد فقط در یک طرف بدن
- تاری یا سیاهی دید
- سردرد ناگهانی، به‌ویژه هنگامی که همراه با حالت تهوع، استفراغ یا سرگیجه باشد
علائم سکته بسته به فرد و محل مغز ممکن است متفاوت باشند. علائم معمولاً ناگهانی ظاهر می‌شوند، حتی اگر خیلی شدید نباشند ممکن است با گذشت زمان بدتر شوند.
حتما مطالعه کنید: تفاوت سکته مغزی و فلج بلز
یادآوری مخفف "FAST" به افراد کمک می‌کند تا رایج‌ترین علائم سکته را تشخیص دهند:
- صورت (Face): آیا یک طرف صورت افتاده است؟
- بازو (Arm): اگر شخص هر دو دست را در جلوی بدن نگه دارد، آیا یکی به سمت پایین حرکت می‌کند؟
- گفتار (Speech): آیا گفتار فرد غیرطبیعی یا بریده بریده است؟
- زمان (Time): وقت آن است که درصورت وجود هر یک از این علائم با 115 تماس بگیرید و به بیمارستان بروید.
عوامل خطر برای حادثه مغزی عروقی چیست؟
چندین عامل خطر وجود دارند که می‌توانند احتمال وقوع CVA را افزایش دهند.
عوامل خطر قابل تغییر، مسئول حدود 82 تا 90 درصد از کل سکته‌های مغزی هستند. بیمار می‌تواند با مدیریت یا تغییر این عوامل از بروز آنها جلوگیری کند. مثال‌ها عبارت‌اند از:
- چاقی
- فشار خون بالا
- سیگار کشیدن
- فعالیت بدنی ناکافی
- استفاده از مواد مخدر غیرقانونی
- مصرف بیش‌ازحد الکل
- خوابیدن مکرر بیش از 9 ساعت
سایر عوامل خطر شامل مواردی هستند که بیمار نمی‌تواند آنها را تغییر دهد. مثال‌ها عبارت‌اند از:
- بیماری‌های خاص، مانند:
- بیماری کلیوی
- بیماری قلبی
- بیماری شریان کاروتید (تجمع رسوبات چربی به نام پلاک در داخل رگ‌های خونی)
- دیابت
- سردردهای میگرنی
- آپنه خواب
- بیماری‌های التهابی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید
- استرس، اضطراب یا افسردگی بالا
- سن، زیرا CVA در بزرگسالان مسن‌تر و نوزادان زیر 1 سال شایع‌تر است.
- نژاد، زیرا CVA در ایالات متحده در بزرگسالان سیاه‌پوست، بومیان آلاسکا، سرخپوستان آمریکایی و بزرگسالان اسپانیایی‌تبار بیشتر از بزرگسالان سفیدپوست رخ می‌دهد.
- کار کردن یا زندگی کردن در مناطقی با آلودگی هوای زیاد
- سابقه خانوادگی سکته مغزی
اگر درمورد عوامل خطر CVA نگرانی دارید، بهتر است برای مشاوره با پزشک تماس بگیرید.
تشخیص حوادث مغزی عروقی
پزشکان تعدادی ابزار برای تعیین اینکه آیا شما سکته کرده‌اید یا خیر دارند. ابتدا معاینه کامل جسمی را انجام می‌دهند که در طول آن قدرت، واکنش‌ها، بینایی، گفتار و حواس شما را بررسی می‌کنند. آنها همچنین وجود صدای خاصی را در رگ‌های خونی گردن شما بررسی می‌کنند. این صدا که به آن بروئی می‌گویند، نشان‌دهنده جریان خون غیرطبیعی است. در آخر پزشک فشار خون شما را بررسی می‌کند که درصورت سکته ممکن است بالا باشد.
پزشک همچنین ممکن است آزمایشات تشخیصی را برای کشف علت سکته و مشخص کردن محل آن انجام دهد. این آزمایشات ممکن است شامل یک یا چند مورد زیر باشند:
- آزمایش خون: مرکز درمانی ممکن است بخواهد خون شما را از نظر زمان لخته شدن، سطح قند خون یا عفونت آزمایش کند. این تست‌ها همه می‌توانند در احتمال و پیشرفت سکته تاثیرگذار باشند.
- آنژیوگرام: آنژیوگرام شامل افزودن رنگ به خون و گرفتن عکس رادیوگرافی از سر است و می‌تواند به پزشک کمک کند تا رگ خونی مسدود یا خونریزی‌کرده را پیدا کند.
- سونوگرافی کاروتید: در این آزمایش از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از رگ‌های خونی گردن استفاده می‌شود. این آزمایش می‌تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دهد جریان خون غیرطبیعی به سمت مغز شما وجود دارد یا خیر.
- سی‌تی اسکن: سی‌تی اسکن اغلب بلافاصله پس از بروز علائم سکته انجام می‌شود. این تست می‌تواند به پزشک کمک کند تا منطقه مشکل یا سایر مشکلات مرتبط با سکته را پیدا کند.
- اسکن ام‌آرآی: ام‌آرآی می‌تواند تصویر دقیق‌تری از مغز را در مقایسه با سی‌تی اسکن ارائه دهد و در تشخیص سکته حساسیت بیشتری نسبت به سی‌تی اسکن دارد.
- اکوکاردیوگرام: در این روش تصویربرداری از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از قلب شما استفاده می‌شود. این روش می‌تواند به پزشک کمک کند تا منبع لخته شدن خون را پیدا کند.
- الکتروکاردیوگرام (EKG): ردیابی الکتریکی قلب شما است و به پزشک شما کمک می‌کند تا تشخیص دهد آیا ریتم غیرطبیعی قلب دلیل سکته است یا خیر.
درمان حادثه مغزی عروقی
درمان سکته به نوع سکته شما بستگی دارد. به‌عنوان مثال، هدف از درمان سکته ایسکمیک بازگرداندن جریان خون است. درمان‌های سکته هموراژیک با هدف کنترل خونریزی انجام می‌شوند.
درمان سکته ایسکمیک
برای درمان سکته ایسکمیک، ممکن است داروی حل‌کننده لخته یا رقیق‌کننده خون به شما داده شود. همچنین ممکن است برای جلوگیری از سکته دوم به شما آسپرین تجویز شود. درمان اورژانسی این نوع سکته ممکن است شامل تزریق دارو به مغز یا رفع انسداد باشد.
درمان سکته هموراژیک
برای سکته هموراژیک، ممکن است دارویی به شما داده شود که فشار مغز شما را در اثر خونریزی کاهش دهد. اگر خونریزی شدید باشد، ممکن است برای برداشتن خون اضافی به جراحی نیاز داشته باشید. همچنین ممکن است برای ترمیم رگ خونی پاره‌شده به جراحی نیاز باشد.
حتما مطالعه کنید : آشنایی کامل با گفتار درمانی و فواید آن
حادثه مغزی عروقی در طولانی مدت
بعد از هر نوع سکته، یک دوره نقاهت وجود دارد. طول دوره بهبودی بسته به شدت سکته متفاوت است. میزان تأثیر سکته مغزی بر بیمار به ناحیه درگیر مغز و میزان بافت آسیب‌دیده بستگی دارد. اگر طرف چپ مغز باشد، حرکت و احساس سمت راست بدن تحت تأثیر قرار می‌گیرد و بالعکس.
ممکن است لازم باشد به‌دلیل اثرات سکته بر سلامتی به توانبخشی نیاز داشته باشید. توانبخشی کمک می‌کند تا ناحیه آسیب‌ندیده مغز یاد بگیرد که چگونه عملکردهایی را که هنگام وقوع سکته مغزی از دست رفته بودند، انجام دهد. برنامه توانبخشی شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی خواهد بود. توانبخشی همچنین با از بین بردن عوامل خطر مانند کلسترول بالا، فشار خون بالا و دیابت، از وقوع سکته مغزی دیگر جلوگیری خواهد کرد.
وضعیت شما پس از سکته در طولانی مدت به چند عامل بستگی دارد:
- نوع سکته
- چقدر به مغز شما آسیب می‌رساند
- چقدر سریع می‌توانید تحت درمان قرار گیرید
- سلامتی کلی شما
وضعیت طولانی مدت پس از سکته ایسکمیک بهتر از سکته هموراژیک است.
عوارض شایع ناشی از سکته شامل اختلال در گفتار، بلع، حرکت، یا فکر کردن هستند. این عوارض می‌توانند طی هفته‌ها، ماه‌ها و حتی سالها پس از سکته بهبود یابند.
جلوگیری از حادثه مغزی عروقی
عوامل خطر زیادی برای بروز سکته وجود دارند که شامل دیابت، فیبریلاسیون دهلیزی و فشار خون بالا هستند.
به همین ترتیب، اقدامات زیادی وجود دارند که می‌توانید برای جلوگیری از سکته انجام دهید. اقدامات پیشگیرانه برای سکته شبیه اقداماتی هستند که برای جلوگیری از بیماری‌های قلبی انجام می‌دهید. در اینجا چند روش برای کاهش این خطر ذکر شده‌اند:
- فشار خون طبیعی را حفظ کنید.
- مصرف چربی اشباع‌شده و کلسترول را محدود کنید.
- از استعمال سیگار و مصرف مشروبات الکلی پرهیز کنید.
- دیابت را کنترل کنید.
- وزن مناسب داشته باشید.
- به‌طور منظم ورزش کنید.
- رژیم غذایی غنی از سبزیجات و میوه‌ها داشته باشید.
اگر فکر می‌کنید در معرض خطر هستید به پزشک بگویید. او ممکن است داروهایی برای جلوگیری از سکته تجویز کند. داروهای پیشگیرانه احتمالی برای سکته شامل داروهایی هستند که خون را رقیق کرده و از تشکیل لخته جلوگیری می‌کنند.
جمع‌بندی
حادثه مغزی عروقی (CVA) اصطلاحی پزشکی برای سکته مغزی است. شایع‌ترین نوع این اختلال، سکته مغزی ایسکمیک است که به‌دلیل انسداد جریان خون به مغز رخ می‌دهد. سکته‌های مغزی هموراژیک در نتیجه خونریزی در مغز اتفاق میفتند.
اگر درمان در اسرع وقت شروع شود، مؤثر است. درمان می‌تواند نتایج را بهبود بخشد و به جلوگیری از ناتوانی طولانی‌مدت کمک کند. تشخیص CVA معمولاً شامل بررسی علائم و سابقه پزشکی و انجام آزمایش‌های مختلف است.
حادثه مغزی عروقی باعث شروع ناگهانی علائمی مانند از دست دادن کنترل عضلات، گیجی، لکنت زبان و مشکلات حرکتی می‌شود. اگر فردی علائم سکته مغزی را نشان داد، باید فوراً با خدمات اورژانس تماس بگیرد.
برای دریافت مشاوره رایگان در مورد سکته مغزی و رزرو وقت می توانید با شماره های 09362020364، 02166013282 و یا شماره واتساپ 09364904632 تماس حاصل فرمایید. کلینیک رسش همیشه پاسخگو و در کنار شماست.
منابع
healthline.com
سوالات متداول
حادثه مغزی عروقی اصطلاح پزشکی برای سکته مغزی است. هر دو به یک وضعیت اشاره دارند.
دو نوع اصلی سکته مغزی وجود دارند که هر کدام به دلایل متفاوتی رخ می‌دهند. سکته مغزی ایسکمیک به‌دلیل انسدادی رخ می‌دهد که از جریان خون به مغز جلوگیری می‌کند. سکته مغزی هموراژیک به‌دلیل خونریزی از رگی خونی یا شریانی در مغز رخ می‌دهد.
