خدمات کلینیک رسش کار درمانی دست - توانبخشی و تقویت دست با تمرینات ساده و خدمات تخصصی
دست‌ها، اندام‌هایی مهم برای انجام فعالیت‌های روزمره هستند. دست‌ها و مچ‌های ما پر از استخوان، رباط و تاندون‌های ریز هستند. بنابراین آسیب‌ها و بیماری‌های مختلف می‌توانند بر عملکرد آنها تأثیر بگذارند. یکی از روش‌های درمانی مشکلات مرتبط با دست‌ها، کار درمانی دست است که به حفظ استقلال بیمار کمک می‌کند. در این مطلب به بررسی کاردرمانی دست می‌پردازیم.
مطالع بیشتر: کار درمانی سوختگی - درمان آسیب‌های سوختگی
کار درمانی دست چیست؟
کار درمانی دست شکلی از کاردرمانی است که به توانبخشی دست‌ها، مچ دست و اندام فوقانی پس از آسیب یا بیماری‌های مزمن می‌پردازد. به‌طور کلی، کار درمانی به درمانی اطلاق میشود که هدف آن بهبود وظایف روزمره مانند بستن بند کفش، مسواک زدن، نوشتن و تایپ کردن، غذا خوردن و آشپزی کردن، نگه داشتن و بلند کردن اشیاء و ... است.
هدف اصلی کار درمانی دست، بهبود و حفظ عملکرد بیمار است. همان‌طور که می‌دانید بخش زیادی از زندگی ما صرف استفاده از دست‌هایمان میشود. بنابراین استفاده از رویکردهای کار درمانی برای درمان دست منطقی است.
چه آسیب‌هایی نیاز به کار درمانی دارند؟
دلایل زیادی برای حضور در جلسات کار درمانی دست وجود دارند. کار درمانی دست برای درمان بسیاری از بیماری‌های رایج استفاده میشود. هدف آن کاهش درد و کمک به بیماران برای بازیابی تحرک و عملکرد است. آسیب‌های رایجی که نیاز به کار درمانی دارند، در ادامه ذکر شده‌اند:
|
آسیب‌های رایج دست |
ناحیه‌ای که آسیب اتفاق میفتد |
علائم آسیب |
|
سندرم تونل کارپال |
دست یا بازو |
سوزن‌سوزن شدن یا بی‌حسی ناشی از عصب تحت فشار |
|
سندرم تونل کوبیتال |
دست یا بازو |
درد شدید، سوزن‌سوزن شدن، ضعف عضلانی یا بی‌حسی ناشی از عصب تحت فشار |
|
کیست گانگلیون |
دست یا مچ |
توده خوش‌خیم روی مفاصل یا تاندون‌ها (علت ناشناخته) |
|
آرنج تنیس‌بازان |
قسمت خارجی آرنج، ساعد یا مچ دست |
درد، حساسیت نسبت به لمس، تورم ناشی از حرکت مکرر بازو |
|
دست درد |
دست |
درد با حرکت انگشتان یا چرخاندن مچ دست |
|
اختلال حرکتی |
قسمت‌های مختلف اندام فوقانی |
سفتی مفصل، سوزن‌سوزن شدن، حساسیت نسبت به لمس یا ضعف عضلانی ناشی از حرکت‌های مکرر یا فعالیت بیش‌ازحد |
|
انگشت ماشه‌ای |
انگشت |
صدای تق‌تق، پریدن انگشت، سفتی یا حساسیت نسبت به لمس ناشی از تاندون ملتهب که باعث میشود انگشت در حالت خمیده گیر کند. |
|
آرنج گلف‌بازان |
دست، انگشتان، مچ دست یا آرنج |
سوزن‌سوزن شدن، حساسیت نسبت به لمس یا سفتی ناشی از فشار مکرر و شدید به یک ناحیه |
|
سندرم دکوروان |
مچ دست |
حساسیت نسبت به لمس، درد یا تورم ناشی از حرکات تکراری |
|
انقباض دوپویترن |
انگشت حلقه و انگشت کوچک |
خم شدن یا جمع شدن انگشت در کف دست به‌خاطر سفت شدن و ضخیم شدن بافت دست |
|
رگ به رگ شدن، دررفتگی و شکستگی |
قسمت‌های مختلف اندام فوقانی |
درد، تورم یا حساسیت نسبت به لمس |
|
سوختگی و زخم |
قسمت‌های مختلف اندام فوقانی |
تاول، درد، لایه‌برداری یا قرمزی ناشی از آسیب به پوست یا بافت |
|
قطع عضو |
قسمت‌های مختلف اندام فوقانی |
قطع عضو یا زائده ناشی از آسیب یا بیماری |
|
افت مهارت‌های حرکتی ظریف |
دست‌ها یا انگشتان |
مشکلات هماهنگی یا ضعف عضلانی ناشی از دیسپراکسی (اختلال حرکتی مبتنی بر مغز)، سکته مغزی و سایر اختلالات |
|
آرتریت |
قسمت‌های مختلف اندام فوقانی |
درد متناوب یا تیز، تورم، سفتی یا کاهش دامنه حرکتی ناشی از عفونت، ساییدگی طبیعی و برخی بیماری‌ها |
در جلسه اول و معاینه دست چه اتفاقی میفتد؟
اولین کاری که کاردرمانگر در طول جلسه کار درمانی دست انجام می‌دهد، ارزیابی آسیبی است که روی دست شما تأثیر می‌گذارد. او به ارزیابی موارد زیر می‌پردازد:
- تورم
- بدشکلی دست
- تفاوت رنگ
- حساسیت
- تغییر در عملکرد کلی
- دامنه حرکت
- مهارت
- قدرت
کاردرمانگر در حین تکمیل ارزیابی بصری و لمسی، دست و مچ دست شما را بررسی می‌کند تا درک بهتری از محدودیت‌های فعلی و شدت آسیب به دست آورد.
روش‌های کار درمانی
هنگامی که ارزیابی انجام شد، کاردرمانگر برنامه‌ای درمانی برای مدیریت یا بهبود مشکلات دست یا مچ دست شما طراحی می‌کند.
چند نمونه از گزینه‌های کار درمانی دست عبارت‌اند از:
- تولید ارتز یا بریس
- آموزش درمورد بیماری و گزینه‌های درمانی
- مدیریت درد
- ماساژ عضلانی برای بهبود گردش خون و بهینه‌سازی عملکرد عضلات
- گرمادرمانی برای کاهش درد و سفتی دست با شل شدن بافت، افزایش جریان خون و بهبود تولید مایع مفصلی
- اولتراسوند درمانی برای کاهش سفتی، تورم و درد در مفاصل
- توصیه‌های ارگونومی برای جلوگیری از آسیب‌ها و مشکلات بعدی
- تمرینات ورزشی برای افزایش قدرت، دامنه حرکتی و کاهش سفتی
- توانبخشی تصویرسازی حرکتی
- کار درمانی برای مدیریت وظایف روزمره در خانه، محل کار و مدرسه
- تحریک الکتریکی عضلات
- یونتوفورزیس (یکی از روش‌های مورداستفاده در فیزیوتراپی)
همان‌طور که می‌بینید، راه‌های زیادی برای کاردرمانی دست وجود دارند. اما اولین گام در هر طرح کار درمانی، انجام تمریناتی برای افزایش دامنه حرکتی و تقویت عضلات است.
کاردرمانگر تمرینات مختلفی برای تقویت دست‌ها و انگشتان توصیه می‌کند که باعث بهبود آسیب‌های وارده به دست می‌شوند. در ادامه به توضیح این تمرینات می‌پردازیم:
- مشت کردن دست‌ها: دست‌های خود را به‌آرامی مشت کنید. 30 تا 60 ثانیه نگه دارید. سپس انگشتان را باز کرده و بکشید. این حرکت را حداقل چهار بار با هر دو دست انجام دهید. باز و بسته کردن دست‌ها موجب تقویت دست و انگشتان، افزایش دامنه حرکت آنها و تسکین درد میشود.
- کشش انگشت‌ها: کف دست خود را روی سطحی صاف قرار دهید. سپس انگشتان را بدون فشار به مفاصل به‌آرامی صاف کنید. دست خود را یک دقیقه در همین حالت نگه دارید. این حرکت را حداقل چهار بار تکرار کنید. کشیدن انگشت‌ها باعث تسکین درد و بهبود دامنه حرکت دست‌ها میشود.
- بلند کردن انگشتان:برای بهبود انعطاف‌پذیری، دست خود را صاف روی میز قرار دهید، سپس انگشتان را به‌آرامی بلند کنید. این تمرین را حدود 8-12 بار برای هر دست تکرار کنید.
- لمس انگشت شست:درحالی‌که دست خود را در حالت ایستاده قرار داده‌اید، هر یک از انگشتان را دراز کرده تا انگشت شست خود را لمس کنید. این حرکت کششی را به مدت 30 تا 60 ثانیه انجام دهید و حداقل چهار بار برای هر دست تکرار کنید.
- کشش پنجه: درحالی‌که کف دستتان رو به بیرون است، انگشتان خود را به مدت 30-60 ثانیه به حالت پنجه مانند حرکت دهید. این حرکت را حداقل چهار بار برای هر دست تکرار کنید. این کشش به بهبود دامنه حرکت در انگشتان شما کمک می‌کند.
- تقویت گرفتن: یک توپ نرم را کف دست خود نگه دارید و تا حد ممکن فشار دهید. این حرکت را 10 تا 15 بار برای هر دست تکرار کنید.
- نیشگون گرفتن: یک تکه خمیربازی یا اسفنج نرم را بین نوک یکی از انگشتان و انگشت شست خود بگیرید. خمیر را حدود یک دقیقه در دست خود نگه دارید. این حرکت را 10-15 بار تکرار کنید.
- بالا آوردن مچ: مچ دست خود را روی حوله تاشده یا شیئی به ابعاد مشابه قرار داده و دست خود را از لبه آن آویزان کرده، سپس مچ دست خود را بلند کنید. دست را کاملاً بالا و پایین ببرید. ابتدا کف دست رو به پایین باشد، سپس کف دست را رو به بالا قرار دهید.
- حرکت طرفی مچ: مانند تمرین قبل، مچ دست یا بازو را روی حوله تاشده قرار دهید. این بار دست به پهلو و انگشت شست به سمت بالا باشد. سپس دست خود را در دامنه کامل حرکت به بالا و پایین تکان دهید.
- چرخش مچ:درحالی‌که ایستاده یا نشسته‌اید و آرنج خود را در زاویه 90 درجه خم کرده‌اید، مچ دستان خود را بچرخانید و کف دست خود را به بالا، سپس پایین و طرفین حرکت دهید.
- باز کردن انگشت شست:انگشت شست خود را از حالت طبیعی به مرکز کف دست و پشت حرکت دهید.
- تمرینات لغزش تاندون: تمرکز این تمرین بر قرار دادن دست در موقعیت‌های مختلف و سپس بازگرداندن آن به حالت صاف است. ابتدا یک مشت قلاب مانند، سپس یک مشت کامل و در انتها یک مشت مستقیم ایجاد کنید.
شما می‌توانید با این تمرینات روند بهبود آسیب‌دیدگی دست خود را با سهولت نسبی طی کنید.
مطالعه بیشتر: کار درمانی تونل کارپال چیست و چگونه انجام میشود؟
مزایای کار درمانی
صدمات دست و سایر بیماری‌هایی که روی دست‌ها تأثیر می‌گذارند، مطمئناً زندگی روزمره و شغل افراد را تحت تأثیر قرار خواهند داد. کار درمانی این تأثیرات را به حداقل می‌رساند و بیمار را قادر می‌سازد فعالیت‌های روزمره خود را به‌صورت مستقل انجام دهد. برخی از مزایای کار درمانی دست در ادامه ذکر شده‌اند:
- حفظ نقش‌ها، عادات و سلامت روانی با توجه به جزئیات عملکردهای روزانه موردنیاز در مراحل اولیه درمان و توانبخشی
- افزایش انگیزه برای درمان
- توانبخشی مقرون‌به‌صرفه‌تر با استفاده از وسایل روزمره
- امکان برگزاری جلسات کاردرمانی در منزل
خدمات کار درمانی دست در کلینیک توانبخشی رسش
دست‌ها نقش مهمی در عملکرد روزمره فرد دارند و ناتوانی آنها می‌تواند سبب بروز مشکلات زیادی برای بیمار شود. به‌همین دلیل هرگونه بیماری و مشکلی که در این اندام ایجاد میشود، باید به‌خوبی درمان شود. توانبخشی دست سبب بازآموزی حسی‌عصبی پس از آسیب‌های عصبی میشود و به افزایش قدرت و تقویت مهارت‌های دست و همچنین بهبود دامنه حرکتی دست‌ها کمک زیادی می‌کند. یکی از خدمات کلینیک توانبخشی رسش تشکیل جلسات کار درمانی دست می‌باشد. کاردرمانگران این مرکز به کمک روش‌های درمانی مختلف به افزایش توانایی‌ها و مهارت‌های بیماران می‌پردازند. آنها پس از بررسی علائم و مشکلات بیمار، برنامه‌ای درمانی متناسب با بیماری او ارائه می‌کنند. همچنین فعالیت‌هایی نیز برای بهبود وضعیت عضلات و استخوان‌ها پیشنهاد می‌دهند. بنابراین اگر اندام فوقانی شما دچار آسیب شده است، با مرکز ما تماس بگیرید و از خدمات ارائه‌شده توسط کادر درمانی ما بهره‌مند شوید.
منابع
