خدمات کلینیک رسش کار درمانی اسپینا بیفیدا (مننگوسل یا میلومننگوسل)
به اختلال در شکل‌گیری و تکامل ستون فقرات و نخاع اسپینا بیفیدا گفته می‌شود. این اختلال بر عملکرد شناختی و حرکتی فرد تأثیر می‌گذارد و نیازمند مداخلات کاردرمانی می‌باشد. کاردرمانگر برنامه‌ای درمانی برای به حداکثر رساندن استقلال و کیفیت زندگی طراحی می‌کند. در این مطلب به بررسی کار درمانی اسپینا بیفیدا می‌پردازیم.
حتما بخوانید: کار درمانی دیستروفی عضلانی دوشن
اسپینا بیفیدا چیست؟
اسپینا بیفیدا یا مهره شکاف‌دار نوعی نقص مادرزادی است (در بدو تولد وجود دارد) و زمانی رخ می‌دهد که ستون فقرات و نخاع نوزاد به‌درستی در رحم رشد نمی‌کنند و باعث ایجاد شکاف در ستون فقرات می‌شوند. این عارضه نوعی نقص لوله عصبی است و ناحیه‌ای خاص از ستون فقرات را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، بلکه می‌تواند بر تمام ستون فقرات کودک تأثیر بگذارد.
این اختلال زمانی رخ می‌دهد که لوله عصبی به‌طور کامل رشد نمی‌کند یا به‌درستی بسته نمی‌شود و منجر به آسیب دیدن اعصاب نخاعی و نخاع می‌شود. لوله عصبی ساختاری است که درنهایت به مغز و نخاع کودک تبدیل می‌شود.
بسته به محل آسیب و اندازه شکاف، اختلال ایجادشده منجر به ناتوانی‌های ذهنی و جسمی می‌شود که بر مهارت‌های حرکتی ظریف، حرکت مفاصل و سایر توانایی‌ها تأثیر می‌گذارد. سه نوع رایج اسپینا بیفیدا عبارت‌اند از:
- اسپینا بیفیدای مخفی
- مننگوسل
- میلومننگوسل
چگونه اسپینا بیفیدا بر عملکرد کودک تأثیر می‌گذارد؟
اسپینا بیفیدا با محدود کردن توانایی کودک برای انجام فعالیت‌های روزانه مانند نوشتن، دستشویی رفتن، یادگیری، حمام کردن، بازی کردن، تغذیه و غیره، توانایی او در انجام مهارت‌های اساسی را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.
این اختلال با درجات مختلف بر عملکرد کودک تأثیر می‌گذارد. به‌عنوان مثال، برخی کودکان قادر به گرفتن مداد و نوشتن حروف به‌صورت ناخوانا هستند، درحالی‌که برخی دیگر اصلاً قادر به گرفتن مداد یا نوشتن هیچ حرفی نیستند.
در ادامه سایر تأثیرات اسپینا بیفیدا بر توانایی‌های کودک ذکر شده‌اند:
- بی‌اختیاری: زمانی که نیاز به دستشویی رفتن داریم، مثانه یا مقعد سیگنال‌هایی از مغز دریافت می‌کنند که این نیاز را اعلام می‌کنند. کودک مبتلا به اسپینا بیفیدا در ارسال و دریافت این سیگنال‌ها برای نگه داشتن یا رها کردن ادرار مشکل دارد و این مسئله منجر به بی‌اختیاری او می‌شود.
- چالش‌های یادگیری: ازآنجایی‌که اسپینا بیفیدا بر مغز تأثیر می‌گذارد، طبیعی است که در یادگیری و سایر عملکردهای اجرایی نیز اختلال ایجاد کند. اکثر کودکان مبتلا به اسپینا بیفیدا در حل مسائل نیز مشکل دارند. بنابراین، دروسی که شامل خواندن، ریاضیات و برنامه‌ریزی هستند برای آنها چالش‌برانگیز می‌باشند.
- مهارت‌های حرکتی ظریف: مهارت‌های زیادی مانند استفاده از دکمه‌ها، زیپ‌ها، روبان‌ها و نوشتن تحت تأثیر این بیماری قرار می‌گیرند.
آیا کودک مبتلا به اسپینا بیفیدا می‌تواند راه برود؟
بله، احتمال راه رفتن کودک مبتلا به اسپینا بیفیدا وجود دارد. ازآنجایی‌که مغز و نخاع نقش مهمی در توانایی فرد برای تحرک ایفا می‌کنند، راه رفتن یکی از نگرانی‌های مرتبط با این اختلال به شمار می‌رود. شاید کودک مبتلا به اسپینا بیفیدا نتواند به‌طور مستقل راه برود، اما می‌تواند از وسایل کمکی مانند عصا، صندلی چرخدار و بریس (ارتز) استفاده کند.
به‌عنوان مثال، کودک مبتلا به مهره شکاف‌دار می‌تواند با تمرین‌های ورزشی نحوه کنترل و استفاده از عضلات مختلف و همچنین تقویت آنها را بیاموزد.
با وجود این، برخی از کودکان می‌توانند بدون استفاده از وسایل کمکی راه بروند. درواقع آسیب نخاعی وارده، بر توانایی آنها برای راه رفتن تأثیر نگذاشته است.
کار درمانی چگونه به بیماران مبتلا به اسپینا بیفیدا کمک می‌کند؟
کاردرمانی به بیماران مبتلا به اسپینا بیفیدا کمک می‌کند توانایی‌های خود را برای انجام وظایف و فعالیت‌های روزمره مانند مشارکت در مدرسه، حضور در فعالیت‌های اجتماعی، مراقبت از خود و تفریح توسعه دهند.
مراحل کار درمانی بیمار مبتلا به اسپینا بیفیدا
کاردرمانگر در ابتدا به معاینه بیمار می‌پردازد. سپس اطلاعاتی درخصوص نحوه مشارکت بیمار در فعالیت‌های روزمره در محیط خانه، مدرسه و محل کار و تجهیزات مورداستفاده، کسب می‌کند. اطلاعات جمع‌آوری‌شده نیاز بیمار به کار درمانی را مشخص می‌کند. او در ادامه با تیم پزشکی مشورت می‌کند، نوبت برای بیمار تنظیم می‌کند و برنامه‌ای جامع برای خودمراقبتی، تعامل با دیگران و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی ارائه می‌کند. همچنین درصورت لزوم تجهیزات و وسایل کمکی موردنیاز را برای بیمار فراهم می‌کند.
مزایای کار درمانی برای کودکان
کاردرمانگر فردی متخصص است که درمورد بدن و نحوه عملکرد آن آگاه است و می‌تواند برنامه‌های مراقبتی و مدیریتی برای عملکرد بهتر کودک فراهم کند. با افزایش سن بیمار، کاردرمانگر استفاده از وسایل کمکی و تجهیزات جدید را پیشنهاد می‌دهد. درواقع سن کودک به تعیین نقاط عطف کاردرمانی کمک می‌کند. کار درمانی مزایای زیادی برای کودک شما دارد که در ادامه به توضیح آنها می‌پردازیم:
- یادگیری روش‌های استفاده از دست‌ها
- یادگیری روش‌های مستقل راه رفتن یا استفاده از وسایل کمکی
- توسعه توانایی‌های حسی و مهارت‌های تفکر
- توجه به محیط اطراف و کشف آن
- یادگیری روابط اجتماعی و تعامل با دیگران
- توسعه و تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف مانند نوشتن
- یادگیری و تمرین فعالیت‌های خودمراقبتی، ازجمله دستشویی رفتن، حمام کردن، و لباس پوشیدن برای مدرسه
- بهبود و ارتقای هماهنگی چشم و دست
مزایای کار درمانی برای بزرگسالان
کار درمانی بزرگسالان، بهبود قابل‌توجهی در توانایی‌های آنها ایجاد می‌کند. مانند کودکان، کار درمانی به بزرگسالان مبتلا به اسپینا بیفیدا نیز کمک می‌کند تا به توسعه مهارت‌های مراقبت از خود، مهارت‌های اجتماعی و مهارت‌های حرکتی بپردازند. مزایای کار درمانی برای بزرگسالان عبارت‌اند از:
- اعمال تغییراتی در چیدمان داخل و اطراف خانه برای انجام راحت‌تر بسیاری از فعالیت‌های روزمره
- آموزش رانندگی و ارزیابی برای اطمینان از توانایی بیمار در کنترل ماشین و جاده
- بهبود قدرت عضلانی با استفاده از وسایل کمکی
خدمات کلینیک توانبخشی رسش
بیماری اسپینا بیفیدا از بدو تولد وجود دارد اما پس از تولد ظاهر می‌شود و اختلالات فراوانی برای بیمار ایجاد می‌کند. این اختلال معمولاً به کمک جراحی برطرف می‌شود. اما عوارض مرتبط با وضعیت سلامتی او به ناحیه‌ای از ستون فقرات که تحت تأثیر قرار گرفته است، بستگی دارند. هدف اصلی کار درمانی اسپینا بیفیدا کمک به افراد مبتلا به اسپینا بیفیدا برای حفظ استقلال و انجام فعالیت‌های روزمره می‌باشد. یکی از خدمات کلینیک توانبخشی رسش تشکیل جلسات کار درمانی و کمک به بیماران مبتلا به اسپینا بیفیدا می‌باشد. متخصصان این مرکز با ارزیابی شرایط بیمار و ارائه برنامه درمانی منحصربه‌فرد، به ارتقاء سلامت و افزایش آزادی عمل او کمک می‌کنند. بنابراین اگر از اسپینا بیفیدا رنج می‌برید با مرکز ما تماس بگیرید و از خدمات کاردرمانگران باتجربه ما استفاده کنید.
منابع:
