کاردرمانی برای بیماران ام‌اس - مزایا و روند درمان

بیماری ام‌اس یکی از شایع‌ترین بیماری‌های دوران جوانی است که توسط سیستم ایمنی خود فرد که وظیفه ایمن نگه داشتن بدن انسان را برعهده دارد، ایجاد می‌شود. درمان این بیماری در حال حاضر به‌طور کامل امکان‌پذیر نیست. اما می‌توان با کمک روش‌هایی مانند کاردرمانی با علائم بیماری و تغییرات بدن کنار آمد. در این مطلب به بررسی روش‌های کاردرمانی بیمار مبتلا به ام‌اس می‌پردازیم.

ام‌اس

مولتیپل اسکلروزیس یا ام‌اس (MS) بیماری خودایمنی مزمنی است که به پوشش محافظ روی اعصاب حمله می‌کند. این حملات به پوششی که میلین نامیده می‌شود، آسیب می‌زنند و آن را تجزیه می‌کنند. با از بین رفتن میلین (ساختاری چربی‌مانند که دور سلول‌های عصبی را می‌پوشاند و در افزایش سرعت هدایت و انتقال پیام‌رسانی و تغذیه سلول‌های عصبی نقش دارد)، ارتباط بین مغز و بدن بیمار قطع می‌شود. درنهایت، ام‌اس به خود اعصاب آسیب می‌رساند و آن‌ها را از بین می‌برد. این آسیب قابل‌جبران نیست.

ام‌اس علائم و نشانه‌های مختلفی را ایجاد می‌کند. علائمی که بیمار تجربه می‌کند بسته به به میزان آسیب وارده به اعصاب و نوع اعصاب آسیب‌دیده متغیر هستند. نوع ام‌اس مشخص می‌کند علائم با چه سرعتی پیشرفت می‌کنند.

چگونه کاردرمانی به بیماران مبتلا به ام‌اس کمک می‌کند؟

کاردرمانگر به بیمار مبتلا به ام‌اس کمک می‌کند با وجود ناتوانی و بیماری، زندگی راحتی داشته باشد. او با توسعه مهارت‌های فردی بیمار، انجام فعالیت‌های روزمره را برای او آسان می‌کند و همچنین خودمراقبتی را به او آموزش می‌دهد. به‌طور کلی، کاردرمانگر با ارائه راهکارهای مختلف درمورد موارد ذیل، به افراد مبتلا به ام‌اس کمک می‌کند:

کمک به انجام فعالیت‌های روزمره

یکی از اهداف اصلی کاردرمانی، کمک به بیمار مبتلا به ام‌اس برای داشتن یک زندگی مستقل است. هنگامی که مبتلا به ام‌اس هستید، حتی فعالیت‌های معمولی نیز می‌تواند چالش‌برانگیز باشند. کاردرمانگر ابزارهایی را که برای انجام وظایف روزانه نیاز دارید، در اختیار شما قرار می‌دهد. برخی از وظایف روزانه شامل حمام کردن،‌ استفاده از دستشویی، کار کردن، مصرف داروها،‌ رانندگی،‌ لباس پوشیدن،‌ غذا خوردن، لباس شستن و ... می‌باشند.

کمک به انجام فعالیت‌های روزمره زمانی مهم است که علائم ام‌اس بر حافظه، تمرکز و سازمان‌دهی شما تأثیر بگذارند یا باعث شوند دائماً احساس خستگی کنید.

آموزش روش حفظ انرژی

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها برای افراد مبتلا به ام‌اس ذخیره انرژی است. درصورت ابتلا به ام‌اس، ورزش کردن یا خستگی جسمانی باعث کاهش انرژی و تشدید علائم بیمار می‌شوند.

کاردرمانگران می‌توانند به افراد مبتلا به ام‌اس روش ذخیره انرژی را آموزش دهند. آن‌ها می‌توانند ابزارها و تکنیک‌هایی به بیمار معرفی کنند که باعث تسهیل کارها و کاهش فشار کاری می‌شوند. از تکنیک‌های حفظ انرژی در کاردرمانی ام‌اس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پرهیز از ایستادن و راه رفتن طولانی‌مدت و استراحت قبل از احساس خستگی
• محول کردن فعالیت‌های مهم به صبح
• خنک نگه داشتن بدن (ازطریق حمام کردن،‌ پوشیدن لباس‌های خنک و ...)
• انجام فعالیت‌ها به‌صورت نشسته

استفاده از وسایل کمکی تطبیقی در محل کار، مدرسه و خانه

یکی از مهم‌ترین وظایف یک کاردرمانگر، ارزیابی نحوه تعامل بیمار مبتلا به ام‌اس با محیط کار، مدرسه و خانه است. او می‌تواند راه‌هایی را برای بهبود این تعاملات بر اساس نیازهای شخصی بیمار شناسایی کند.

صدها فناوری و ابزارهای تطبیقی یا کمکی مختلف برای ارتقای استقلال فرد مبتلا به ام‌اس وجود دارند. کاردرمانگر می‌تواند بهترین ابزار را به بیمار معرفی کند.

نمونه‌هایی از وسایل کمکی تطبیقی و کمکی برای افراد مبتلا به ام‌اس عبارت‌اند از:

• ویلچر، عصا و واکر
• تجهیزات مورد استفاده در حمام، مانند میله‌هایی برای جلوگیری از سقوط
• دستگاه‌هایی که باعث بهبود رانندگی می‌شوند
• ظروف سنگین برای جلوگیری از لرزش
• ابزارهایی برای برداشتن وسایل از روی زمین
• وسایل کمکی خواندن و نوشتن
• نرم‌افزار صفحه‌خوان

بهبود قدرت و هماهنگی

بسیاری از افراد مبتلا به ام‌اس قدرت یا هماهنگی دست‌ها را از دست می‌دهند. این مسئله باعث می‌شود حتی ساده‌ترین کارها، مانند بستن دکمه‌های پیراهن،‌ نیز دشوار شود. کاردرمانگر می‌تواند تمریناتی برای بهبود قدرت و دامنه حرکتی دستان بیمار مبتلا به ام‌اس آموزش دهد. نمونه‌ای از حرکات کاردرمانی برای بیمار مبتلا به ام‌اس در ادامه ذکر شده‌اند:

• ایروبیک
• دوچرخه ثابت
• شنای آب سرد یا ولرم
• تمرینات ایستادن با استفاده از وسایل کمکی
• تمرینات مختلف با کش‌های ورزشی

کاردرمانگر همچنین آموزش‌هایی درباره فناوری‌های تطبیقی موجود برای کمک به رفع نیازهای بیمار و غلبه بر کمبود قدرت دست ارائه می‌کند.

توانبخشی شناختی

توانبخشی شناختی برای بهبود عملکرد شناختی بیمار استفاده می‌شود. بازی‌های حافظه یا تکنیک‌های داستان‌های آموزشی، که اطلاعات مهمی ارائه می‌کنند، باعث یادآوری حقایق می‌شوند. درمانگر نقاط ضعف ذهنی بیمار را شناسایی می‌کند و تمریناتی برای بهبود آن‌ها پیشنهاد می‌دهد. به‌علاوه، بیمار را ازنظر مسائل مربوط به حافظه، تمرکز یا حل مسئله ارزیابی می‌کند.

مزایای کاردرمانی برای ام‌اس

در طول دوره بیماری، علائم مختلف ام‌اس می‌توانند تغییرات غیرقابل‌ پیش‌بینی زیادی را در بدن و توانایی‌های بیمار ایجاد کنند. کاردرمانی به بیمار کمک می‌کند تا هر علامت جدید را به‌گونه‌ای مدیریت کند که برای بدن و موقعیت او منطقی باشد. کاردرمانگر به ارزیابی فرد مبتلا به ام‌اس می‌پردازد و به مدیریت علائم او کمک می‌کند تا استقلال خود را حفظ کند و قادر به ادامه زندگی باشد. هدف کاردرمانی حفظ کیفیت زندگی بیمار، بهبود عملکرد او در محل کار، تقویت عضلات، افزایش سطح انرژی و کمک به مشکلات حافظه و تفکر است.

خدمات کلینیک توانبخشی رسش

بیماری ام‌اس مشکلی مغزی و نخاعی است. این بیماری می‌تواند علائم مختلفی در بیمار ایجاد کند. در اکثر موارد، در ابتدا علائم بیماری ام‌اس به صورت متناوب ایجاد شده و برطرف می‌شوند. با گذشت زمان،‌ بعضی از این علائم ماندگار شده و باعث ناتوانی بیمار می‌شوند. هر چند هیچ درمان مشخصی برای این بیماری وجود ندارد،‌ داروها و درمان‌های مختلف ازجمله کاردرمانی می‌توانند تعداد دفعات عود بیماری و ناتوانی‌های مربوط به آن را کاهش دهند. در این راستا،‌ کلینیک توانبخشی رسش با کمک کادر حرفه‌ای و دلسوز خود، به خدمت‌رسانی درزمینه کاردرمانی مشغول است. این مرکز با تشکیل جلسات درمانی به ارتقاء سلامت بیماران مبتلا به ام‌اس کمک می‌کند. بنابراین در صورتی که مبتلا به ام‌اس هستید با کلینیک رسش تماس بگیرید و در جلسات کاردرمانی ما شرکت کنید.

منابع:

healthline.com

verywellhealth.com