کاردرمانی چیست و چه کاربردی در درمان بیماری ها دارد؟
کاردرمانی چیست؟
کاردرمانی به افراد کمک میکند تا زمانی که به دلیل آسیبدیدگی، یک بیماری مزمن یا مشکلات جسمی دیگر در انجام فعالیتهای روزانه خود با مشکل مواجه میشوند، عملکردشان را بهبود ببخشند. این روش درمانی مهارتهای لازم برای زندگی مستقل و انجام امور روزمره با راحتی بیشتر و کاهش درد را به فرد آموزش میدهد.
یک برنامه کاردرمانی میتواند به شما کمک کند تا توانایی انجام فعالیتهای مختلف و استفاده از ابزارهای کمکی در محل کار، مدرسه یا خانه را بازیابید. این برنامه به شما یاد میدهد چگونه کارهای روزانهتان را به صورت مستقل و بدون نیاز به کمک دیگران انجام دهید.
برخی از کارهایی که کاردرمانی میتواند در انجام آنها به شما کمک کند شامل موارد زیر هستند:
- خودکفایی در غذا خوردن
- شرکت در فعالیتهای تفریحی
- انجام امور اداری
- حمام کردن و پوشیدن لباس
- نظافت و تمیز کردن خانه
کاردرمانی به شما امکان میدهد تا زندگی روزمره خود را با استقلال بیشتری ادامه دهید و کیفیت زندگیتان را بهبود بخشید.
کاردرمانگر کیست؟
کاردرمانگر (OT) یکی از متخصصان حوزه مراقبتهای بهداشتی است که به افراد کمک میکند تا پس از کاهش تواناییهای جسمی یا ذهنی، مهارتهای ضروری برای انجام فعالیتهای روزمره را بیاموزند یا دوباره بازیابند. کاردرمانگران با کودکانی که در انجام کارهایی مثل رفتن به مدرسه یا بزرگسالانی که در فعالیتهایی مانند حمام کردن، لباس پوشیدن و حتی پیادهروی دچار مشکل هستند، کار میکنند.
این متخصصان میتوانند در بیمارستانها، کلینیکها و مراکز توانبخشی مشغول به کار باشند، یا به خانهها و دفاتر بیماران خود بروند تا درمان را در محیطی راحتتر ارائه دهند.
کاردرمانگر کودکان
کاردرمانگر کودکان (OT) با کودکانی که مشکلات جسمی یا ذهنی دارند، کار میکند تا به آنها در توسعه یا بازیابی مهارتهایی که برای موفقیت در مدرسه، ورزش، و دیگر فعالیتها نیاز دارند، کمک کند. هدف این نوع درمان، یاری رساندن به کودکان برای دستیابی به نقاط عطف رشد و افزایش استقلال آنها است.
کاردرمانگران کودکان دارای گواهینامههای لازم در کاردرمانی هستند و در حوزه رشد کودک تخصص دارند. این متخصصان در بیمارستانها، کلینیکها، مراکز توانبخشی، و حتی در مدارس فعالیت میکنند. برخی از آنها همچنین به خانه کودکان مراجعه کرده و خدمات درمانی را در محیطی خانگی ارائه میدهند.
مقایسه کاردرمانی با فیزیوتراپی
کاردرمانی و فیزیوتراپی هر دو به افزایش استقلال فرد کمک میکنند، اما تفاوت اصلی در تمرکز این دو نوع درمان است. کاردرمانی به فعالیتهای روزمره مانند لباس پوشیدن، غذا خوردن و استفاده از وسایل کمکی مانند واکر یا دستگیره مداد میپردازد تا فرد بتواند به زندگی مستقلتری دست یابد. در مقابل، فیزیوتراپی به بهبود مهارتهای حرکتی و کاهش درد متمرکز است.
فیزیوتراپها با افرادی که پس از آسیب یا بیماری نیاز به بازیابی تواناییهای حرکتی دارند، کار میکنند و از تمرینات و تکنیکهای ویژه برای افزایش تحرک استفاده میکنند. فیزیوتراپی همچنین میتواند به جلوگیری یا به تأخیر انداختن نیاز به درمانهایی مانند جراحی یا دارو کمک کند.
وظایف کاردرمانگر
کاردرمانگر (OT) در ابتدا با بررسی تاریخچه پزشکی شما و مشاهده انجام فعالیتهای خاص، نیازهای شما را ارزیابی میکند. آنها ممکن است به منزل، مدرسه و محل کار شما مراجعه کنند تا تغییرات لازم برای بهبود دسترسی و ایمنی شما را شناسایی کنند.
پس از ارزیابی، کاردرمانگر با همکاری شما یک برنامه درمانی طراحی کرده و اهداف مشخصی بر اساس نیازها، تواناییها و محدودیتهای شما تعیین میکند.
این درمانگران به شما روشهای جدیدی برای انجام فعالیتهای روزمره نظیر لباس پوشیدن، غذا خوردن، دوش گرفتن و کار کردن آموزش میدهند. همچنین، کاردرمانگر میتواند تجهیزات و وسایل کمکی خاصی مانند صندلی توالت بلند، بند ساق پا یا ویلچر را معرفی کرده و نحوه استفاده از آنها را به شما آموزش دهد.
علاوه بر این، کاردرمانگران میتوانند به شیوههای دیگری نیز کمک کنند، از جمله:
- تغییر چینش اثاثیه. برای راحتی بیشتر در حرکت و جلوگیری از سقوط.
- آموزش خانواده. راهنمایی اعضای خانواده در زمینه نحوه کمک به شما در مراقبتهای روزمره.
- تمرینات تسکین درد. ارائه تمریناتی که به کاهش درد شما کمک کند.
- سازماندهی داروها. کمک به مدیریت و سازماندهی داروهای شما.
- حل مشکلات رفتاری در کودکان. ارائه راهکارهایی برای رفع مسائل رفتاری در کودکان.
برخی خدمات ارائه شده توسط کاردرمانگر
پس از ارزیابی نحوه انجام فعالیتهای مختلف، کاردرمانگر شما برنامهای ارائه میدهد تا انجام این کارها را آسانتر و کمدردتر کند. آنها همچنین میتوانند به خانواده و دوستان شما آموزش دهند که چگونه میتوانند در این زمینه کمک کنند.
آموزش نحوه انجام فعالیتهای روزمره
کاردرمانگر میتواند روشهای جدیدی برای انجام کارهای روزمره به شما آموزش دهد، از جمله:
- بستن دکمههای پیراهن یا بند کفشها
- ورود و خروج ایمن از حمام یا وان
- کار با کامپیوتر
- خوردن غذا بدون نیاز به کمک
- نظافت و تمیزکاری در خانه
- بهبود هماهنگی دست و چشم برای انجام فعالیتهایی مانند ضربه زدن به توپ تنیس
آموزش استفاده از تجهیزات تطبیقی
درمانگر ممکن است به شما نحوه استفاده از ابزارهای خاصی را آموزش دهد که زندگی شما را راحتتر و ایمنتر میکند، از جمله:
- وسایل کمک حرکتی مانند واکر و ویلچر
- بریسهای پا
- ظروف با دسته بزرگ یا وزن کم
- کیبوردهای مخصوص کامپیوتر
- لنگه کفشهایی با دسته بلند
- گیرههایی برای دسترسی به اشیای روی قفسههای بلند
آموزش ارتقای ایمنی منزل
کاردرمانگر میتواند تغییراتی را پیشنهاد کند تا از سقوط و آسیبهای دیگر در منزل و محل کار شما جلوگیری کند، مانند:
- بهبود نورپردازی
- حذف خطرات و به هم ریختگیها
- محکم کردن لبههای فرش با نوار چسب
- نصب سطوح غیر لغزنده بر روی پلهها و در حمام
- نصب میلههای دستگیره و صندلیهای توالت بلند در حمام
- باز کردن درها برای دسترسی آسان به واکر یا ویلچر
- نصب قفسهها و میلههای کمد قابل تنظیم برای سهولت در دسترسی
آموزش مراقبان
همچنین، کاردرمانگر میتواند مهارتهای مراقبتی را به اعضای خانواده آموزش دهد، از جمله:
- نحوه غذا دادن، لباس پوشاندن و حمام کردن به عزیزشان
- انتقال ایمن فرد به داخل و خارج از تخت
- جلوگیری از سقوط
- مدیریت داروها
- افزایش ایمنی در منزل
- استفاده از تجهیزات و ابزارهای تطبیقی
- برقراری ارتباط مؤثرتر
- کمک به جلوگیری از خستگی و سوختگی در مراقبین
تخصصهای کاردرمانگر
برخی از کاردرمانگران (OT) در زمینههای خاص تحصیلات و تخصصهای اضافی دارند که شامل موارد زیر میشود:
- سلامت روان. تمرکز بر بهبود وضعیت روانی و عاطفی بیماران.
- مراقبت از کودکان. ارائه خدمات تخصصی به کودکان با نیازهای خاص.
- مراقبت از سالمندان. تمرکز بر نیازهای ویژه افراد مسن و ارتقاء کیفیت زندگی آنها.
- توانبخشی. کمک به افراد در بهبود تواناییهای جسمی و حرکتی.
چه کسانی میتوانند از کاردرمانی بهرهمند شوند؟
کاردرمانی به کودکان و بزرگسالانی که در انجام فعالیتهای روزانه با چالش مواجه هستند، کمک میکند. این نوع درمان برای افرادی که با مشکلاتی در زمینه مهارتهای تفکر، حرکتی، مهارتهای حرکتی ظریف، تعادل یا هماهنگی مواجهاند، مفید است.
افراد با شرایط زیر می توانند از کاردرمانی بهره مند شوند:
- آرتریت و درد مزمن. کمک به مدیریت درد و بهبود تحرک.
- سکته مغزی. بازگشت به فعالیتهای روزمره پس از آسیب.
- آسیب مغزی تروماتیک. بهبود تواناییهای شناختی و حرکتی.
- تعویض مفصل. بهبود عملکرد پس از جراحی.
- آسیب نخاعی. کمک به بازیابی حرکات و تواناییهای مستقل.
- کمبینی. کمک به افراد با مشکلات بینایی.
- بیماری آلزایمر. بهبود کیفیت زندگی و مدیریت فعالیتهای روزمره.
- اسکلروز چندگانه. کمک به مدیریت علائم و بهبود استقلال.
- تعادل ضعیف. افزایش ثبات و کاهش خطر افتادن.
- سرطان. کمک به مدیریت عوارض درمان و حفظ فعالیت.
- دیابت. بهبود عادات زندگی و مدیریت وضعیت.
- مشکلات سلامت روان یا رفتاری. کمک به بهبود مهارتهای اجتماعی و تعاملی.
- افراد دارای معلولیت دائمی. آموزش روشهای جدید برای انجام کارهای روزمره.
برای افرادی که به دلیل شرایطی مانند مولتیپل اسکلروزیس یا فلج مغزی در انجام کارهای روزمره نیاز به کمک دارند، کاردرمانی میتواند راهکارهایی را ارائه دهد تا بتوانند به طور مستقلتری فعالیت کنند. کاردرمانگران همچنین میتوانند به افراد دارای معلولیت آموزش دهند که چگونه از وسایل کمکی استفاده کنند ، وسایلی مانند:
- ابزارهای گفتاری. برای بهبود ارتباطات.
- بریسهای پا، واکر و ویلچر. برای افزایش تحرک و استقلال.
- ظروف با دسته بزرگ و ابزارهای دیگر. برای خودکفایی در غذا خوردن.
کودکان در مدارس
برخی از کاردرمانگران با کودکانی که دارای اختلالات فیزیکی، گفتاری، یادگیری یا حرکتی هستند، همکاری میکنند. درمانگر کودک ابتدا ارزیابی میکند تا مشخص کند فرزند شما در کدام زمینهها نیاز به کمک دارد. سپس با همکاری معلمان و پزشکان، یک برنامه درمانی مناسب ارائه میدهد.
کارهای دیگری که کاردرمانگر میتواند برای فرزند شما در محیط مدرسه انجام دهد، شامل:
- تطبیق فعالیتها و وظایف. بر اساس تواناییهای فرزندتان.
- توصیه وسایل کمکی. مانند مدادهای با دستگیره بزرگ یا صفحهکلیدهای خاص.
- پیشنهاد تغییرات. برای افزایش دسترسی به کلاسها.
- کمک به سازماندهی. برای انجام به موقع تکالیف.
- اطمینان از زمان کافی. برای انجام تکالیف و آزمونها.
به این ترتیب، کاردرمانی میتواند به بهبود کیفیت زندگی و استقلال افراد در تمامی سنین کمک کند.
بزرگسالان مسن
با افزایش سن، ممکن است بینایی، شنوایی و تعادل افراد تحت تأثیر قرار گیرد که این امر میتواند خطر آسیب را افزایش دهد. همچنین، افراد مسن بیشتر به بیماریهای مزمنی مانند زوال عقل و آرتریت مبتلا میشوند که میتواند بر توانایی تفکر و حرکت آنها تأثیر منفی بگذارد.
کاردرمانگران (OT) با افراد مسن همکاری میکنند تا به آنها در زمینههای زیر کمک کنند:
- ورود و خروج ایمن از حمام و توالت. جلوگیری از سقوط در هنگام استفاده از این مکانها.
- پوشیدن لباس. کمک به افراد برای لباس پوشیدن به ویژه زمانی که انگشتان آنها سفت و دردناک هستند.
- پیشگیری از سقوط. آموزش تکنیکهایی برای حفظ تعادل و ایمنی.
- استفاده از وسایل کمکی. مانند نصب و استفاده از صندلی توالت بلند، صندلی حمام و سازماندهنده قرص.
- تمرینات تقویتی. ارائه تمریناتی برای بهبود قدرت و هماهنگی دست و چشم.
دلایل دیگر برای نیاز به کاردرمانی
در اینجا چند دلیل دیگر وجود دارد که ممکن است شما نیاز به کاردرمانی داشته باشید:
- بازگشت به حرکت. کمک به بازیابی حرکات و مهارتهایی که پس از سکته مغزی یا جراحی تعویض مفصل از دست دادهاید.
- مدیریت درد. یادگیری تکنیکهای تمدد اعصاب و سایر راهکارها برای مقابله با درد.
- حفظ انرژی در طول درمان سرطان. کمک به ادامه فعالیتهای مورد علاقه شما.
- بازیابی گفتار یا حافظه. پس از آسیب مغزی.
- یادگیری مهارتهای مقابلهای. برای افرادی که به بیماریهای روانی مبتلا هستند، به منظور بازگشت به فعالیتهایی که از آنها لذت میبرند.
علاوه بر این، کاردرمانی میتواند به کودکان مبتلا به بیش فعالی، آرتریت نوجوانان و اوتیسم نیز کمک کند.
مزایای کاردرمانی چیست؟
کاردرمانی میتواند به شما کمک کند تا راههای مؤثری برای دستیابی به اهداف حرکتی و فعالیتهای خود پیدا کنید و همچنین اطمینان حاصل کنید که تمامی منابع مورد نیازتان در دسترس است. این درمان میتواند جزئی از یک برنامه جامع باشد که به بهبود سلامت جسمی و روانی شما کمک میکند. درمانگر شما همچنین شما را به منابع عاطفی و اجتماعی لازم برای ایجاد حس امنیت و حمایت در زندگی روزمرهتان متصل خواهد کرد.
خطرات کاردرمانی چیست؟
کاردرمانی بهطور کلی بسیار ایمن و مؤثر است، اما مانند هر فعالیت بدنی، ممکن است خطر آسیبهای جزئی وجود داشته باشد. بهتر است با درمانگر خود در مورد نحوه مشارکت ایمن در برنامههای روزانهتان صحبت کنید، بهویژه اگر قصد دارید فعالیتهای جدید یا چالشبرانگیزتری را در خانه یا بدون نظارت انجام دهید.
جمعبندی
کاردرمانی به عنوان یک رشته تخصصی به افراد کمک میکند تا با مشکلات جسمی، روانی یا مهارتی خود مقابله کنند و مهارتهای لازم برای انجام فعالیتهای روزمره را بیاموزند یا دوباره به دست آورند. این درمان شامل ارزیابی دقیق نیازها، تواناییها و محدودیتهای فرد است و به طراحی برنامههای درمانی متناسب با شرایط فردی میپردازد.
کاردرمانگران با استفاده از تکنیکها و تجهیزات مخصوص، به بیماران کمک میکنند تا به استقلال بیشتری در زندگی روزمره خود دست یابند. این خدمات میتوانند شامل فعالیتهای متنوعی از جمله آموزش مهارتهای حرکتی، استفاده از تجهیزات کمکی، و ایجاد تغییرات محیطی به منظور افزایش ایمنی و دسترسی باشند.
کاردرمانی نه تنها به بزرگسالان و سالمندان کمک میکند، بلکه برای کودکان با نیازهای ویژه نیز بسیار مؤثر است. در نهایت، این نوع درمان به بهبود کیفیت زندگی افراد و افزایش حس خودکفایی آنان کمک میکند.
منابع