خدمات کلینیک رسش کار درمانی ضربه مغزی
یکی از مشکلات ضربه مغزی، از دست دادن توانایی‌ها و مهارت‌های فردی می‌باشد. در این راستا کار درمانی ضربه مغزی مؤثرترین راهکار توانبخشی پس از آسیب مغزی محسوب می‌شود. کاردرمانگر آموزش‌های لازم را به بیمار و خانواده او ارائه کرده و در انجام فعالیت‌های روزمره به بیمار کمک می‌کند. در این مطلب به بررسی کار درمانی ضربه مغزی و وظایف کاردرمانگر می‌پردازیم.
حتما بخوانید: کار درمانی بیماران سکته مغزی
ضربه مغزی چیست؟
اگر آسیب یا ضربه شدید به مغز وارد شود یا چیزی در بافت مغزی فرو رود، ضربه مغزی ایجاد می‌شود. ضربه مغزی نوعی آسیب به مغز به‌شمار می‌رود که منجر به از دست دادن موقت عملکرد طبیعی مغز می‌شود. این شرایط ازنظر پزشکی، به‌عنوان سندرم بالینی تعریف می‌شود. سندرم بالینی با تغییر فوری و گذرا در عملکرد مغز، ازجمله تغییر وضعیت ذهنی یا سطح هوشیاری ایجادشده درنتیجه نیروی مکانیکی یا ضربه، مشخص می‌شود. ضربه مغزی با علائم مختلف زیر اتفاق میفتد:
- علائم فیزیکی: سردرد، حالت تهوع، سرگیجه
- علائم شناختی: کاهش توجه، کاهش سرعت پاسخ‌دهی، مشکلات حافظه
- علائم عاطفی/رفتاری: تحریک‌پذیری، غمگینی، اضطراب
- علائم مرتبط با خواب: افزایش یا کاهش خواب
طبق تحقیقات، استراحت طولانی‌مدت علائم فرد را بهبود می‌بخشد و بیمار چند روز پس از آسیب، مجدداً شروع به انجام فعالیت‌های روزمره خود می‌کند.
کار درمانی چگونه می‌تواند پس از ضربه مغزی به بیمار کمک کند؟
کاردرمانگر از بیمار حمایت می‌کند تا بتواند به‌صورت تدریجی به فعالیت‌های روزانه خود بازگردد. همچنین آموزشهایی درخصوص علائم و روش برخورد با آنها ارائه می‌کند. کاردرمانگر از روش‌های مختلفی برای مدیریت ضربه مغزی استفاده می‌کند که در ادامه به توضیح آنها می‌پردازیم:
- بهبود مهارت‌های شناختی: کاردرمانگران می‌توانند مهارت‌های شناختی بیمار مانند حافظه، تمرکز، ادراک بصری، حل مسئله و کارکردهای اجرایی را تقویت کنند. او برای بهبود مهارت‌های شناختی پس از ضربه مغزی، از تمرینات توانبخشی شناختی برای تحریک نوروپلاستیسیته در مغز استفاده می‌کند. درمانگران همچنین ممکن است به تکنیک‌های جبرانی مانند استفاده از برنامه‌ریز روزانه یا چک‌لیست برای یادآوری وظایف روزانه متوسل شوند. این کار منجر به بهبود عملکرد مغز بیمار نمی‌شود و حافظه کوتاه‌مدت او را بازیابی نمی‌کند، اما به او کمک می‌کند تا زمانی که مهارت‌های خود را بهبود نبخشیده است، عملکرد مؤثرتری داشته باشد.
- یادگیری روش‌های ذخیره انرژی: کاردرمانگران به بیماران آموزش می‌دهند برنامه‌ای برای کنترل سطح خستگی در طول روز تهیه کنند. این برنامه شامل اولویت‌بندی کارهای مهم و برنامه‌ریزی برای استراحت در طول روز است. هدف این است که بیمار به‌تدریج استقامت خود را افزایش دهد تا بتواند بدون ایجاد علائم با کارهای پیچیده‌تر کنار بیاید.
- ایجاد الگویی مناسب برای خواب: کاردرمانگران می‌توانند الگوهای خواب هر بیمار را بررسی کنند و راه‌هایی برای بهبود آن پیشنهاد کنند. به‌عنوان مثال کاردرمانگر پیشنهاد می‌دهد از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار قبل از خواب خودداری شود.
- کمک به بازگشت تدریجی به محل کار، مدرسه یا فعالیت‌های ورزشی: کاردرمانگران می‌توانند به ارزیابی شرایط کاری بیمار بپردازند و برنامه‌ای برای بازگشت سریع به محل کار، مدرسه یا فعالیت‌های ورزشی ایجاد کنند.
- مدیریت درد به‌وسیله روش‌های غیردارویی: کاردرمانگران داروهای بیمار را بررسی می‌کنند و درصورت امکان، برای مدیریت درد جایگزین‌های غیردارویی را پیشنهاد می‌کنند. این جایگزین‌ها شامل تمرینات تنفس یا حرکات بدنی برای کمک به کنترل سردرد و گردن‌درد می‌باشند.
- بهبود مهارت‌های بینایی و تعادل: درمانگران با آموزش مناسب می‌توانند مهارت‌های بینایی و تعادل بیمار را ارزیابی کنند و راهبردهایی برای کمک به مشکلاتی که در طول ارزیابی یافت می‌شوند، ارائه دهند. کاردرمانگرها روی انجام کارهای روزمره که به بینایی متکی هستند، مانند کار با کامپیوتر، یافتن وسایل در خانه، یا خواندن کتاب، کار می‌کنند. از طرفی ضربه مغزی باعث آسیب دیدن سیستم وستیبولار (تعادل) مغز می‌شود. این سیستم مسئول انتقال احساس حرکت سر به مغز، متمرکز کردن چشم‌ها در زمان حرکت سر و همچنین کمک به حفظ تعادل است. کار درمانی به بهبود اختلال ایجادشده در سیستم تعادلی کمک می‌کند.
- توانبخشی رانندگی: برای بسیاری از بیماران، رانندگی یکی از فعالیت‌های ضروری روزانه است. بااین‌حال، آسیب مغزی می‌تواند بر توانایی‌های شناختی (ازجمله توجه، حافظه و زمان واکنش)، بینایی و درک عمق و همچنین توانایی‌های فیزیکی مانند قدرت و دامنه حرکت تأثیر بگذارد. درنتیجه، بسیاری از بیماران ضربه مغزی از رانندگی اجتناب می‌کنند؛ زیرا احساس خوبی ندارند، یا دچار سردرد و سرگیجه می‌شوند. برای مقابله با این مشکل، کاردرمانگران از توانبخشی رانندگی شامل شبیه‌سازی رانندگی و تمرین مهارت‌های شناختی و فیزیکی لازم برای رانندگی استفاده می‌کنند.
- حمایت از مشکلات روانی، رفتاری و عاطفی: سلامت روان نیز بخش مهمی از مداخلات کار درمانی است. کاردرمانگران نمی‌توانند اختلالات سلامت روان را درمان کنند اما با کمک رویکردهای مختلف ازجمله روش‌های مورد استفاده در درمان شناختی‌رفتاری و سایر راهبردهای مدیریت رفتار، به بیمار و خانواده او کمک می‌کنند با مشکلات کنار بیایند.
مطالعه بیشتر: درمان فلج مغزی با چه روش‌هایی امکان پذیر است؟
خدمات کلینیک توانبخشی رسش
کلینیک توانبخشی رسش با کادری مجرب و باتجربه به ارائه خدمات کار درمانی می‌پردازد. یکی از گروه‌های تحت درمان این مجموعه، بیمارانی هستند که دچار ضربه مغزی شده‌اند. آسیب مغزی وارده در برخی موارد باعث از دست دادن تعادل، بینایی و ... می‌شود. بنابراین بیمار برای انجام کارهای روزمره به کمک دیگران نیاز پیدا می‌کند. کلینیک توانبخشی رسش با تشکیل جلسات کار درمانی، آموزشهایی برای بیماران و خانواده‌های آنها فراهم می‌کند که به حفظ استقلال بیمار و کاهش استرس خانواده می‌انجامند. بنابراین در صورتی که یکی از عزیزان شما دچار آسیب مغزی شده است، به مرکز ما مراجعه کنید و از خدمات کار درمانی ما بهره‌مند شوید.
منابع:
