اختلال طیف اوتیسم چیست؟

اوتیسم یا اختلال طیف اوتیسم، نوعی بیماریِ پیچیده‌ای است که شامل مشکلات ارتباطی و رفتاری می‌شود. این بیماری می‌تواند مهارت‌های زندگی فرد را به‌شدت درگیر کند و نیاز به مراقبت تمام‌وقت در یک مرکز خاص دارد.

افراد مبتلا به اوتیسم در برقراری ارتباط با مشکل مواجه هستند و درک افکار و احساسات دیگران برای آن‌ها دشوار است. درنتیجه بیان و ابراز احساسات برای آنان بسیار سخت است و نمی‌توانند از‌طریق کلمات، حرکات بدن و حالت‌های چهره با دیگران ارتباط برقرار کنند.

این افراد در یادگیری مشکل دارند و مهارت‌های فردی آن‌ها به‌طور نابرابر رشد می‌کنند. به‌عنوان‌مثال، آن‌ها می‌توانند در برقراری ارتباط مشکل داشته اما به‌طور غیرمعمولی در هنر، موسیقی، ریاضی یا حافظه مهارت داشته باشند. به همین دلیل، آن‌ها به‌ویژه در آزمون‌های تجزیه‌وتحلیل یا حل مسئله خوب عمل می‌کنند.

انواع اختلالات طیف اوتیسم

زمانی تصور می‌شد که انواع اختلالات اوتیسم هر ‌کدام بیماری‌های جداگانه‌ای هستند. اکنون‌، آن‌ها در محدوده اختلالات طیف اوتیسم قرار می‌گیرند که این اختلالات را در ادامه بیان می‌کنیم:

سندرم آسپِرگِر

کودکان مبتلا به سندروم آسپرگر مشکلی در صحبت کردن ندارند. در واقع، آن‌ها معمولاً در آزمون‌های هوشی، امتیاز متوسط یا بالا می‌گیرند. اما دارای مشکلات اجتماعی و علایق محدود هستند.

 برای اطلاعات بیشتر مطلب «تفاوت سندروم آسپرگر و اتیسم» را بخوانید.

اختلال اوتیسم

این اختلال همان چیزی است که اکثر مردم با شنیدن کلمه «اوتیسم» به ذهن‌شان می‌آید و به مشکلات در تعاملات اجتماعی، ارتباطات و بازی در کودکان زیر ‌3سال اشاره دارد.

اختلال از هم گسیختگی کودک

 کودکان مبتلا به اختلال از هم گسیختگی کودک حداقل تا 2 سال رشد معمولی دارند. سپس بیشتر مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی خود را از دست می‌دهند.

اختلال فراگیر رشد

 اگر کودک برخی رفتارهای اوتیسمی مانند تأخیر در مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی داشته باشد، اما اختلال او را نتوان در گروه دیگری قرار داد، پزشک از اصطلاح اختلال فراگیر رشد برای توصیف اختلال او استفاده می‌کند.

حتما مطالعه کنید : آیا اوتیسم یک ناتوانی است ؟

علائم اختلال طیف اوتیسم

علائم اختلال طیف اوتیسم معمولاً قبل از 3 سالگی یا حتی در بدو تولد کودک ظاهر می‌شوند. در ادامه علائم رایج اوتیسم را شرح می‌دهیم:

 درباره علائم کودک اوتیسم در 2 سالگی و علائم کودک اوتیسم در 3 سالگی بیشتر بخوانید.

نداشتن مهارت‌های اجتماعی و تعاملی

داشتن مهارت‌های ارتباط اجتماعی و تعاملی برای اغلب افراد مبتلا به اوتیسم دشوار است. موارد زیر نمونه‌هایی از ناتوانی در ارتباطات اجتماعی و ویژگی‌های تعاملی مربوط به اوتیسم هستند:

• عدم برقراری تماس چشمی از طرف کودک
• عدم پاسخ کودک به شنیدن نام خود تا 9‌ماهگی
• نشان‌ ندادن حالات چهره مانند شادی، غمگینی، عصبانیت و تعجب در 9‌ماهگی
• عدم انجام بازی‌های ساده تا 12‌ماهگی
• داشتن حرکات محدود تا 12‌ماهگی، مثلاً برای خداحافظی دست تکان نمی‌دهد
• عدم توجه به دیگران یا بازی با کودکان تا 36‌ماهگی
• در 48‌ماهگی در طول بازی نقش‌های دیگری مانند معلم بودن را اجرا نمی‌کند
• آواز نخواندن و نرقصیدن تا سن 60‌ماهگی
• داشتن طیف محدودی از علایق یا علاقه شدید به موضوعاتی خاص
• انجام کار‌های تکراری مانند تکرار کلمات یا عبارات، تکان خوردن به جلو و عقب یا چرخاندن چیزی
• حساسیت زیاد به صداها، لمس، بو یا تصاویری که برای دیگران عادی به نظر می‌رسند
• نگاه نکردن یا گوش ندادن به دیگران
• نگاه نکردن به چیزهایی که شخص دیگری به آن‌ها اشاره می‌کند
• عدم تمایل به در آغوش گرفته شدن یا نوازش شدن

رفتارها و علایق تکراری

افراد مبتلا به اوتیسم رفتارها یا علایقی دارند که ممکن است غیرعادی به نظر برسند. نمونه‌هایی از رفتارها و علایق محدود یا تکراری مرتبط با اوتیسم شامل موارد زیر هستند:

• اسباب‌بازی‌ها یا اشیاء دیگر را مدام مرتب می‌کنند و با تغییر نظم ناراحت می‌شوند.
• کلمات یا عبارات را بارها و بارها تکرار می‌کنند.
• هر بار با اسباب‌بازی‌های تکراری بازی می‌کنند.
• به قسمت‌هایی از اشیاء مثلاً چرخ‌های ماشین خیره می‌شوند.
• از تغییرات جزئی ناراحت می‌شوند.
• علایق وسواسی دارند.
• باید از ترتیب و نظم خاصی پیروی کنند.
• دست‌ها و بدن را تکان می‌دهند یا به‌صورت دایره‌ای به خود می‌چرخند.
• واکنش‌های غیرمعمولی نسبت به صدا، بو و مزه دارند.

سایر علائم بیماران مبتلا به اختلال طیف اوتیسم عبارت‌اند از:

• مشکل در درک، گفتار، حرکات بدن، حالت‌های چهره، یا تن صدا
• آواز خواندنی که یکنواخت یا رباتیک است
• مشکل در سازگاری با تغییرات روزمره
• تأخیر در مهارت‌های زبانی
• تأخیر در مهارت‌های حرکتی
• تأخیر در مهارت‌های شناختی یا یادگیری
• عادات غذایی و خوابیدن غیرمعمول
• مشکلات گوارشی مانند یبوست
• خلق‌وخوی غیرمعمول یا واکنش‌های احساسی

 دلایل ابتلا به اختلال طیف اوتیسم

علت ابتلا به اوتیسم دقیقاً مشخص نیست و می‌تواند ناشی از مشکلات قسمت‌های مختلفی از مغز باشد که ورودی احساسات را تفسیر کرده و زبان را پردازش می‌کنند. علل ابتلا به اوتیسم عبارت‌اند از:

• اوتیسم در پسران چهار برابر بیشتر ازعلائم اتیسم در دختران است و می‌تواند در افراد از هر نژاد، قومیت یا هر پیش‌زمینه‌ای رخ دهد.
• درآمد خانواده، سبک زندگی یا سطح تحصیلات بر ریسک ابتلای کودک به اوتیسم تأثیری نمی‌گذارد.
• اوتیسم بیماری ارثی است. بنابراین ترکیبات خاصی از ژن‌ها خطر ابتلای کودک به اوتیسم را افزایش می‌دهند.
• کودکی با والدین مسن‌تر، بیشتر در معرض خطر ابتلای اوتیسم است.
• زنان بارداری که در معرض برخی داروها یا مواد شیمیایی مانند الکل یا داروهای ضدتشنج قرار گرفته‌اند، احتمال بیشتری در به‌ دنیا آوردن بچه مبتلا به اوتیسم دارند.
• سایر عوامل خطرزا شامل بیماری‌های متابولیک مادر مانند دیابت و چاقی است. همچنین پزشکان اوتیسم را با پی‌کی‌یو (نوعی بیماری ارثی) و سرخجه مرتبط می‌دانند.

نحوه تشخیص اختلال طیف اوتیسم

تشخیص قطعی اوتیسم دشوار است و پزشک بر روی رفتار و رشد کودک تمرکز خواهد کرد تا بتواند این بیماری را شناسایی کند. تشخیص اوتیسم در کودکان، معمولاً در دو مرحله زیر انجام می‌شود:

• غربالگری رشد: در مرحله غربالگری رشد پزشک تعیین می‌کند که آیا کودک در مهارت‌های اساسی مانند یادگیری، گفتار، رفتار و حرکت پیشرفت کرده است یا خیر. متخصصان پیشنهاد می‌کنند که کودکان در معاینات منظم خود در 9‌ماهگی، 18‌ماهگی و 24 یا 30‌ماهگی از نظر تأخیرهای رشدی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرند. درنتیجه کودکان معمولاً در معاینات 18 و 24‌ماهگی ازنظر اوتیسم معاینه می‌شوند.
• انجام آزمایش: اگر کودک در غربالگری‌ رشد مشکل داشته باشد، به ارزیابی کامل‌تری نیاز دارد. این ارزیابی شامل انجام آزمایش‌های شنوایی و بینایی یا آزمایش‌های ژنتیک است. گاهی پزشک نیاز دارد تا از متخصص اختلالات اوتیسم، مانند متخصص رشد اطفال یا روانشناس کودک کمک بگیرد. برخی از روانشناسان نیز می‌توانند تست تشخیص اوتیسم (ADIS) را انجام دهند.

  حتما مطالعه کنید: آشنایی کامل با علائم اوتیسم در نوزادان

راه‌های کنترل اختلال طیف اوتیسم

هیچ درمانی برای اوتیسم وجود ندارد. اما تشخیص به‌موقع این بیماری می‌تواند تفاوت زیادی در رشد کودک مبتلا به اوتیسم ایجاد کند. با‌اینکه که هیچ «درمانی» برای اوتیسم وجود ندارد، با استفاده از شیوه‌های مؤثر زیر می‌توان عملکرد کودک را بهبود بخشید:

• تحلیل رفتاری کاربردی: تحلیل رفتاری کاربردی شامل بررسی سیستماتیک چالش‌های عملکردی کودک است. از این بررسی برای ایجاد یک برنامه رفتاری ساختاریافته که مهارت‌های اجتماعی کودکان مبتلا به اوتیسم را بهبود می‌بخشد استفاده می‌کنند.
• آموزش مهارت‌های اجتماعی: آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان مبتلا به اوتیسم در محیط‌های گروهی یا فردی انجام می‌شود و به آن‌ها کمک می‌کند تا توانایی خود را در موقعیت‌های اجتماعی بهبود بخشند.
• گفتاردرمانی: گفتاردرمانی می‌تواند الگوهای گفتاری و درک زبان کودک را بهبود بخشد.( برای اطلاعات بیشتر مطلب گفتاردرمانی در اتیسم را بخوانید)
• کاردرمانی: کاردرمانی به بهبود مهارت‌های فردی یا افزایش توانایی‌ انجام فعالیت‌های روزمره زندگی می‌پردازد.
• آموزش به والدین: در این شیوه، والدین روش‌های مؤثر برای نحوه پاسخگویی به رفتار نا‌مناسب و تشویق رفتار مناسب فرزندشان را یاد می‌گیرند. این آموزش به والدین کمک می‌کند تا با استرس‌های تربیت کودک مبتلا به اوتیسم کنار بیایند.
• آموزش به کودکان مبتلا به اوتیسم: با آمورش به کودکان مبتلا به اوتیسم، آن‌ها به حداکثر پتانسیل تحصیلی خود دست می‌یابند. همچنین می‌توانند کمبودهای ارتباط اجتماعی، علایق محدود و رفتارهای تکراری خود را کنترل کنند. این آموزش می‌تواند شامل برگزاری کلاس‌های روزانه ویژه برای کودکان بسیار خردسال باشد تا بتوانند مهارت‌های زبانی، اجتماعی و زندگی خود را تقویت کنند.
• درمان سایر اختلالات مرتبط با اوتیسم: کودکان مبتلا به اوتیسم بیشتر از کودکان دیگر به بی‌خوابی، اضطراب، افسردگی و اختلال نقص توجه دچار می‌شوند. همچنین این کودکان ناتوانیِ ذهنی دارند. تأثیر این اختلالات را می‌توان با روان‌درمانی و دارودرمانی کاهش داد.
• دارودرمانی: روانپزشک کودک را از نظر ابتلا به افسردگی، اضطراب و تکانشگری ارزیابی می‌کند. مصرف دارو اغلب در کنترل اوتیسم مؤثر است. به‌عنوان مثال، تحریک‌پذیری مرتبط با اوتیسم را می‌توان با داروهایی مانند آریپیپرازول و ریسپریدون کاهش داد. این داروها را باید پزشک تجویز کند.

سایر بیماری‌های افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم

اغلب افراد مبتلا به اوتیسم بیماری‌های دیگری نیز دارند که اختلال اوتیسم آن‌ها را تشدید می‌کنند. این بیماری‌ها به‌شرح ذیل می‌باشند:

• اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی
• دیسلِکسیا (نارساخوانی)
• اضطراب
• افسردگی
• صرع

برای کنترل اوتیسم باید سایر بیماری‌های افراد مبتلا را تشخیص داد و آن‌ها را درمان کرد.

توصیه‌هایی برای والدین کودکان مبتلا به اوتیسم

والدینی که کودکان مبتلا به بیماری اوتیسم دارند باید نکات زیر را رعایت کنند:

• تا جایی که ممکن است در مورد اختلال طیف اوتیسم بیاموزید.
• با سایر والدین کودکان مبتلا به اوتیسم ارتباط برقرار کنید.
• با پزشکان در ارتباط باشید.
• برای خود و سایر اعضای خانواده وقت بگذارید.
• گاهی نگهداری از فرزند مبتلا به اوتیسم کل خانواده را تحت تأثیر قرار می‌دهد و استرس‌زا، وقت‌گیر و پرهزینه است. پس لطفاً صبور باشید.
• توجه به سلامت جسمی‌ و روحی کل خانواده مهم است. درنتیجه به سلامت همه اعضای خانواده اهمیت دهید.

اگر به‌دنبال بهترین دکتر اوتیسم در تهران هستید، حتما این راهنما را بخوانید!

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

نوزادان با سرعت خود رشد می‌کنند و بسیاری از آن‌ها از جدول زمانی دقیقی که در برخی کتاب‌ها یافت می‌شود پیروی نمی‌کنند. اما کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم معمولاً برخی از علائم تأخیر در رشد را قبل از 2سالگی نشان می‌دهند. اگر در کودکی اوتیسم نداشته‌اید اما به‌تازگی متوجه نشانه‌هایی از آن در خود شده‌اید، با پزشک خود مشورت کنید.همچنین درصورت مشاهده علائم زیر در فرزندان‌تان به پزشک مراجعه کنید:

• لبخند‌ نزدن یا عدم ابراز خوشحالی کودک تا 6ماهگی
• عدم تقلید صداها یا حالات چهره تا 9ماهگی
• غرغر نکردن تا 12 ماهگی
• عدم بیان تک کلمه ‌تا 12 ماهگی
• عدم بیان عبارات 2 کلمه‌ای تا 24 ماهگی
• از دست دادن مهارت‌های زبانی یا مهارت‌های اجتماعی در هر سن

سخن پایانی

اختلال طیف اوتیسم نوعی بیماری پیچیده‌ای است که موجب مشکلات رفتاری و ارتباطی می‌شود. افراد مبتلا به این بیماری در درک احساسات و افکار دیگران مشکل دارند. علل این بیماری هنوز کاملاً مشخص نیست اما ژنتیک در ابتلا به آن تأثیر دارد. علائم این بیماری در دو گروه رفتار‌ها و علایق تکراری، و مشکلاتی در مهارت‌های اجتماعی طبقه‌بندی می‌شوند. تشخیص این بیماری سخت است اما علائم آن معمولاً در اوایل کودکی قابل مشاهده هستد. پزشک برای تشخیص این بیماری از انجام آزمایش و غربالگری رشد کودک استفاده می‌کند. هنوز درمان قطعی برای بیماری اختلالات طیف اوتیسم شناسایی نشده است اما با استفاده از دارودرمانی، کاردرمانی و گفتاردرمانی می‌توان علائم آن را کنترل کرد. درصورت مشاهده هرکدام از علائم اوتیسم در خود یا فرزندان‌تان باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک پس از بررسی، داروهایی را برای کنترل این بیماری تجویز خواهد کرد.

قبل از امتحان هر چیز دیگری مانند رژیم غذایی خاص و ... با پزشک خود مشورت کنید.

برای دریافت مشاوره رایگان برای درمان اتیسم و رزرو وقت می توانید با شماره های 09362020364، 02166013282 و یا شماره واتساپ 09364904632 تماس حاصل فرمایید‌. کلینیک رسش همیشه پاسخگو و در کنار شما می باشد.

 

منابع:

www.mayoclinic.org